Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
|
||
|
Sətir 535:
XI Qırmızı ordu komandanlığının əmrilə bütün respublika ərazisində ehtimal olunan üsyan ocaqlarına nəzarət ciddi şəkildə güclənir. Silahların müsadirəsi əmr olunur və əmrə tabe olmayanların güllələnməsi ilə bağlı göstəriş verilir. Silahını könüllü təhvil verənlərə isə mükafat təyin edilir.
Daha sonra Azərbaycan İnqilab Komitəsinin Nərimanovun imzası ilə "Bütün Yoxsul komitələri və İnqilab komitələrinə" adlı əmri çıxdı. Bu əmrdə bu vaxta qədər respublikadakı mövcud qanunlara qarşı fəaliyyət göstərən şəxslərə amnistiya elan olunurdu. Yoxsul komitələri və İnqilab komitələrinə isə "silahını könüllü təhvil verib, dinc həyata, əməyə qayıdan insanların təqibini dayandırmaq" tapşırıldı. 8 iyun tarixində XI Qırmızı Ordunun İnqilabi Hərbi Şurası tərəfindən diviziya rəhbərlərinə üsyanları yatırmaqda dinc vasitələrdən istifadə etmək göstərişi verildi. Rus hərbi tarixçisi A. Bezuqolnıyın göstərdiyi kimi tərksilah cəza tədbirləri (əsri götürmək, kəndlərin və bölgələrin atəşə tutulması) ilə mşüayiət olunsa da bir tərəfdən də kəndlilərə torpaq paylanması ilə davam edirdi.
9 iyun tarixində Azərbaycan İnqilab Komitəsi döyüşlərdə ölmüş və ya itkin düşmüş qırmızı ordu əsgərlərinin ailələrinə pensiya verilməsi haqqında dekret qəbul etdi. Elə həmin gün baş tutmu. digər iclasda isə hökumət rəhbəri Nəriman Nərimanovun və əmək komissarı Əliheydər Qarayevin imzaları ilə qırmızı ordu əsgərlərinin ailələrinə yardım haqqında dekret qəbul olundu.
Gəncə İcraiyyə Komitəsinin qəzanın tam sovetləşdirilməsi və sinfi fərqlərin aradan qaldırılması haqqında bəyanatına baxmayaraq sovetləşdirmə bitməmişdi. 2 iyun tarixində Orconikidze Moskvadakı Siyasi Büroya müsəlman kəndlilərin Gəncə qəzasının bütün ərazisində üsyan qaldırdıqları haqqında məlumat verir. Onun sözlərinə görə əhali başdan ayağa silahlanmışdı. Öz tabeliyində ümumi sayı 20 min əsgər olan 4 diviziyanın olmasına baxmayraq o Azərbaycanı bu qüvvə ilə saxlamağın mümkün olmadığını düşünürdü. Samuxlu Qaçaq Məmmədqasımın xatirələrinə görə bir çox üsyançılar dağlara çəkilib mübarizə aparmağa davam edirdilər. Bütün Qafqaz boyunca tanınmış qaçaqların rəhbərliyi ilə üsyançı hərəkatlar başlamışdı. Üsyançılar pusqular quraraq bolşevik dəstələrinə hücumlar edirdilər. Qaçaq Məmmədqasımın sözlərinə görə 1920-ci ilin may ayında Gəncədə başlayan üsyan ondan sonra 12 il boyunca da davam edib.
== Xatirəsi ==
| |||