[[Birinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>ndə [[Qacarlar|Qacar hakimiyyəti]]<nowiki/>nin zəifliyi bəzi kürd tayfa rəislərinə bu xaotik vəziyyətdən istifadə etməyə həvəsləndirmişdi. Şikak tayfasının rəisi Simko 1918-ci ildən 1922-ci ilə qədər [[Urmiya gölü]]<nowiki/>nün qərbində [[Simko Şikak üsyanı (1918–22)|öz rejimi]]<nowiki/>ni təsis etmişdir. [[Həvrəman|Həvrəman vilayəti]]<nowiki/>nin başçısı Cəfər sultan [[Mərivan]] ilə [[Hələbcə]] arasındakı ərazinin nəzarətini 1925-ci ilə qədər ələ keçirmişdir. 1922-ci ildə sonralar birinci [[Pəhləvilər|Pəhləvi monarxı]] [[Rza şah Pəhləvi|Rza xan]] kürd tayfa rəislərinə qarşı tədbirlər görməyə başlamışdır. Simko regionu 1922-ci ilin payızında regionu tərk etməli olmuş və səkkiz il gizli həyat yaşamalı olmuşdur. İran rejimi 1930-cu ildə onu təslim olmağa cəlb edəndə hökumət ona [[Üşnəviyyə]] yaxınlıqlarında tələ qurmuş və öldürmüşdür. Bundan sonra Rza şah kürdlərə qarşı qəddar, ancaq effektiv bir siyasət yürütmüşdür. Yüzlərlə kürd tayfa rəisi deportasiya olunmuşdur. Həmçinin, onların sahibləndiyi ərazilər hökumət tərəfindən müsadirə edilmişdir.<ref>{{Cite journal |first=U. G. |last=Elfinston |title=The Kurdish Question |journal=Journal of International Affairs |publisher=Royal Institute of International Affairs |year=1946 |volume=22 |issue=1 |pages=97 |jstor=3017874 |language=en }}</ref>

[[Şəkil:Republic of mahabad and iraniansouth azerbaijan 1945 1946.png|250px|thumb|right|[[İran]] daxilində [[Məhabad Cümhuriyyəti]]<nowiki/>nin xəritəsi (1945-46-cı illər).]]

[[Antihitler koalisiyası]] 1941-ci ilin sentyabr ayında [[İran]]<nowiki/>a soxulanda [[İran Silahlı Qüvvələri]] çox keçməmiş dağıdılmışdır və onların silah-sursatı kürdlər tərəfindən ələ keçirilmişdir. Kürd tayfa rəislərinin oğulları bu şəraitdən istifadə etmiş və [[Tehran|Tehran şəhəri]]<nowiki/>ndəki sürgünlərindən qaçmışdır. Kürd tayfa rəisi olan Həmə Rəşid [[Sərdəşt]], [[Banə]] və [[Mərivan]] şəhərlərini ələ keçirmişdir. O və onun qüvvələri 1944-cü ilin payızında İran qoşunları tərəfindən məğlub edilmişdir.<ref>{{Cite journal |first=U. G. |last=Elfinston |title=The Kurdish Question |journal=Journal of International Affairs |publisher=Royal Institute of International Affairs |year=1946 |volume=22 |issue=1 |pages=97–98 |jstor=3017874 |language=en }}</ref>

