Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
k Main → Əsas using AWB
|
k →Cumhuriyyət dövrü: Professional -> Peşəkar using AWB
|
||
|
Sətir 147:
{{Əsas|Türkiyə Qurtuluş Savaşı}}
[[Şəkil:Türk süvari birliklerinin İzmire girişi.jpg|thumb|right|200px|Türk süvari birliklərinin [[İzmir]]ə girişi]]
XIX əsrin sonlarında zəif idarəçilik,imperiya tərkibində seperatçılığın güclənməsi və Avropa ərazisində [[Osmanlı]]nın vaxtaşırı məğlubiyyəti İmperiyanı hədsiz zəiflətdi. Zəifləməkdə olan İmperiya [[Birinci dünya müharibəsi]]ni uğursuzluqla başa vurdu. Müharibədən sonrakı dövrdə Avropa dövlətlərinin öz aralarında imzaladıqları müqavilələrin faktiki məqsədi Osmanlı Türkiyəsinin bölüşdürülməsi idi. [[İzmir]] [[Yunanıstan]]ın payına düşmüşdü və [[15 may]] [[1919]]-cu ildə yunanlar İzmirə daxil oldular. Bundan sonra Türkiyədə
İkinci dünya müharibəsi başlayanda Qərb dövlətləri [[SSRİ]] ilə [[Almaniya]]<nowiki/>nı Türkiyə vasitəsilə toqquşdurmağa can atırdılar. Buna görə də Türkiyə [[Sovet]] hökumətinə də qarşılıqlı yardım haqqında müqavilə imzalamağı təklif etdi. SSRİ bu müqavilə vasitəsilə İngiltərə və Fransa ilə əlaqə yarada bilərdi. Lakin özünü bitərəf elan edən SSRİ bu təklifi rədd etdi. O, əvəzində Türkiyəyə [[Qara dəniz]] və boğazlar rayonunda qarşılıqlı yardım haqqında ikitərəfli saziş təklifini irəli sürdü. Türkiyə isə bu təkliflə razılaşmadı. 1939-cu il oktyabrın 19-da Türkiyə İngiltərə və Fransa ilə qarşılıqlı yardım haqqında hərbi müqavilə imzaladı. Müqaviləyə görə, [[Aralıq dənizi]] zonasında hər hansı bir təcavüz aktı törədildikdə Türkiyə bu dövlətlərlə səmərəli əməkdaşlıq öhdəliyini öz üzərinə götürürdü. Bununla da o, Almaniya ilə müharibə vəziyyətində olan ingilis-fransız blokuna qoşulmuş oldu. SSRİ üzerinə hücum edənə qədər [[Almaniya]] tərəfindən Avropanın əksər hissəsinin işğal edilməsi Türkiyəni narahat etməyə bilməzdi. 1940-cı ilin fevralında [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi]] "Milletin müdafiəsi haqqında" qanun qəbul etdi. Bu qanuna görə hökumətə iqtisadiyyatı hərbi rels üzərinə keçirmək və hərbi dövrün ordusunu yaratmaq üçün fövqəladə səlahiyyətlər verilirdi.
| |||