[[Dövlət hakimiyyəti]] orqanları sistemi Adıge Respublikasının Konstitusiyası ([[1995]]) ilə müəyyənləşir. Dövlət hakimiyyətini respublikanın prezidenti, respublikanın Dövlət şurası (Xase) – [[parlament]]i, hökuməti (Nazirlər kabinəsi) və respublika Konstitusiyasına uyğun olaraq formalaşan digər dövlət hakimiyyət orqanları həyata keçirir. [[Dövlət]]in və [[icraedici hakimiyyət]]in başçısı – Adıgenin ali vəzifəli [[şəxs]]i olan [[prezident]]dir; ona RF Prezidentinin təqdimatına əsasən Dövlət şurası səlahiyyət verir. Dövlət şurası – respublikanın ali qanunverici (təmsil edici) orqanıdır və [[əhali]] tərəfindən 5 il müddətinə seçilir. O, iki palatadan – nümayəndələr şurasından (respublikanın inzibati-ərazi vahidlərinin maraqlarını təmsil edən, üçmandatlı seçki dairələri üzrə, hər [[şəhər]] və [[rayon]]dan 3 nümayəndə olmaqla 27 [[deputat]]) və Respublika Şurasından (birmandatlı seçki dairələrindən seçilən 27 deputat) ibarətdir. Nazirlər kabinəsi – kabinənin işinə rəhbərliyi həyata keçirən prezident tərəfindən formalaşdırılır. Prezident [[Baş nazir]]i Dövlət şurasının razılığı ilə təyin edir.<ref name=":0" />

Adıge [[ərazi]]sində ilk [[insan]] izləri Erkən Paleolit [[dövr]]ünə aiddir. E.ə. 1-ci minilliyin ortalarına aid yazılı abidələrdə adıqların əcdadları meotlar, [[sind]]lər, kerketlər və s. adlarla məlumdur. [[Hun]]ların ardınca 4–9-cu əsrlərdə [[Şimali Qafqaz]] [[avar]]ların, [[Bizans]]ın, [[bulqarlar]]ın və [[xəzərlər]]in [[hücum]]larına məruz qalmışdı. 6-cı əsrin sonlarından [[630-cu il]]ədək Adıgeya [[Göytürk xaqanlığı]]nın nəzarəti altında olmuşdur. Adıgeya Dneprboyu [[slavyanlar]], [[Qafqaz xalqları]] və [[Yaxın Şərq]] [[ölkələr]]i ilə [[ticarət]] aparırdı. 13-cü əsrin 2-ci yarısından 15-ci əsrin 1-ci yarısınadək [[Qara dəniz]] sahillərində yerləşən [[Genuya]] şəhər-koloniyaları Adıgeyanın tarixi-mədəni inkişafında və ticarətində mühüm rolu olmuşdur.

Əsasən [[çörək]], [[meyvə]], [[kürü]], [[mis]], [[mum]], xəz və qul ixrac olunur, [[duz]], [[parça]], [[silah]] və bəzək əşyaları idxal edilirdi. 13-cü əsrdə Adıgeya [[Qızıl Orda]]ya tabe oldu. 16–18-ci əsrlərdə [[Osmanlı imperiyası]] və [[Krım xanlığı]]nın Adıgeya ilə [[müharibə]]ləri nəticəsində burada [[islam dini]] yayılmağa başlamışdı. 16-cı əsrdə Adıgeya [[Rusiya]]nın himayəsinə sığındı. 19-cu əsrin 60-cı illərində adıgelərin kütləvi surətdə Osmanlı imperiyasına köçürülməsi nəticəsində Adıgedə onların ancaq 5%-i qaldı. [[1888-ci il]] martın 21-də III Aleksandr Kuban və Tersk vilayətləri və Çernomorsk quberniyasında idarəçiliyin təsisi haqqında yeni əsasnamə imzaladı. Əsasnaməyə görə, inzibati-ərazi vahidlərində mülki idarələr ləğv edilərək hərbi-kazak idarəçiliyi yaradıldı. [[1918-ci il]]in yanvarında Adıgedə [[Sovet]] hakimiyyəti quruldu. Həmin ilin mayında Kuban-Qara dəniz Sovet respublikasına daxil oldu.

