Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
+
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
|
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2
|
||
|
Sətir 7:
== Erkən illəri ==
Əlican İsmayıl oğlu Qövsi Təbrizi XVII əsrin birinci rübündə,<ref name="TDV" /> o dövrdə [[Səfəvilər|Səfəvilər dövlətinin]] bir hissəsi olan [[Təbriz|Təbriz şəhərində]] sənətkar və şair ailəsində anadan olmuşdur.<ref name="BSE" /> Onun dəqiq doğum və ölüm tarixi məlum deyil.<ref name="BSE" /> [[Azərbaycan ədəbiyyatı]] tarixində Qövsi təxəllüslü üç yazıçı vardır ki, akademik [[Həmid Araslı]] onların hamısının eyni ailədən olduğunu irəli sürmüşdür. Tarixçinin fikrincə, Qövsi təxəllüsü ilə yazıb-yaratmış bu müəlliflər baba, ata və nəvə idilər. Əlican Qövsinin atası İsmayıl Qövsi ağacdan müxtəlif növdə əşya, o cümlədən qövs hazırlayan sənətkar, [[Fars dili|farsca]] və [[Azərbaycan dili|Azərbaycan türkcəsində]] yazan şair idi. O, bir müddət [[İsfahan|İsfahanda]] Ağahüseyn Hansərinin yanında təhsil aldıqdan sonra [[Hindistan|Hindistana]] gedərək [[Böyük Moğol imperiyası|moğol imperatoru]] [[Əkbər şah|Əkbər şahın]] sarayında yaşamış, sonradan Təbrizə qayıtmışdır.<ref name="TDV" /> Əlican Qövsi sonradan İsfahanda təhsil almışdır.<ref name="iranica">{{Cite encyclopedia|url=https://iranicaonline.org/articles/azerbaijan-x|title=AZERBAIJAN x. Azeri Turkish Literature|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan|first1=H.|last1=Javadi|first2=K.|last2=Burrill|year=1988|encylopedia=[[Encyclopædia Iranica]]|volume=III: Ātaš–Bayhaqī, Ẓahīr-al-Dīn. Fasc. 3|pages=251–255|location=London və Nyu-York|publisher=Routledge & Kegan Paul|ISBN=978-0-71009-121-5|language=en|access-date=2022-05-07|archive-date=2022-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114032530/https://iranicaonline.org/articles/azerbaijan-x|url-status=live}}</ref>
== Yaradıcılığı ==
Sətir 14:
Əsərlərini [[Azərbaycan dili|Azərbaycan türkcəsində]] yazan,<ref name="BRE" /> klassik incəliyi xalq poeziyasının səmimiyyəti ilə birləşdirən Qövsi<ref name="iranica" /> öz şeirlərində klassik yazı dili ilə [[Danışıq dili|danışıq dilini]] birləşdirmiş, fikirlərini aydın ifadə etmişdir. Onun bu şeirlərində xalq deyimləri və [[Atalar sözü|atalar sözlərinə]] tez-tez rast gəlinir.<ref name="TDV" /> Qövsi Təbrizinin şeirləri vizual vasitələrin rəngarəngliyi, forma zərifliyi, intonasiya zənginliyi ilə seçilir. Onun poeziyasında [[İdealizm|idealist]]-[[Panteizm|panteist]] [[dünyagörüşü]], bədbin motivlər xalqın düşüncə və arzularının təsviri ilə birləşmişdir. Qövsi Təbrizi öz əsərlərində sosial ədalətsizliyi pisləmiş, ruhaniləri tənqid etmişdir. Onun lirikasında [[romantik sevgi]] mövzusu mühüm yer tutmuşdur.<ref name="BSE" />
Qövsi Təbrizinin "[[Divan (ədəbiyyat)|Divan]]"ı iki əlyazma nüsxəsində, [[London|Londondakı]] [[Britaniya muzeyi|Britaniya muzeyində]] və [[Tbilisi|Tbilisidə]] [[Gürcüstan Milli Muzeyi|Gürcüstan Tarixi Muzeyində]] qorunub saxlanılmışdır.<ref name="BSE">{{BSE3}}</ref> Buna baxmayaraq, Londonda saxlanılan nüsxə natamamdır. Azərbaycan ədəbiyyat tarixçisi [[Firidun bəy Köçərli]] və iranlı tədqiqatçı [[Məhəmmədəli Tərbiyət|Məhəmmədəli Tərbiyətdə]] də Qövsinin "Divan"ının nüsxəsi var. Qövsi haqqında ilk dəfə məlumat tərtib edən Firidun bəy Köçərli onun bəzi şeirlərini "''Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi materialları''" (Bakı, 1925) çap etdirmişdir. Azərbaycan ədəbiyyatşünası [[Salman Mümtaz]] da Qövsinin "Divan"ını ilk dəfə natamam formada çap etdirmişdir (Bakı, 1925). Şair haqqında ən mühüm araşdırmalar aparan Həmid Araslı "Divan"ın hələ tam nəşr olunmamış böyük bir hissəsini "''Qövsi Təbrizi. Seçilmiş əsərləri''" (Bakı, 1958) adı ilə nəşr etdirmişdir.<ref name="TDV">{{Cite encyclopedia |last=Akpınar |first=Yavuz |year=2002 |title=Kavsî Tebrîzî |url=https://islamansiklopedisi.org.tr/kavsi-tebrizi |encylopedia=TDV Encyclopedia of Islam |volume=25 (Kasti̇lya – Ki̇le) |language=tr |location=İstanbul |publisher=Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies |ISBN=9789753894036 |access-date=2022-05-07 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507181210/https://islamansiklopedisi.org.tr/kavsi-tebrizi |url-status=live }}</ref>
== İstinadlar ==
| |||