|
|rəsmi_adı = Argentina Respublikası
|adı = Argentina
|milli_şüarı = ''En unión y libertad''<br />"In Union and Liberty"</small>
|himni = <center>[[File:United States Navy Band - Himno Nacional Argentino.ogg]]</center>
|bayrağı = Flag_of_Argentina.svg
'''Argentina''' ({{lang-es|Argentina}}) rəsmi adı: '''Argentina Respublikası''' ({{lang-es|República Argentina}}) 34' 36'' Cənub paralelləri və 58' 27'' Qərb meridianları arasında, Cənub Amerika qitəsində yerləşən ölkə.
Argentinanın ümumi sahəsi 2,791,810 km²-dir<ref name="indec.mecon.ar">{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.indec.mecon.ar/default.htm |access-date=2009-04-02 |archive-date=2012-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120704145841/http://www.indec.mecon.ar/default.htm |url-status=dead }}</ref> , əhalisi isə 2012-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almanın nəticələrinə əsasən 41 281 631 nəfərdir<ref name="indec.mecon.ar"/>.
Argentina Cənubi Amerika qitəsinin cənub seqmentində, [[And dağları]] və [[Atlantik okean]]ı arasında yerləşəir; sahil xəttinin uzunluğu 4989 kilometrdir. Ərazisinin böyüklüyünə görə Argentina Cənubi Amerika materikinin ikinci, dünyanın səkkizinci dövlətidir. [[Çili]] (5308 km), [[Boliviya]] (832 km), [[Paraqvay]] (1880 km), [[Braziliya]] (1261 km) və [[Uruqvay]] (580 km) ilə sərhəddi vardır.
Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyəti ispan və italyan mühacirlərinin törəmələridir.
== Adın etimologiyası ==
Argentina – latınca “argentum”"argentum" sözundəndir, mənası “gümüş”"gümüş" deməkdir. İspan konkistadorları ilk dəfə bu torpağa ayaq basarkən və Rio-De-La-Plata çayı sahillərinə çatarkən, bu çayda həddindən artıq gümüş olduğunu görəndə onları heyrət bürümüşdür. Bu çayda olan gümüşə görə bu torpağa “Argentina”"Argentina" adı verilmişdir. İlk dəfə Argentinanın adı Martin del-Barko Sentenerin “Argentina"Argentina və Rio-De-La-Plata çayının fəthi”fəthi" poemasında çəkilir. Bu poema 1602-ci ildə yazılmışdır. Orada bu ərazi ''"Tierra Argentina"'' (Gümüşün torpağı) adlandırılır. O vaxtdan bu torpağı Argentina adlandırırlar.
== Əhali ==
Ölkə əhalisinin sayı 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən 40 091 359 nəfərdir. Bütün latınamerikalılar kimi argentinalılar da qarışıq genetik köklərə malikdirlər. Lakin əhalinin əksər hissəsinin fenotipində (bədənində) cənubi Avropa, xüsusilə Aralıq dənizi cizgiləri üstünlük təşkil edir. Əhalinin böyük əksəriyyəti avropalı miqrantlarla yerli hindular və Afrikadan gətirilən qulların qarişığından yaranıb (Argentinada Afrika qullarının sayı elə də çox olmayıb). Müasir əhali əsasən iki proses nəticəsində formalaşıb -— 1 -— metizasiya (müxtəlif xalqların qarışması); 2 -— kütləvi Avropa immiqrasiyası (müəyyən qədər Argentinanı avropalaşdırmış və ya bədən baxımından avropoidləşdirmiş). İspanların gəlişinə qədər Argentinada azsaylı hindu tayfaları məskunlaşmışdılar. Beləki, ispanlar tərəfindən yerli əhalinin kişi hissəsi öldürüldükdən sonra ispan kolonistləri yerli hinduların və Afrikadan gətirilmiş qul qadınlarla evlilik qurmağa başladılar və yeni bir metis-qauço etnik qrupunu formalaşdırdılar.