İran [[İkinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>ndə öz neytrallığı bəyan etsə də, [[antihitler koalisiyası]] tərəfindən işğal olunmuşdu. [[İran böhranı (1946)|Azərbaycan böhranı]] zamanı, [[SSRİ]]-nin dəstəyi ilə 1946-cı ildə [[Qazı Məhəmməd]]<nowiki/>in öndərliyi altındakı [[İran Kürdüstanının Demokratik Partiyası|Komeley Ciyanevey Kürd]] hərəkatı tərəfindən [[Məhabad|Məhabad şəhəri]]<nowiki/>ndə respublika təsis olunmuşdur. Bu kiçik ölkə [[Məhabad]], [[Bükan]], [[Piranşəhər]] və [[Üşnəviyyə]] şəhərlərini əhatə etdiyindən ölkənin varlığını bütün [[İran Kürdüstanı|İran kürdləri]] dəstəkləmirdi. [[Məhabad Cümhuriyyəti]] bir ildən az bir müddətdə mövcud olmuşdur. Sovet qüvvələrini bu zaman regiondan çəkilmiş və mərkəzi İran hökumətinin qüvvələrinin seperatçıları məğlub etməsinə icazə vermişdir.<ref>{{Cite web |first=Maykl |last=Günter |title=The possibilities for an independent Kurdish state |url=http://www.kurdishrightsconference.org/presentations/gunter.pdf |website=Kurdishrightsconference.org |publisher=Kurdish Rights Conference |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071010090831/http://www.kurdishrightsconference.org/presentations/gunter.pdf |archivedate=October 10, 2007 |date=October 10, 2007 |language=en }}{{Dead link}}</ref>

Kürd siyasi təşkilatlar [[İran İslam İnqilabı|şaha qarşı bir inqilab]]<nowiki/>ı böyük maraq ilə dəstəkləyirdilər. Bu inqilab 1979-cu ilin fevral ayında [[Əli Xamenei|Ayətullah Xamneyi]]<nowiki/>ni ölkənin başçısına çevirmişdir. Şah kürdlərin muxtariyyət əldə etmək və mərkəzi hökumətin onların daxili işlərinə daha az qarışmasına nail olmaq səylərinə qarşı çıxmışdır. Şah rejimi hakimiyyətdə olan [[farslar]]<nowiki/>dan bir qədər fərqli bir dilə və mədəniyyətə sahib kürdlərin xarici qüvvələr tərəfindən sui-istifadə olunacağına inanırdı. Bu böhran 1979-cu ildə kürdlərə yeni konstitusiyanın yazılmasından məsul olan "Mütəxəssislər şurası"nda yer vərilməməsindən sonra daha da dərinləşmişdi. Ayətullah Xamneyini [[Əbdül Rəhman Qasımlı]]<nowiki/>nı bu şuranın birinci yığıncağına qoşulmasına imkan verməmişdir.<ref>{{Cite web |url=http://www.nourizadeh.com/archives/000267.php |title=The Tragedy of Being Kurd in Iran |first=Əli Rza |last=Nurizadə |language=en |website=Nourizadeh.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304210456/http://www.nourizadeh.com/archives/000267.php |archivedate=March 4, 2012 |accessdate=August 21, 2019 |date=April 27, 2004 }}</ref> [[Pəhləvilər|Pəhləvi sülaləsi]]<nowiki/>nin süquta uğramasından sonra [[İran Kürdüstanı]]<nowiki/>nda milliyətçilik dalğası yayılmağa başlamış, hətta inqilab əleyhinə üsyanlar qaldırılmışdır. 1979-cu ilin əvvəllərində kürd fraksiyalar ilə İran inqilabi hökumətinin qüvvələri arasında hərbi münaqişə başlamışdır. Kürd silahlı dəstələri əsasən [[İran Kürdüstanının Demokratik Partiyası]] və solçu [[İran Kürdüstanı Komalə Partiyası]]<nowiki/>ndan təşkil olunmuşdu.<ref>{{Cite book |first=Deyvid |last=MakDouall |url=http://elibrary.bsu.az/books_400/N_35.pdf |title=A Modern History of the Kurds |year=1996 |location=London |publisher=[[I.B. Tauris]] |chapter=Subjects of the Shi'i Republic |page=261–287 |language=en }}</ref> 1979-cu ilin dekabr ayında səsləndirdiyi nitqdə [[Əli Xamenei]] etnik azlıqlar anlayışının [[İslam|İslam doktrinası]]<nowiki/>na qarşı olduğunu vurğulamışdır. O həmçinin, "[[İslamda həmrəylik|Müsəlman ölkələrinin birləşməsi]]<nowiki/>ni görmək istəməyənlər"i etnik azlıqlar arasında milliyətçilik problemləri yaratmaq ilə günahkarlandırmışdır. Onun bu düşüncələri ruhani rəhbərlik tərəfindən dəstəklənmişdir.<ref>{{Cite book |first=Deyvid |last=MakDouall |url=http://elibrary.bsu.az/books_400/N_35.pdf |title=A Modern History of the Kurds |year=1996 |chapter=Ayatollah Khomeini's Speech, Radio Tehran, December 17, 1979. Quoted in David McDowall |location=London |publisher=[[I.B. Tauris]] |page=271 |language=en }}</ref>