Adıge [[RF]]-nin [[Şimali Qafqaz]] iqtisadi rayonu tərkibindədir. Sənaye məhsullarının həcmi dəyərinə görə [[kənd təsərrüfatı]] məhsullarının həcmini 1,2 dəfə üstələyir. Adıgey Respublikasının ərazisində bir çox faydalı qazıntı yataqları aşkar edilmişdir. Bütün sənayesi, demək olar ki, Maykopda cəmləşmişdir. Adıgenin enerji ehtiyatları tələbatının 50%-dən azını təmin edir. Maykop rayonunda [[neft]], qaz yataqları, mineral bulaqlar yayılmışdır. Adıgey Respublikası aqrar-sənaye ölkəsidir. Burada müxtəlif dağ-mədən, meşə sənayesi, yeyinti və yüngül sənaye əsasən yerli [[faydalı qazıntılar]], meşə materialları və kənd təsərrüfatı məhsulları əsasında yaradılmışdır.

Adıge RF-nin subyektləri arasında üzüm şərabı (6-cı yer), emallıq ağac-oduncaq (7-ci yer), karton (9-cu yer), şəkər tozu (15-ci yer), tərəvəz şirələri və meyvə-tərəvəz konservi istehsalında seçilir. Respublikanın ümumi məhsulunda [[ticarət]] və kommersiya fəaliyyəti 14,5%, kənd təsərrüfatı 14,1%, [[sənaye]] 13,5%, [[tikinti]] 9,6%, [[nəqliyyat]] 2,7% paya malikdir ([[2002]]). İqtisadi cəhətdən fəal [[əhali]]nin (200 min nəfər) 16,9%-i sənaye sahələrində, 20,3%-i kənd təsərrüfatında çalışır. [[İşsizlik]] səviyyəsi 13,5% – RF üzrə orta səviyyədən 1,7 dəfə yüksək, ayda adambaşına düşən [[pul]] gəliri isə 45% azdır.

Yeyinti, taxta-şalban, ağac emalı və sellüloz-kağız, [[maşınqayırma]] və metal emalı, tikinti materialları sənayesi aparıcı sahələrdir. [[Respublika]]ya gətirilən [[məhsul]]lar içərisində qənnadı istehsalı üçün [[xammal]], [[makaron]] və [[tütün]] məmulatları, gübrə və zəhərli kimyəvi maddələr əsas yer tutur. Adıgenin kənd təsərrüfatında [[bitkiçilik]] məhsulları üstünlük təşkil edir. Kənd təsərrüfatı [[torpaq]]larının 80%-i (3,3 min km²-dən çox) şumlanır (yarıdan çoxunda [[dənli bitkilər]]). [[Taxıl]] (332,7 min t), texniki ([[raps]], [[günəbaxan]], [[şəkər çuğunduru]], [[tütün]]) və yemlik bitkilər yetişdirilir; [[üzümçülük]], [[meyvə]]çilik inkişaf etmişdir. [[Otlaq]] [[Heyvandarlıq|heyvandarlığ]]ı (63,4 min baş iribuynuzlu qaramal) ət-süd yönümlüdür; [[donuz]] (36,2 min baş) [[qoyun]] və [[keçi]] (22,2 min baş), [[at]], [[quş]] saxlanılır; həmçinin [[arıçılıq]] inkişaf etdirilir. Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı: [[süd]] 102,4 min t, kəsilmiş mal-qara və quş əti 15,1 min t, [[yumurta]] 50,6 mln. ədəd (2002).

Bərkörtüklü [[avtomobil]] yollarının uzunluğu 1,5 min km, [[ərazi]]sindəki [[dəmiryolu]]nun uzunluğu 148 &nbsp;km-dir. Maykop dəmiryol magistralları qovşağıdır. Maykop–UstLabinsk, Maykop–Tuapse, Maykop–Armavir qaz kəmərləri; Maykopda [[aeroport]] fəaliyyət göstərir.<ref name=":0" />

[[Respublika]] [[əhali]]sinin ümumi sayı 447, 0 mindir ([[2002]]). Ümumi əhalinin 53,7%-i [[şəhər]]lərdə yaşayır, sıxlıq isə hər km²-də 58,5 nəfərdir. Əsas şəhərləri [[Maykop]] ([[paytaxt]]ı) və Adıgeyskdir. O cümlədən 5 şəhər tipli [[qəsəbə]] mövcuddur. Rəsmi dil rus və adıgeydir. Adıgedə 80-dən çox [[millət]] yaşayır. Respublikda adıgeylər 108,1 min ([[2002]]), ruslar (64,5%), [[ukraynalılar]] (2%), [[kürdlər]] (0,9%), [[tatarlar]] (0,6%) [[beloruslar]], [[tatarlar]] və s. [[xalq]]lar yaşayırlar. Adıgeylər qeyd etdiyimiz kimi [[Qafqaz]] [[ailə]]sinin abxaz-adıgey dil qrupuna aid olan [[adıgey dili]]ndə danışırlar. Dindarları [[müsəlman]] və [[xristian]]dır.<ref name=":0" />