Argentinaya kütləvi Avropa immiqrasiyası 1880-19401880–1940-cı illərə təsadüf edib. Bu immiqrasiyada italyanlar -— 48% üstünlük təşkil edirdilər, ispanlar-40%,o cümlədən basklar -— 10%, digərləri -— 12% -— almanlar, fransızlar, ukraynalılar, polyaklar, ərəblər, ermənilər, yəhudilər, uelslilər, o cümlədən asiyalılardır (yaponlar,koreyalılar, çinlilər). Son vaxtlar miqrantların əksər hissəsi Peru, Boliviya, Paraqvay, Uruqvay və Afrikadandır.
Argentinada yaşayan hindilərin mədəniyyətində ispan istilasına qədər bir neçə yerli təsərrüfat tipi (“mədəni"mədəni vilayətlər”vilayətlər") mövcud idi: And dağlarının ətəklərində və öndağlıqda məskunlaşmış və keçuaların təsiri ilə Diagita arxeoloji mədəniyyətini (suvarma əkinçilik, lama yetişdirilməsi, toxuculuq, qalaların inşası və s.) yaratmış ən çoxsaylı xalqlar; ovçuluq və yığıcılıqla məşğul olmuş Çako hindiləri (aravaklar, matakolar, tobalar, tupilər); Çayarası xalqları quaranilər, çarrualar, kerandilər (qırılıb-yandırılan əkinçilik); Pampa və Pataqoniya hindiləri teuelçelər, 18-ci əsrdən araukanlar (dəvəquşu və quanako ovu); Odlu Torpaq adalarında yaşayan və odlutorpaqlılar qrupuna aid edilən onalar və yaqanlar. İspan istilası gedişində, əsasən, şəhərlərdə yaşayan və sənətkarlardan xırda ticarətçilərdən və qulluqçulardan ibarət ispan-hindi metisləri təbəqəsi yarandı. 17,18-ci əsrlərdə Afrikadan qulların gətirilməsi nəticəsində Argentinada zəncilər və mulatlar meydana gəldi. 18-ci əsrin sonlarında Argentinalıların mədəniyyətinin formalaşmasında maldar qauçoların böyük rolu oldu. Argentina cəmiyyətinin imtiyazlı ali təbəqəsini əslən metropoliyadan olanlar təşkil edirdi. Bu, yerli sakinlərin həm sayca, həm də iqtisadi cəhətdən güclənən qrupunun – ispan istilaçılarının ağdərili nəsilləri olan və əsasən, sahilyanı vilayətdə yaşayan kreolların narazılığına səbəb olurdu. 19-cu əsrin əvvəllərində Argentinalıların istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsinə kreollar başçılıq etdilər. 19-ci əsrin son rübü – 20-ci əsrin əvvəllərində Avropadan (əsasən, İspaniya və İtaliyadan) kütləvi surətdə mühacirət edənlər Argentinalıların tərkibinə qatıldı. Avropalıların köməyilə pampanı məskunlaşdırmaq istəyən hökumətin siyasəti də bu prosesə rəvac verirdi. 1870–1880-ci illərdə bir sıra hərbi ekspedisiyalar nəticəsində pampanın hindi əhalisi məhv edildi, ya da dağlara sıxışdırıldı. Qauçolar, Argentinanın şəhər və kənd əhalisinə qarışaraq mədəni münfəridliklərini itirdilər. 1914-cü ildə mənşəcə Avropadan olanlar Argentinalıların 30%-ini təşkil edirdi. İkinci dünya müharibəsi illərində və sonrakı illərdə sənayenin inkişafı ilə əlaqədar kənd yerlərindən şəhərlərə (əsasən, Buenos-Ayresə) əhalinin kütləvi axını baş verdi. Ayrı-ayrı etnik qruplardan ibarət olan və əsasən, Çakoda, And öndağlığında (Çili və Boliviya ilə sərhəddə) və Pataqoniyada yaşayan hindilər ilk dəfə əhalinin ümumi siyahıyaalınmasına daxil edildilər (2001). Ölkənin daxili vilayətlərində bir neçə etnoqrafik bölgə mövcuddur: şimal-qərbində naxışlı toxuculuq (parça, xalça və s.), göndəri məmulatı, şimal-şərqində (Çako) zoomorf formalı polixrom keramika, sombrero toxunuşu, ağacdan, keramikadan, sümükdən və həsirdən dini səciyyəli kiçik plastika inkişaf etmişdir; cənubun toxuculuq məmulatında (ponço, örtük, çanta, kəmər) Çili araukanlarının təsiri əksini tapmışdır; pampadan qauçoların sənətkarlıq (metal, sümük, at qoşqusu üçün dəri emalı) və folklor ənənələri qorunub saxlanmışdır.
