Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
|
||
|
Sətir 162:
Günbəz memarlığının inkişafı və günbəzin səma sferası kimi ideya-məzmun təfsirinin yayılmasından sonra erkən orta əsrlərdən (ehtimal ki, VII əsrdən etibarən) zal kompozisiyalı kilsələrə də günbəzlər əlavə edilməyə başladı. Beləliklə də Qafqaz Albaniyasında günbəzli zal kilsələri meydana gəldi.<ref name="Мамедова42">{{Harvnb|Мамедова |2004|p=42}}</ref> Erkən orta əsrlərin günbəzli zal kilsələri X-XIII əsrlərin eyni tipli abidələrindən güclü ifadə edilmiş uzunluq, xarici həcmdə xaçvariliyin olmaması, ümumi ikiqatlı dam örtüyü ilə seçilirlər. Erkən günbəzli zal kilsələrinə nümunə kimi [[Kiş (Şəki)|Kişdəki]] [[Kiş kilsəsi|Müqəddəs Yelisey kilsəsini]] göstərmək mümkündür.<ref name="Мамедова43">{{Harvnb|Мамедова |2004|p=43}}</ref>
V-VII əsrlərdə Qafqaz Albaniyasının memarlığında öz təsdiqini tapmış günbəz memarlığı, IX-X əsrlərdə artı mövcud olan memarlıq tiplərinin çoxsaylı formalarının yaradılması ilə inkişaf etdirilir.<ref name="Мамедова94"/> Bu dövrdə günbəzli zal kilsələri – bazilikaların inşası geniş vüsət alır (ən maraqlı nümunələrindən biri [[Xilaskar Məsih monastırı|Qazançı kilsəsidir]]<ref name="Мамедова95">{{Harvnb|Мамедова |2004|p=95}}</ref>), həmçinin “azad xaç” tipli kiçik kilsələrin inşasına başlanılır.<ref name="Мамедова94"/>
==== ''“Azad xaç”'' tipli kilsələr ====
| |||