Yayla (ümumtürk. «yay» — «yay»; türk. yaylak — yüksək dağlıqlda yerləşən yaylaq) — Krım dağlarının meşə örtüyündən məhrum olan yayla hissəsi. Əsasən yay otlaq sahəsi kimi istifadə olunur. Ərazinin yetərincə horizontal vəziyyətdə olması diqqəti cəlb edir. Münbit torpaq örtüyünə və yay aylarında yüksək rütubətə malik olmasına görə otlaq sahəsi kimi geniş istifadə olunur. Digər dağ silsilələrindən fərqli olaraq Yayla şiş uclu deyil Dağ zirvəsi boyu asanlıqla cığırlar və hətta yol belə çəkmək mümkündür. Yaylada bütün mövsümü asanlıqda qala bilirlər.

Ay Petrin yaylası

Etimologiyası

Yayla sözü türk mənşəlidir. Məsələn krımtat. Yaylatürk. Yaylaplato mənasını verir. Sözün kökündə türk sözü olan — «yay» durur. Orta AsiyanınQafqazın türkdilli xalqlarında eyni zamanda yaylaq termini də işlədilir.

Ümumi məlumat

Ərazi təpəli dağ platosu olub, alp çəmənlikləri ilə əhatə olunub. Ot və çiçəkli bitkilərin üstünlüyü diqqəti cəlb edir. Yura dövrünü və qumdaşlarından təşkil olunmuş yastı ərazidə su demək olar ki, axim yaratmır. Bütün yağış və qar suları süzülərək alt qatlara keçir və karst relyef formalarının (mağara, karst qıfı) yaranmasına səbəb olur. Çaygöllər demək olar ki, kırım yaylasında yoxdur. Bu üzdən meşə örtüyü də yox dərəcəsindədir. Mövcud rütubət ərazidə dağ-çöl landşaftının formalaşmasına kifayət edir. Ərazidə nadir hallarda iynəyarpaqlı ağaclara rast gəlmək mümkündür. Yayla ərazisində meşə örtüyünü olmamasına səbəblərdən biri də yüzilliklərcə meşələrin qırılması və ərazinin otlaq kimi istifadə olunmasıdır.

Qədim insan fəaliyyətlərinin izlərinə əsasən demək mümkündür ki, krım yaylası hələ daş dövründə insanların məskunlaşma ərazisi olmuş. Rütubətlik baxımdan yayla Krımın ən rütubətli ərazisidir. Yayın ortasında yaylada hava kəskin dəyişə bilər, isti hava soyuq və küləkli hava ilə əvəz olunur. Yağış və duman müşahidə olunur. Krımın ən soyuq hissəsi Ay Petrin yaylasıdır. İyul ayının orta temperaturu +16 °C, yanvar ayının orta göstəricisi isə −3 °C-dir (bəzən −5,5 °C). 1960-cı ildən yayla ərazisində heyvanların otarılması qadağan edilmiş. Ərazinin otlaq kimi istifadə olunmuası torpaq eroziyasına səbəb olur.

İstinadlar

  1. Яйла. 2020-10-05 at the Wayback Machine}}
  2. 2019-04-18 at the Wayback Machine Толковый словарь русского языка Ушакова. 2012
  3. . 2019-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-18.
  4. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка, «Астрель», Москва, 2004, ISBN 5-271-05484-5
  5. . 2020-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-18.
  6. . 2014-11-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-18.
  7. 2009-04-26 at the Wayback Machine, В. Г. Ена, Симферополь, изд. «Таврия», 1973 г.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023