Yumşaq şinus (lat. Schinus molle) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sumaqkimilər fəsiləsinin şinus cinsinə aid bitki növü.
Yumşaq şinus | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Cins:
Növ:
Yumşaq şinus
|
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Sinonimləri
- Schinus angustifolia Sessé & Moc.
- Schinus bituminosus Salisb.
- Schinus huigan Molina
- Schinus molle var. argentifolius Marchand
- Schinus molle var. huigan (Molina) Marchand
- Schinus molle var. huyngan (Molina) March.
- Schinus molle var. molle
- Schinus occidentalis Sessé & Moc.
Arealı
Təbii halda Cənubi Afrikanın, Avstraliyanın, Cənubi Amerikanın və Meksikanın quraqlıq ərazilərində yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Düz dayanan, gövdəsi qaramtıl qabıqlıdır. Hündürlüyü 15 m-ə çatan, sallaq budaqlı və kobud boz qabığı olan, tez böyüyən, həmişəyaşıl, ikievli ağacdır. Yarpaqlarının uzunluğu 8-25 sm olub, lələkvari, 19-40 yarpaqcıqdan ibarətdir. Çiçəkləri salxımlarda yığılıb, qırmızı, ağ-sarı rəngli olur. Meyvələri yumru, diametri 5-7 mm, birtoxumludur, əvvəlcə yaşıl, sonra qırmızı, çəhrayı və ya al-qırmızı rəng alır. Meyvələri budaqların üzərində salxımlar əmələ gətirir. Qələmlərlə və toxumlarla çoxaldılır.
Ekologiyası
Yumşaq şinus quraqlığadavamlı, uzunömürlü bitkidir. Bitki açıq günəşli sahələrdə yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması
Mərdəkan dendrarisində 1986-cı ildə introduksiya olunmuşdur. Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
Yumşaq şinusun qurudulmuş meyvələri ədviyyat kimi, təbabətdə diş ağrısında, revmatizm zamanı istifadə edilir. Ancaq meyvələri və toxumları heyvanlar üçün zəhərlidir. Meyvələri içkilərdə istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağları vardır və xalq təbabətində büzüşdürücü, antibakterial maddə kimi istifadə edilir, yaranı sağaldır, qan təzyiqini aşağı endirir, qanaxmanı saxlayır.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 388.
- :''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)