Xəmsə əfşarlarıƏfşar boyunun coğrafi bölgü əsasında formalaşmış qruplarından biri.

Haqqında

Əfşarların Cənubi Azərbaycandakı bir digər qrupu Xəmsə əfşarları idi və onlar burada gümanki Səfəvi dövründən etibarən məskunlaşmışdılar. Xəmsə Qəzvin ilə Zəncan arasındakı inzibati bölgənin adıdır. Bu inzibati bölgənin əsas şəhəri də Zəncan idiş. Altı hissədən meydana gələn bu inzibati bölgədə əfşarlar əsasən Qəzvinin cənub-qərbindəki yerdən (bu yer hələ də Əfşar adlanmaqdadır) başlayaraq Sayınqala və Sultaniyyəyə qədər uzanan yerlərdə, şimaldakı Yuxarı Tarum, Aşağı Tarumda, hətta Xalxal çevrəsində sıx bir şəkildə yaşamaqda idilər. Bu bölgədəki əfşarlra əsasən Xəmsəli əfşarları deyilməkdədir. XVIII əsrə aid qaynaqlarda buranı idarə edən Əfşar bəyləri də XƏmsəli, Tarumi və ya Xalxali deyə anılmaqda idi. Xəmsə əfşarlarının çoxunun Eberlü oymağından olduğu bilinməkdədir. Sümerə görə, XVIII əsrdə adı keçən Qutulu Əfşarının Xəmsə əfşarlarından olması ehtimalı mövcuddur.

H. Fieldə görə, əfşarlar əslində burada 5 min ailədən ibarət olsalar da, 1920-ci ildən etibarən sayları azalmış və min ailəyə düşmüşdür. 1850-ci ildə Lady Sheil hesab edirdi ki, onların sayı 2500 ailə olmuşdur. Onların çoxu Zəncanın cənub-qərbindəki Qızılüzən çayı yaxınlığındakı qışlaqlarında yaşamağa başlamışdırlar. Bu yerlər 1960-cı illərdə Qışlaqat-e Əfşar adlandırılırdı. 1880-ci illərdə A. Houtum-Schindler əfşarlarla Zəncan ilə Qızılüzən çayı arasındakı İcarud platasının Çıraqtəpə kəndində (Takabın 32 km şimal-şərqində) qarşılamışdır. XX əsrin ikinci yarısında köçəri olan əfşarların yaylaqları Sultaniyyənin yuxarısında, Tarom dağlarının şimal-şərqində yerləşirdi. P.A. Jaubert 1805-ci ildə Xəmsə bölgəsini ziyarət etmiş və vilayətdə əsas qüvvə olan əfşarların əsas ticarət mərkəzinin Zəncan olduğunu yazmışdır. Bu vilayətin də bir çox hakimi Əfşar boyundan çıxmışdır.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. . səh. 170
  2. . səh. 397

Mənbə

  • Pierre Oberling. . London and New York: Encyclopædia Iranica - Routledge & Kegan Paul. 1984. 582–586. ISBN 978-0-71009-095-9.
  • Lady Mary Leonora Woulfe Sheil. . London:: John Murray. 1856.
  • Henry Field. . Chicago: Publications of the Field Museum of Natural History. Anthropological Series. 1939. 507.
  • Faruk Sümer. . TDV İslâm Ansiklopedisi. 1991.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023