=== Din ===
== Tarix ==
Argentinada yaşayan hindilərin mədəniyyətində ispan istilasına qədər bir neçə yerli təsərrüfat tipi (“mədəni"mədəni vilayətlər”vilayətlər") mövcud idi: And dağlarının ətəklərində və öndağlıqda məskunlaşmış və keçuaların təsiri ilə Diagita arxeoloji mədəniyyətini (suvarma əkinçilik, lama yetişdirilməsi, toxuculuq, qalaların inşası və s.) yaratmış ən çoxsaylı xalqlar; ovçuluq və yığıcılıqla məşğul olmuş Çako hindiləri (aravaklar, matakolar, tobalar, tupilər); Çayarası xalqları quaranilər, çarrualar, kerandilər (qırılıb-yandırılan əkinçilik); Pampa və Pataqoniya hindiləri teuelçelər, 18 əsrdən araukanlar (dəvəquşu və quanako ovu); [[Odlu Torpaq adası]]nda yaşayan və odlutorpaqlılar qrupuna aid edilən onalar və yaqanlar.
Amerika qitəsi kəşf edildikdən sonra Avropa dövlətləri sürətlə bu qitədə müstəmləkələr yaratmağa başladılar. 1536-cı ildə Argentinaya gələn ispanlar bugün Buenos Aires olaraq bilinən yerdə ilk müstəmləkələrini yaratdılar. Lakin onların bu şəhərdə məskunlaşması yalnız XVIII əsrdə oldu. Argentina 1776-cı ilə qədər İspaniyanın Peruda yerləşən ümumi qubernatorluğu tərəfindən idarə edilirdi. Bir ildən sonra La Plata ümumi qubernatorluğu təşkil olundu və Buenos Aires ümumi qubernatorluğun paytaxtı oldu.
İspan istilası gedişində, əsasən, şəhərlərdə yaşayan və sənətkarlardan xırda ticarətçilərdən və qulluqçulardan ibarət ispan-hindi metisləri təbəqəsi yarandı. 17–18 əsrlərdə Afrikadan qulların gətirilməsi nəticəsində Argentinada [[zəncilər]] və [[mulatlar]] meydana gəldi. 18 əsrin sonlarında Argentinanın mədəniyyətinin formalaşmasında maldar qauçoların böyük rolu oldu. Argentina cəmiyyətinin imtiyazlı ali təbəqəsini əslən metropoliyadan olanlar təşkil edirdi. Bu, yerli sakinlərin həm sayca, həm də iqtisadi cəhətdən güclənən qrupunun – ispan istilaçılarının ağdərili nəsilləri olan və əsasən, sahilyanı vilayətdə yaşayan kreolların narazılığına səbəb olurdu.
1806-cı ildə Buenos-Ayresin ingilislər tərəfindən qısa bir müddət işğal edilməsi, Argentinanın istiqlal mübarizəsi üçün bir başlanğıc olmuşdur. 1808-ci ildə Napoleonun İspaniyaya girməsi müstəqillik mübarizəsini sürətləndirdi. Ölkə 1812-ci ildə istiqlaliliyyətini qazansa da, 1816-cı ilə qədər müstəqil bir dövlət olduğu rəsmən elan edilmədi. 19-cu əsrin əvvəllərində Argentinanın istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsinə [[kreollar]] başçılıq etdilər. 19-cu əsrin son rübü – 20-ci əsrin əvvəllərində Avropadan (əsasən, [[İspaniya]] və [[İtaliya]]dan) kütləvi surətdə mühacirət edənlər Argentinanın tərkibinə qatıldı. Avropalıların köməyilə pampanı məskunlaşdırmaq istəyən hökumətin siyasəti də bu prosesə rəvac verirdi. 1870–80-ci illərdə bir sıra hərbi ekspedisiyalar nəticəsində pampanın hindi əhalisi məhv edildi, ya da dağlara sıxışdırıldı. Qauçolar, Argentinanın şəhər və kənd əhalisinə qarışaraq mədəni münfəridliklərini itirdilər. 1914-cü ildə mənşəcə Avropadan olanlar Argentinanın 30%-ni təşkil edirdi. [[İkinci dünya müharibəsi]] illərində və sonrakı illərdə sənayenin inkişafı ilə əlaqədar kənd yerlərindən şəhərlərə (əsasən, Buenos-Ayresə) əhalinin kütləvi axını baş verdi.
İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Argentina hökumətlərinin gizli və satın alınmış nasist tərəfdarları Amerika Birləşmiş Ştatları və cənub yarımkürəsinin digər ölkələri ilə münasibətlərinin gərginləşməsinə və Argentinanın Pan-Amerikan təşkilatından çıxarılmasına səbəb oldu. II dünya müharibəsi zamanı bitərəf olan Argentina, 1945-ci ilin yazında müttəfiqlər tərəfındən müharibəyə girdi. ABŞ-ın köməyi ilə Argentina həmin ilin sonuna doğru Birləşmiş Millətlər daxil oldu və təşkilatın məsələlərində önəmli bir rol oynadı.
Müharibədən sonra general olan Juan Domingo Peron özünə qüvvətli bir mövqe hazırlamağı bacarmış və 1946-cı ilin fevralında Argentinada prezident seçilmişdir. Yoldaşı Eva Peronun yardımıyla dinamik və sərt bir idarə qurmağı başararaq, zamanında, siyasi dəstəyini silahlı qüvvətlərdən almağa çalışan siniflərə sözünü keçirməsini bilmişdir. Mətbuatı bir dövlət orqanı halına gətirmiş və totalitar bir rejimin başçısı olaraq özünə daha böyük səlahiyyət verməsi üçün konstitusiyanı dəyişdirmişdir.
Peron, işçi siniflərı arasında çox sevilmiş və hətta qəhrəman olaraq tanınmışdır. Lakin o, 1955-ci ildə hərbi çevriliş nəticəsində devrilmiş, uzun illər sürgündə yaşamış və sonra dönərək 1973-cü ildə dövlət başçısı olmuşdur. Bir ill sonra ölməsi üzerinə İsabel Peron olaraq tanınan üçüncü həyat yoldaşı dövlət başçısı oldu. Ölkənin birlik və bərabərliyini saxlayamayınca 1976-cı ildə ordu tərəfindən devrildi.
Argentinanın köhnə dövlət başçılarından General Galtier İngiltərəyə aid, fəqət özlərinə çox yaxın olan Folkland adalarını 1982-ci ildə işğal etdi. İngiltərə ilə olan savaşda Argentina məğlub oldu və adalar təkrar İngiltərənin tabeliyində qaldı.
== Dövlət quruluşu ==
{{Əsas|Argentinanın dövlət quruluşu}}
Argentina məhdud hakimiyyətli [[prezident]] idarəetmə üsuluna malik [[Respublika]]dır. Milli bayram günü olan Müstəqillik Günü [[1816]]-cı il [[11 noyabr]] tarixindən qeyd olunur. Ölkə [[Konstitusiya]]sı [[1853]]-cü ildən ([[1860]], [[1898]], [[1957]], [[1994]]-cü illərdə edilmiş düzəlişlərlə) qüvvədədir.
Argentina 23 əyalətə (Korrientes, Santa-Krus, Mendosa, Kordova, Santa-Fe, Katamarka, Rio-Neqro, Sanxuan, Salta və s.) və 1 muxtar paytaxt dairəyə (Buenos-Ayres)
Argentinada əhalisinin sayına görə ən böyük şəhərlər siyahısı.
