Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
k clean up, typos fixed: Hökümət → Hökumət, məhzul → məhsul (4) using AWB
|
||
Sətir 123:
İkinci dünya müharibəsi başlayanda Qərb dövlətləri [[SSRİ]] ilə [[Almaniya]]<nowiki/>nı Türkiyə vasitəsilə toqquşdurmağa can atırdılar. Buna görə də Türkiyə [[Sovet]] hökumətinə də qarşılıqlı yardım haqqında müqavilə imzalamağı təklif etdi. [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] bu müqavilə vasitəsilə İngiltərə və Fransa ilə əlaqə yarada bilərdi. Lakin özünü bitərəf elan edən [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] bu təklifi rədd etdi. O, əvəzində Türkiyəyə [[Qara dəniz]] və boğazlar rayonunda qarşılıqlı yardım haqqında ikitərəfli saziş təklifini irəli sürdü. Türkiyə isə bu təkliflə razılaşmadı. [[1939]]-cu il [[19 oktyabr|oktyabrın 19]]-da Türkiyə İngiltərə və Fransa ilə qarşılıqlı yardım haqqında hərbi müqavilə imzaladı. Müqaviləyə görə, [[Aralıq dənizi]] zonasında hər hansı bir təcavüz aktı törədildikdə Türkiyə bu dövlətlərlə səmərəli əməkdaşlıq öhdəliyini öz üzərinə götürürdü. Bununla da o, Almaniya ilə müharibə vəziyyətində olan ingilis-fransız blokuna qoşulmuş oldu. SSRİ üzerinə hücum edənə qədər [[Almaniya]] tərəfindən Avropanın əksər hissəsinin işğal edilməsi Türkiyəni narahat etməyə bilməzdi. 1940-cı ilin fevralında [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi]] "Milletin müdafiəsi haqqında" qanun qəbul etdi. Bu qanuna görə hökumətə iqtisadiyyatı hərbi rels üzərinə keçirmək və hərbi dövrün ordusunu yaratmaq üçün fövqəladə səlahiyyətlər verilirdi.
1942-ci ildə qəbul olunmuş qanuna əsasən əmlak üzərinə fövqəladə vergi qoyulmuşdu. Vergini ödəməyənlərin əmlakı müsadirə olunurdu. Hökumət, həmçinin kəndlilərin taxıl ehtiyatını müsadirə edir ve
==== İkinci Dünya Müharibəsi dövrü ====
Sətir 130:
1941-ci il iyunun 18-də isə Türkiyə hökuməti [[Almaniya]] ilə dostluq va hücum etməmək haqqında müqavilə imzaladı. Almaniya [[SSRİ]]-yə hücum etdikdən sonra, iyunun 25-də Türkiyə özünün [[:tr:II. Dünya Savaşı ve Türkiye|bitərəfliyini]] elan etdi. Müharibə illərində qəbul edilmiş "Millətin müdafiəsi haqqında" qanuna əsasən hökumət əmək mükəlləfiyyəti tətbiq etdi. Müəssisələrdə iş günü uzadıldı. Türkiyə bitərəf ölkə kimi müharibə edən tərəflərlə, xüsusən həm Almaniya, həm də [[ABŞ]] və İngiltərə ilə iqtisadi əməkdaşlığı davam etdirdi. Mis, pambıq, dəri, yun, tütün, meyvə ixrac edənlər və taxıl, parça, maşın avadanlığı idxal edənlər həm Almaniya ilə, həm də ABŞ və İngiltərə ilə ticarət əlaqələri saxlayırdılar. Türkiyə həmçinin Almaniya və onun müttəfiqlərini strateji xammal, meyve qurusu və s. ilə təchiz edirdi.
1941-1942-ci illərdə [[Türkiyə iqtisadiyyatı|Türkiyə ixracatı]]nın yarıdan çoxu Almaniyanın payına düşürdü. Ölkədə bir milyonluq ordunun saxlanması hərbi xərcləri artırırdı. Bu isə iqtisadi vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı. Dənli bitkilərin əkin sahələrinin azaldılması və
== Coğrafi mövqeyi, təbii şərait və ehtiyatları. ==
Sətir 238:
== İqtisadiyyat ==
[[Şəkil:LeventView.jpg|thumb|right|150px|[[Levent]], İstanbul maliyyə mərkəzi]]
Qurtuluş illərində Osmanlı Dövlətinin çöküş vaxtında savaş məğlubiyyətləri keçmişiylə başlayan [[Türkiyə iqtisadiyyatı]] 1923-cü ildən sonrakı illərdə ağır vəziyyətdə idi. İstanbul və İzmirdən başqa digər heç bir sənaye şəhəri və təhsil mərkəzi mövcud deyildi. Ən həyati vacib
== Təsərrüfat sahələri ==
|