Yerkrapa Könüllülər İttifaqı (erm. «Երկրապահ» կամավորական միություն, ԵԿՄ «Yerkrapa» kamavorakan miutyun, YeKM) və ya Yerkrapa Qazilər İttifaqı (Yerkrapa – Yurdun qoruyucuları) — Birinci Qarabağ müharibəsinin qaziləri tərəfindən yaradılmış Ermənistan qeyri-hökumət təşkilatı.Vazgen Sarkisyanın təşəbbüsü ilə yaradılmış təşkilatın tərkibi ilk növbədə 6 min erməni qazidən ibarət idi. Yerkrapa böyük və nüfuzlu bir qazi qrupudur. Yerkrapa ittifaqı Birinci Qarabağ müharibəsində fəal iştirak etmişdi. Buna baxmayaraq, Sarkisyanın ölümündən sonra Yerkrapanın Ermənistan siyasətində təsiri azalmağa başlamışdır. Yerkrapa 5–30 min qazini öz təşkilatı altında cəmləşdirmişdi.Tomas de Vaala görə, 1994-cü ildən sonra Yerkrapa ölkənin ən güclü təşkilatına çevrilmişdir. Təşkilat Azərbaycan mətbuatında "terror təşkilatı" kimi də qiymətləndirilir.
| Yerkrapa Könüllülər İttifaqı | |
|---|---|
| erm. «Երկրապահ» կամավորական միություն, ԵԿՄ | |
 | |
| Növü | Yarımhərbi qeyri-hökumət təşkilatı |
| Yaranma tarixi | 1993— h.h. |
| Ölkə |
 Ermənistan
|
| Tabedir | Ermənistan Silahlı Qüvvələri |
| Sayı | 5,000–30,000 |
| Şüarı | "Yurdun qoruyucuları" |
| Müharibələr |
Birinci Qarabağ müharibəsi Aprel döyüşləri İkinci Qarabağ müharibəsi |
| Komandanlıq | |
| Komandir | Sasun Mikayılyan |
| Məşhur komandirləri |
Vazgen Sarkisyan Manvel Qriqoryan |
Hərbi əməliyyatlar
Yerkrapa Ermənistan ordusunun ehtiyat hissəsi rolunu daşıyır. Təşkilat 2016-cı il Aprel döyüşləri, eləcə də İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı cəbhə xəttinə minlərlə silahlı könüllü göndərmişdir.
Siyasi fəaliyyət
Vazgen Sarkisyanın başçılıq etdiyi Yerkrapa parlament fraksiyası artıq 1998-ci ildə Ermənistan Milli Məclisinin ən böyük fraksiyasına çevrilmişdi (69 üzvdən ibarət idi). Fraksiya ittifaq üzvlərindən ibarət idi. 1998-ci ilin yayında fraksiya Ermənistan Respublikaçı Partiyası ilə birləşmişdir. Yerkrapa bir siyasi hərəkat olaraq artıq 2001-ci ildə nominal siyasi təsirini itirmişdir.
2008-ci ildə Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin o vaxtkı Baş Qərargah rəisi Seyran Ohanyanın rəhbərlik etdiyi bir qrup yüksək rütbəli hərbi xadim təşkilatın siyasətə qarışmasına etiraz etmişdir. Onlar 25 fevral 2008-ci ildə Yerkrapadan ayrılmışdır. Bu addım mübahisəli keçən 2008-ci il prezident seçkilərindən sonra keçirilən etiraz aksiyalarında sədr müavini Myasnik Malxasyan və bir neçə üzvün keçmiş prezident Levon Ter-Petrosyanı dəstəkləməsindən sonra atılmışdı. Yerkrapaın o vaxtkı sədri və müdafiə nazirinin müavini Manvel Qriqoryanın Ter-Petrosyanla da görüşdüyü, o cümlədən ona siyasi dəstək vəd etdiyi iddia edilmişdir.
2019-cu ildə Sasun Mikayelyan təşkilatın hakim partiyanın qanadı olaraq xidmət etməyəcəyini barədə israr etmişdir.
Sədrlər
- Vazgen Sarkisyan (1994–1999)
- Manvel Qriqoryan (1999–2019)
- Sasun Mikayılyan (2019– h.h.)
İstinadlar
- (erməni). Official site of Union of Yerkrapah Volunteers. 25 June 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 March 2013.
- ↑ Levitsky, Steven. . 16 avqust 2010. səh. 209. ISBN 9781139491488. 2021-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- ↑ . USC Institute of Armenian Studies (ingilis). 2018-07-12. 2022-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-23.
- ↑ . 2022-07-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- Məmmədova, Gülxanım. . Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 1 sentyabr 2021. 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
- P. Croissant, Michael. . 1998. səh. 123. ISBN 9780275962418. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- . Armtown. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
- Lowell, Barrington. After Independence: Making and Protecting the Nation in Postcolonial & Postcommunist States. University of Michigan Press. 2006. səh. 241.
- De Waal, Thomas. . 2003. səh. 244. ISBN 9780814719459. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- Rafiqqızı, İnarə. Virtual.az (ingilis). 30 iyun 2021. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2021.
- . 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- Carley, Patricia. . United States Institute of Peace. December 1998. 10 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2013.
- Fuller, Liz. . RFE/RL. 12 May 1998. 4 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 April 2013.
- . səh. 57-58
- Panossian, Razmik. . New York: Columbia University Press. 2006. səh. . ISBN 9780231511339.
- . . 22 July 1998. 19 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2013.
- . The Republican Party of Armenia. 9 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 6 May 2013.
- . səh. 155
- . 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- ↑ . www.yerkir.am (erməni). 28 October 2019. 7 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 6 June 2021.
- ↑ . 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-13.
- . www.parliament.am. 2013-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-22.
Xarici keçidlər
- — Yerkrapa Könüllülər İttifaqının rəsmi saytı