{| class="navbox" width="97%"
!colspan="12" style="padding:0.3em 0; line-height:1.2em; <!--(for sake of wrapped line plus footnote ref)--> font-size:120%;"| Argentinanın ən böyük 20 şəhəri {{nobold|<small>(2007-ci il. [[National Institute of Statistics and Census of Argentina|INDEC]])<ref name="3218.0">{{cite web|url=http://www.indec.mecon.gov.ar/nuevaweb/cuadros/4/EPHcont_1trim08.pdf|title=3218.0 - Instituto Nacional de Estadistica y Censos, Argentina, 2006-07|publisher=[[INDEC]]|4=|access-date=2012-02-20|archive-date=2011-08-21|archive-url=https://www.webcitation.org/616heuwbk?url=http://www.indec.mecon.gov.ar/nuevaweb/cuadros/4/EPHcont_1trim08.pdf|url-status=dead}}</ref></small>}}
|-
! Yer
! Əhali
!rowspan=11| {{navbar|Argentine cities|plain=1}}
[[Şəkil:Commonwealth Bank of Australia, Martin Place.jpg|border|135px|Kordova]]<br />
[[Kordova (şəhər, Argentina)|Kordova]]
|-
| '''[[Buenos-Ayres]]'''
| (muxtar şəhər)
|align=right| 3 050 728
|align=center| 11
| '''[[Resistensiya (Çako)|Resistensiya]]'''
| [[Çako (vilayət)|CHA]]
|align=right| 377 564
|-
|align=center| 2
| '''[[Kordova (şəhər, Argentina)|Kordova]]'''
| [[Kordova (vilayət, Argentina)|CBA]]
|align=right| 1 346 092
|align=center| 12
| '''[[Santyaqo-del-Estero (şəhər)|Santyaqo-del-Estero]]'''
| [[Santyaqo-del-Estero (vilayət)|SGO]]
|align=right| 327 974
|-
|align=center| 3
| '''[[Rosario]]'''
| [[Santa-Fe (vilayət)|SFE]]
|align=right| 1 249 594
|align=center| 13
| '''[[Korrientes]]'''
| [[Korrientes|CTS]]
|align=right| 328 689
|-
|align=center| 4
| '''[[Mendosa (şəhər)|Mendosa]]'''
| [[Мендоса (vilayət)|MZA]]
|align=right| 885 434
|align=center| 14
| '''[[Neuken]]'''
| [[Rio-Neqro (vilayət)|RNO]] / [[Neuken (vilayət)|NQN]]
|align=right| 327 534
|-
|align=center| 5
| '''[[San-Miqel-de-tukuman]]'''
| [[Tukuman (vilayət)|TMN]]
|align=right| 789 504
|align=center| 15
| '''[[Baiya-Blanka]]'''
| [[Buenos-Ayres (vilayət)|BUE]]
|align=right| 310 657
|-
|align=center| 6
| '''[[La Plata (şəhər)|La-Plata]]'''
| [[Buenos-Ayres (vilayət)|BUE]]
|align=right| 732 503
|align=center| 16
| '''[[Posadas (şəhər)|Posadas]]'''
| [[Misones (vilayət)|MNS]]
|align=right| 279 961
|-
|align=center| 7
| '''[[Mar-del-Plata]]'''
| [[Buenos-Ayres (vilayət)|BUE]]
|align=right| 604 563
|align=center| 17
| '''[[Parana (Argentina)|Parana]]'''
| [[Entre-Rios|ERS]]
|align=right| 270 968
|-
|align=center| 8
| '''[[Santa-Fe (Argentina)|Santa-Fe]]'''
| [[Santa-Fe (vilayət)|SFE]]
|align=right| 493 547
|align=center| 18
| '''[[San-Salvador-de-Jujuy]]'''
| [[Jujuy|JUJ]]
|align=right| 231 229
|-
|align=center| 9
| '''[[Salta]]'''
| [[Salta (vilayət)|STA]]
|align=right| 464 678
|align=center| 19
| '''[[San-Luis (Argentina)|San-Luis]]'''
| [[San-luis (vilayət)|SLS]]
|align=right| 162 011
|-
|align=center| 10
| '''[[San-Xuan (Argentina)|San-Xuan]]'''
| [[San-Xuan (vilayət, Argentina)|SJN]]
|align=right| 453 229
|align=center| 20
| '''[[Rio-Kuarto]]'''
| [[Kordova (vilayət, Argentina)|CBA]]
|align=right| 149 303
|}
== Silahlı qüvvələri ==
Argentinanın silahlı qüvvələri Müdafiə Nazirliyi tərəfindən, baş komandanları ölkənin Prezidenti olaraq idarə edilir. Tarixən, Argentinanın silahlı qüvvələri regionda (məsələn, [[1950]]-ci illərdə artıq öz qabaqcıl reaktiv qırıcılarını yaratmışdı) ən yaxşı təchiz edilmişlərdən biri olmuşdur, ancaq son zamanlar, bir çox [[Latın Amerikası]] silahlı qüvvələri ilə müqayisədə böyük xərclər azalması ilə üzləşilir. Həqiqətən, [[1981]]-ci ildən bəri, real hərbi xərclər yarıya kimi azaldılmışdı və bu gün 3 milyard dollardan aşağıdır.