Adıgedə 250-yə qədər [[tibb]] [[müəssisə]]si (o cümlədən 4663 çarpayısı olan 21 [[xəstəxana]]), 1600-dən artıq [[həkim]], 4600-ə yaxın orta tibb işçisi olmuşdur (2002). [[2001-ci il]]də ümumi xəstələnmə göstəricisi əhalinin hər 1000 nəfərinə görə 962,1 olmuşdur ([[tənəffüs]] [[orqan]]ları [[xəstəlik]]ləri 15,7%, [[qan dövranı]] xəstəlikləri 13,5%, [[göz xəstəlikləri]] 8,6%). [[Ölüm]]ün əsas səbəbləri – qan dövranı sistemi xəstəlikləri (62,3%), travmalar, bədbəxt hadisələr və [[zəhərlənmə]]lər (11,7%), şişlərdir (11,5%) (2002). 2001-ci ildə [[səhiyyə]]yə qoyulan xərc 128 mln. 700 min rubl təşkil etmişdir.<ref name=":0" />

[[Respublika]]nın şimal hissəsi zəif dalğavarı Kubanboyu maili düzənliyindən, cənub hissəsi [[Böyük Qafqaz]]ın dağətəyi (hünd. 300 m-ə qədər) və [[yamac]] (ən hünd. nöqtəsi 3238 m, Çuquş d.) hissələrindən ibarətdir. [[Neft]], [[qaz]], müxtəlif tikinti materialları və fosforit yataqları, həmçinin Masesta tipli müalicəvi [[mineral su]] [[bulaq]]ları var. [[İqlim]]i mülayim kontinental, isti və rütubətlidir. Orta [[temperatur]] yanvarda –2,4˚C, iyulda 22,2˚C-dir. İllik yağıntı təqribən 700 &nbsp;mm. İlin 180 günü şaxtasız olur.

Adıgelərin xalq [[poeziya]]sı (nart [[dastan]]ları, qəhrəmanlıq, əmək və [[mərasim nəğmələri]]) zəngindir. 19-cu əsrin ortalarında Adıge dilində maarifləndirmə səciyyəli mətnlər meydana gəlmişdir (Ş.B.Noqmov, Umar Bersey, P.Tambiyev). Adıge dilində professionalpeşəkar [[ədəbiyyat]] [[1920-ci il]]lərdə meydana gəlmişdir. Banisi [[xalq şairi]] S.A.Teuçej ([[1855]]–[[1940]]) olmuşdur. [[Şair]]lərdən Ə.Xatkov ([[1901]]–[[1937|37]]), H.Andruxayev ([[1921]]–[[1941|41]]), M.Paranuk ([[1912]]–[[1970|70]]), [[yazıçı]]lardan T.M.Keraşev ([[1902]]–[[1988|88]]), D.Kostanov (d.[[1912]]), Ə.Yevtıx (d.[[1915]]), Y.Tlüsten (d.[[1913]]) və b. Adıge ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindəndir. 20-ci əsrin 2-ci yarısından [[ədəbiyyatşünaslıq]] (A.Sxalyaxo, K.Q.Şazzo, U.M.Paneş, T.N.Çamokov və b.) inkişaf etmişdir.<ref name=":0" />

əşyaları e.ə. 4–3-cü minilliyə, skif–meot [[zərgərlik]] məmulatları (heyvani üslubda) isə 7–5-ci əsrlərə aiddir. Qızılı tikmələr, keçə [[xalça]]lar, daş, [[ağac]] üzərində bədii oyma qədimdən geniş yayılmışdır. 20-ci əsrdə professionalpeşəkar təsviri sənət (K.K.Sidaşenko, İ.V.Sokolov, V.M.Mexeda), 70-ci illərdən isə [[qrafika]] növü (Y.Q.Kiriçenko, F.N.Petuvaş, T.M. Kat, M.Q.Tuquz) inkişaf etmişdir. Maykopda çoxmərtəbəli [[ev]]lər və ictimai [[bina]]lar, kinoteatrlar tikilmiş, “''Dostluq''” monumenti ([[tunc]], [[1968]], [[heykəltəraş]]lar M.Q. və O.M.Manizer) və s. qoyulmuşdur.<ref name=":0" />