2 dekabr 1996-cı ildə görkəmli [[Sünnilər|sünni]] ruhanisi Molla Məhəmməd Rabiyeyin ölümü [[Kirmanşah| şəhəri]]<nowiki/>ndə sünni [[kürdlər]] ilə hüquq-mühafizə qüvvələri arasında şiddətli döyüşlərə səbəb olmuşdur. Molla Rabiyey Kirmanşah şəhərindəki Əl-Şəfeyi məscidində imam idi. Mitinqlər daha üç gün davam etmiş və [[Kürdüstan ostanı]]<nowiki/>nda yerləşən başqa şəhər və qəsəbələrə yayılmışdır.<ref>{{Cite web |url=https://www.hrw.org/reports/1997/iran/Iran-05.htm |title=Iran |chapter=Sunni Muslims |website=hrw.org |publisher=Human Rights Organization |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130313210102/http://www.hrw.org/reports/1997/iran/Iran-05.htm |archivedate=March 13, 2013 |accessdate=August 19, 2019 |language=en }}</ref>

[[İranda Prezident seçkiləri (1997)|1997-ci ildə keçirilən İran prezident seçkiləri]]<nowiki/>ndə sünni kürdlər də iştirak etmişdir. Həm mülki, həm də ki hərbi kürd müxalif qrupları kürdlərdən xahiş etmişdir ki, seçkilərə "laqeyd yanaşmasın"lar. [[Məhəmməd Hatəmi|Prezident Məhəmməd Hatəmi]] kürd mədəniyyətinin və tarixini tərifləmişdi. Kürdlərin bu vaxtlardakı tələbləri əsasən [[kürd dili]] və yüksək vəzifəli səlahiyyətliləri ilə bağlı idi. Hatəmi birinci prezidentlik dövründə [[Abdulla Ramazanzadə]]<nowiki/>ni [[Kürdüstan ostanı]]<nowiki/>nın birinci kürd qubernatoru təyin etmişdir. O həmçinin, bir neçə sünni və şiə kürdü öz və ya kabinet üzvlərinin məsləhətçiləri kimi işə almışdır. Hatəmi ikinci prezidentlik dövründə kabinet üzvlüyünə iki dənə kürd əsilli şiə siyasətçini təyin etmişdir.<ref>{{Cite book |url=https://www.files.ethz.ch/isn/152958/Kurdistan4.pdf |title=The Future of Kurdistan: Between Turkey, the Iraq War, and the Syrian Revolt |first=Jak |last=Neriya |publisher=Jerusalem Center for Public Affairs |year=2012 |location=[[Yerusəlim]] |isbn=978-965-218-109-1 |page=18 |language=en |quote=In 1997, Sunni Kurds took part in the presidential election. Both civilian and military Kurdish opposition groups asked Kurds to do so. The winner, President Mohammad Khatami, praised the glory of Kurdish culture and history. From the Kurdish side, demands mainly concerned the Kurdish language and the appointment of top-level officials. In his first term, Khatami appointed Abdollah Ramezanzadeh to be the first Kurdish governor of the Iranian province of Kurdistan. He also appointed several Sunni and Shia Kurds as his own or cabinet members’ advisers. In his second term Khatami had two Kurdish cabinet members, both of them Shia. }}</ref> Altıncı parlamentə 18 kürd siyasətçi seçilmişdi. Kürdüstan və [[Kirmanşah ostanı|Kirmanşah]] ostanlarını təmsil edən 40 nəfərlik parlament fraksiyası təsis edilmişdir.<ref>{{Cite journal |url=https://muse.jhu.edu/article/191214 |title=The Nation and Its Minorities: Ethnicity, Unity and State Policy in Iran |journal=Samii Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East |page=128–137 |volume=20 |issue=1–2 |year=2000 |language=en }}</ref>