Hərbi xidmətə çağırılışa yaş həddi 18 yaşdır; və məcburi hərbi xidmət və hal-hazırda hərbi mükəlləfiyyət yoxdur. Bu yaxınlarda, Argentinanın silahlı qüvvələri təxminən 70 000 həqiqi hərbi xidmət personalını qeydə aldı, bu isə [[1983]]-cü ildə demokratiyanı qaytardıqdan əvvəlki səviyyənin üçdə birini təşkil edir.
Argentinanın silahlı qüvvələri Müdafiə Nazirliyi tərəfindən, baş komandanları ölkənin Prezidenti olaraq idarə edilir. Tarixən, Argentinanın silahlı qüvvələri regionda (məsələn, [[1950]]-ci illərdə artıq öz qabaqcıl reaktiv qırıcılarını yaratmışdı) ən yaxşı təchiz edilmişlərdən biri olmuşdur, ancaq son zamanlar, bir çox [[Latın Amerikası]] silahlı qüvvələri ilə müqayisədə böyük xərclər azalması ilə üzləşilir. Həqiqətən, [[1981]]-ci ildən bəri, real hərbi xərclər yarıya kimi azaldılmışdı və bu gün 3 milyard dollardan aşağıdır.
Silahlı qüvvələr ənənəvi olaraq [[Argentina Ordusu|Ordudan]], [[Argentina Donanması|Donanmadan]] və [[Argentina Hava Qüvvələri|Hava Qüvvələrindən]] ibarətdir. Ayrı nazirlik (Daxili İşlər Nazirliyi) tərəfindən idarə edilən, Argentina [[ərazi suları]]na [[Argentina Hərbi-dəniz Prefekturası|Hərbi-dəniz Prefekturası]] və sərhəd rayonlarına [[Argentina Milli Jandarmeriyası|Milli Jandarmeriya]] tərəfindən patrul keşiyi çəkilir. Hər iki qüvvələr hər halda müdafiə Nazirliyi ilə əlaqə saxlayır. [[BMT mandatları]]na müvafiq olaraq, Argentinanın Silahlı Qüvvələri hazırda [[Haiti]]də və [[Kipr]]də əsas əməliyyatlarda iştirak edir.
Hərbi xidmətə çağırılışa yaş həddi 18 yaşdır; və məcburi hərbi xidmət və hal-hazırda hərbi mükəlləfiyyət yoxdur. Bu yaxınlarda, Argentinanın silahlı qüvvələri təxminən 70 000 həqiqi hərbi xidmət personalını qeydə aldı, bu isə [[1983]]-cü ildə demokratiyanı qaytardıqdan əvvəlki səviyyənin üçdə birini təşkil edir.
Silahlı qüvvələr ənənəvi olaraq [[Argentina Ordusu|Ordudan]], [[Argentina Donanması|Donanmadan]] və [[Argentina Hava Qüvvələri|Hava Qüvvələrindən]] ibarətdir. Ayrı nazirlik (Daxili İşlər Nazirliyi) tərəfindən idarə edilən, Argentina [[ərazi suları]]na [[Argentina Hərbi-dəniz Prefekturası|Hərbi-dəniz Prefekturası]] və sərhəd rayonlarına [[Argentina Milli Jandarmeriyası|Milli Jandarmeriya]] tərəfindən patrul keşiyi çəkilir. Hər iki qüvvələr hər halda müdafiə Nazirliyi ilə əlaqə saxlayır. [[BMT mandatları]]na müvafiq olaraq, Argentinanın Silahlı Qüvvələri hazırda [[Haiti]]də və [[Kipr]]də əsas əməliyyatlarda iştirak edir.
== Argentinalılar ==
Argentinanın əsas əhalisi, xalq. Sayları 32,3 mln. nəfərdir (2005). İspan dilinin Argentina variantında danışırlar. Dindarların əksəriyyəti katolikdir; protestanlar, müsəlmanlar, iudeylər də var.