[[Folklor]]dan qaynaqlanan ilk professionalpeşəkar [[musiqi]] nümunələri 19-cu əsrdə yaranmış və [[yazı]]ya (A.A.Alyabyev, M.A.Balakirev, S.İ.Taneyev) alınmışdır. Əsas yeri müxtəlif xarakterli və məzmunlu [[mahnı]]lar, rəqs musiqisi tutur. Kamıl ([[Nəfəs alətləri|nəfəs aləti]]), şiçepşin (kamanlı alət), pxaçiç ([[Zərb Alətləri|zərb aləti]]) əsas musiqi alətləridir. 19-cu əsrdən [[qarmon]] geniş yayılmışdır. ProfessionalPeşəkar musiqi 20-ci əsrdə təşəkkül tapmışdır. Bəstəkarlar: U.Txabisimov, A.Nexay, A.Qotov, M.Xurov, K.Tuko və b. Maykopda respublika filarmoniyası ([[1971-ci il]]də yaradılmışdır), filarmoniyanın simfonik orkestri ([[1993]]), Dövlət rus xalq çalğı alətləri orkestri (1993), Maykop bələdiyyə nəfəsli orkestri ([[1976]]), Adige Bəstəkarlar İttifaqı ([[1992]]) fəaliyyət göstərir. “''Şimalı Qafqaz musiqi baharı''”, “''Qafqaza sülh''” (Maykop); Adıge musiqisi [[festival]]ları ([[2000]], [[2003]], Maykop) keçirilir.<ref name=":0" />

Adıge teatr sənəti 20-ci əsrin əvvəlində təşəkkül tapmışdır. [[1933-cü il]]də Krasnodarda Adıge teatr texnikumunun açılışı ilə peşəkar teatrın təməli qoyulmuşdur. 1936-cı ildə Dövlət Teatr Sənəti İnstitunda ilk Adıge Studiyası (L.M. Leonidov və M. M. Tarxanovun rəhbərliyi ilə) açılmışdır. [[1936-cı il]]də Maykopda rus dram teatrı, [[1937-ci il]]də Adıge teatrı təşkil edilmişdir. [[1941-ci il]]də hər iki truppa A.S. Puşkin adına vilayət dram teatrında birləşdirilmişdir. [[Teatr]] bir il fəaliyyət göstərdi: rus truppası ([[1943]]), Adıge truppası ([[1957]]) yenidən fəaliyyətə başlamışdır. [[2000-ci il]]də iki müstəqil kollektiv yarandı: Adıge Dram Teatrı, və A.S. Puşkin adına Rus Dram Teatrı. Müharibədən sonrakı illərdə Adıge teatrının təşəkkül tapmasında rejissor M.S.Axedcakovun böyük rolu olmuşdur. Maykopda “''Nalmes''” ([[1936]]) və Dövlət akademik rəqs ansamblları fəaliyyət göstərir.<ref name=":0" />

Adıgedə 124 məktəbəqədər [[təhsil]] müəssisəsi (12,7 min [[uşaq]]), 188 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 39 ibtidai məktəb (68,2 mindən çox şagird); zəif inkişaf etmiş uşaqlar üçün 112 sinif var ([[2004]]). 8 axşam məktəbində 2 minə qədər şagird oxuyur. Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə (8 uşaq yaradıcılıq və estetik tərbiyə mərkəzi, 2 texniki yaradıcılıq mərkəzi, 3 uşaq-gənclər turizm mərkəzi, ekoloji tərbiyə mərkəzi, 10 uşaq-gənclər idman mərkəzi (9 min uşaq; məktəbyaşlı uşaqların 13,9%-i) cəlb edilmişdir. 12 ibtidai peşə təhsili (14 mindən çox şagird), 6 orta peşə təhsili müəssisəsi, Respublika İxtisasartırma İnstitutu, 2 [[ali məktəb]]: Adıge Dövlət Universiteti ([[1993-cü il]]də Pedaqoji İnstitutun bazasında yaradılmışdır; 6,7 min tələbə) və Maykop Dövlət Texnologiya Universiteti (1993), Maykop incəsənət məktəbi, RF-nin dövlət ali məktəblərinin 6 filialı, 159 klub-müəssisə, 150 kütləvi [[kitabxana]], 28 [[muzey]], həmçinin Milli Mədəniyyət Mərkəzi fəaliyyət göstərir.<ref name=":0" />

[[Respublika]]da 20-dən artıq [[qəzet]] çıxır. “''Adıqe Mak''” (“''Adıgenin səsi''”) iri qəzetdir. Dövlət teleradio verilişləri proqramları adıge və [[Rus dili|rus dil]]lərində yayımlanır. Maykopda iki bələdiyyə [[televiziya]]sı fəaliyyət göstərir. <ref name=":0">{{AME|1|89-91}}</ref>