1920-ci ildə Sloboda Ukrayna Muzeyi kimi əyalət incəsənət komitəsinin təşəbbüsü və professor Nikolay Sumtsovun (1854-1922) rəhbərliyi ilə qurulmuşdur. 1922-ci ildə muzey sərgərdan filosof Qriqori Skovorodanın (1722-1794) ildönümündə onun adını alır.

Sovet dövründə muzey keçmiş Şəhər İncəsənət və Sənaye Muzeyinin binasında (Sergievskaya meydanı, 2), Pokrovski Monastırının Yepiskop Evində (Universitetskaya küç., 8) və keçmiş Jirardovskaya manufakturasının (Universitetskaya küç., 10) binasında yerləşirdi.

1930-cu illərin əvvəllərində Ukraynanın Sloboda Muzeyi tarixi bir muzeyə çevrilir, strukturu əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir və işçi heyəti yenilənir. İncəsənət kolleksiyasının əhəmiyyətli bir hissəsi Ukrayna İncəsənət Qalereyasına köçürülür. 1940-cı illərin əvvəllərində Xarkov Tarix Muzeyi Ukrayna SSR-də ən böyük muzeylərdən birinə çevrilir, kolleksiyalarında 100.000-dən çox eksponat var idi. Böyük Vətən müharibəsi illərində muzeyə böyük ziyan dəyir. Evakuasiya və Xarkovun azad edilməsi zamanı kolleksiyalar demək olar ki, tamamilə məhv edilir. Müharibədən sonra muzey bərpa edilmiş və ekspedisiyalar tərəfindən vilayətin rayonlarından gələn materiallarla zənginləşdirilmişdir.

1990-cı illərdən etibarən Tarix Muzeyi 1908-ci ildə memar Boris Kornienko tərəfindən tikilmiş keçmiş lombardın (Universitetskaya küç., 5) binasında yerləşir. Bina memarlıq abidəsidir, Universitet küçəsi və Universitet təpəsi tarixi bölgələrinin memarlıq ansamblının elementlərindən biridir.

Muzeyin kolleksiyasına bir neçə Xarkov muzeyinin kolleksiyaları daxildir: Şəhər İncəsənət Muzeyi (1886-cı ildən Q. Danilevskinin təşəbbüsü ilə 1902-ci il VII Arxeoloji Konqresinin Uzaq Şərq və Etnoqrafik Sərgisinin eksponatlarından qurulmuş, Xarkov Universitetinin kolleksiyalarından götürülmüşdür.), Tarix və Filologiya Cəmiyyətinin kolleksiyası, Volın yeparxiyasının qədim anbarı. O, milliləşdirilmiş şəxsi kolleksiyalar və muzey işçilərinin ekspedisiyalarının yeni fondları ilə tamamlanır. Ən qiymətli eksponatlar əvvəllər Qriqori Skovoroda, Taras Şevçenko, Xarkov teatrları, emalatxanalara aid idi.

Müasir Xarkov Tarix Muzeyində 4 şöbə var: ibtidai cəmiyyət, feodalizm, kapitalizm və sovet dövrü. Arxeoloji abidələrə əlavə olaraq (bürünc dövrünə aid yaşayış məskənlərinin qazıntı materialları, xüsusən də Qorodtsev, İzyumski rayonu, 8-10-cu əsrlərə aid Saltovski katakomba qəbiristanlığının abidələri, 11-ci əsrin Donetsk qəsəbəsindən bir sıra əşyalar.), Xarkovun yaranma tarixindən eksponatlar, numizmatika, etnoqrafik kolleksiyalar, silah kolleksiyaları, bayraqlar daxildir. Muzeydə Moskva, Stalinqrad və Kursk döyüşləri, Berlin əməliyyatı və xarkovluların bu döyüşlərdə iştirakı işıqlandırılır. Nadir sənədlər və fotoşəkillər, yerli və xarici istehsalı olan odlu silah və soyuq silah nümunələri, müharibədən əvvəlki və müharibə dövrünə aid Sovet və Alman döş nişanları, hərbi mükafatları, hərbi geyimlər, cəbhəçilərin və Xarkov sakinlərinin məişət əşyaları, qəzetlər, plakatlar və müharibə dövrünün bayraqları təqdim olunur.

Hələ muzey Şəfaət monastırının ərazisində yerləşdiyi vaxtlarda onun həyətində Mark I, T-34, Pantera tankları və artilleriya qurğuları var idi. Muzey köçürüldükdən sonra yeni muzey binasının yanındakı parkda təkrar emal olunmuş “Pantera”dan başqa bütün avadanlıqlar quraşdırılıb.

Muzeyin bazasında Xarkovşünaslıq üzrə elmi konfranslar, mövzu gecələri, mühazirələr, dərslər keçirilir.

• — Facebook səhifəsi