Argentinada yaşayan hindilərin mədəniyyətində ispan istilasına qədər bir neçə yerli təsərrüfat tipi ("mədəni vilayətlər") mövcud idi: And d-rının ətəklərində və öndağlıqda məskunlaşmış və keçuaların təsiri ilə Diagita arxeoloji mədəniyyətini (suvarma əkinçilik, lama yetişdirilməsi, toxuculuq, qalaların inşası və s.) yaratmış ən çoxsaylı xalqlar; ovçuluq və yığıcılıqla məşğul olmuş Çako hindiləri (aravaklar, matakolar, tobalar, tupilər); Çayarası xalqları quaranilər, çarrualar, kerandilər (qırılıb-yandırılan əkinçilik); Pampa və Pataqoniya hindiləri teuelçelər, 18 əsrdən araukanlar (dəvəquşu və quanako ovu); Odlu Torpaq a.-nda yaşayan və odlutorpaqlılar qrupuna aid edilən onalar və yaqanlar. İspan istilası gedişində, əsasən, şəhərlərdə yaşayan və sənətkarlardan xırda ticarətçilərdən və qulluqçulardan ibarət ispan-hindi metisləri təbəqəsi yarandı. 17–18 əsrlərdə Afrikadan qulların gətirilməsi nəticəsində Argentinada zəncilər və mulatlar meydana gəldi. 18-ci əsrin sonlarında Argentinalıların mədəniyyətinin formalaşmasında maldar qauçoların böyük rolu oldu. Argentina cəmiyyətinin imtiyazlı ali təbəqəsini əslən metropoliyadan olanlar təşkil edirdi. Bu, yerli sakinlərin həm sayca, həm də iqtisadi cəhətdən güclənən qrupunun – ispan istilaçılarının ağdərili nəsilləri olan və əsasən, sahilyanı vilayətdə yaşayan kreolların narazılığına səbəb olurdu. 19-cu əsrin əvvəllərində Argentinalıların istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsinə kreollar başçılıq etdilər. 19-cu əsrin son rübü – 20-ci əsrin əvvəllərində Avropadan (əsasən, İspaniya və İtaliyadan) kütləvi surətdə mühacirət edənlər Argentinalıların tərkibinə qatıldı. Avropalıların köməyilə pampanı məskunlaşdırmaq istəyən hökumətin siyasəti də bu prosesə rəvac verirdi. 1870–80-ci illərdə bir sıra hərbi ekspedisiyalar nəticəsində pampanın hindi əhalisi məhv edildi, ya da dağlara sıxışdırıldı. Qauçolar, Argentinanın şəhər və kənd əhalisinə qarışaraq mədəni münfəridliklərini itirdilər. 1914-cü ildə mənşəcə Avropadan olanlar Argentinalıların 30%-nı təşkil edirdi. İkinci dünya müharibəsi illərində və sonrakı illərdə sənayenin inkişafı ilə əlaqədar kənd yerlərindən şəhərlərə (əsasən, Buenos-Ayresə) əhalinin kütləvi axını baş verdi. Ayrı-ayrı etnik qruplardan ibarət olan və əsasən, Çakoda, And öndağlığında (Çili və Boliviya ilə sərhəddə) və Pataqoniyada yaşayan hindilər ilk dəfə əhalinin ümumi siyahıyaalınmasına daxil edildilər (2001). Ölkənin daxili vilayətlərində bir neçə etnoqrafik bölgə mövcuddur: şm.-q.-də naxışlı toxuculuq (parça, xalça və s.), göndəri məmulatı, şm.-ş.-də (Çako) zoomorf formalı polixrom keramika, sombrero toxunuşu, ağacdan, keramikadan, sümükdən və həsirdən dini səciyyəli kiçik plastika inkişaf etmişdir; c.-un toxuculuq məmulatında (ponço, örtük, çanta, kəmər) Çili araukanlarının təsiri əksini tapmışdır; pampadan qauçoların sənətkarlıq (metal, sümük, at qoşqusu üçün dəri emalı) və folklor ənənələri qorunub saxlanmışdır.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>
== Xarici keçidlər ==
|