9 iyul 2005-ci ildə kürd müxalifətçi fəal [[Şirvan Qədiri]]<ref>{{Cite web |title=لاوانی رۆژهه‌ڵاتی کوردستان به‌ تایبه‌تی کچان به‌ به‌شداربوون بۆ نێو ریزه‌کانی گه‌ریلا له‌ چالاکی هه‌ڤاڵ شیلان و رێبازی به‌رخۆدانی ئه‌و خاوه‌ن ده‌رده‌که‌ون |url=http://www.pjak.com/default.asp?p=youth_so |language=ku |date=April 29, 2006 | |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110526165919/http://www.pjak.com/default.asp?p=youth_so |archivedate=May 25, 2011 |language=en }}{{Dead link}}</ref> və daha iki kürd əsilli şəxs İran hüquq-mühafizə işçiləri tərəfindən [[Məhabad|Məhabad şəhəri]]<nowiki/>ndə qətlə yetirilmişdir. Növbəti altı həftə [[Məhabad]], [[Piranşəhr]], [[Sənəndəc]], [[Sərdəşt]], [[Üşnəviyyə]], [[Banə]], [[Saqqız şəhəri|Saqqız]] kimi kürd əhaliyə sahib şəhər, qəsəbə və kəndlərdə iğtişaşlar və mitinqlər təşkil olunmuşdur.<ref>{{Cite web |url=http://www.iranfocus.com/modules/news/article.php?storyid=3183 |website=Iranfocus.com |publisher=Iran Focus |title=Iran sends in troops to crush border unrest |archivedate=March 12, 2008 |first=Maykl |last=Hovard |language=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080312190948/http://www.iranfocus.com/modules/news/article.php?storyid=3183 }}{{Dead link}}</ref> Bu iğtişaşlarda onlarla insan öldürülmüş və yaralanmışdır, yüzlərlə insan isə həbs edilmişdir. 13 mart 2006-cı ildə İran insan hüquqları vəkili, Şirvan Qədirinin hüquqşünası [[Saleh Nikbəxt]] Qədirinin qatilinin bir hüquq-mühafizə işçisi olduğunu və onun qanunsuzcasına öldürüldüyünü açıqlamışdır. O həmçinin, qatil və qətl əmirini verən ilə yerli məhkəmə sisteminin əməkdaşlıq etdiyini qeyd etmişdir.<ref>{{Cite book |url=https://www.files.ethz.ch/isn/152958/Kurdistan4.pdf |title=The Future of Kurdistan: Between Turkey, the Iraq War, and the Syrian Revolt |first=Jak |last=Neriya |publisher=Jerusalem Center for Public Affairs |year=2012 |location=[[Yerusəlim]] |isbn=978-965-218-109-1 |page=19 |language=en |quote=On 9 July 2005, the Kurdish opposition activist Shivan Qaderi (also known as Shwane Qadri or Sayed Kamal Asfaram) and two other Kurdish men were shot by Iranian security forces in Mahabad. According to witnesses, the security forces then tied Qaderi’s body to a Toyota jeep and dragged it through the streets. Iranian authorities confirmed that Qaderi, “who was on the run and wanted by the judiciary,” was shot and killed while allegedly evading arrest. }}</ref>