Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Töhvə→ Töhfə using AWB
Sətir 133:
Ümumiyyətlə XX əsrdə “Sirlər Xəzinəsi”nin tədqiqi məsələsində ilk ciddi addımları [[İran]] alimləri atmış, əsər haqqında bir sıra yeni mülahizələrin meydana çıxmasına və yeni problemlərin irəli sürülməsinə səbəb olmuşlar. V. Dəstgirdi Nizaminin bütün əsərlərinin tənqidi mətninin hazırlanmaqla qalmayıb, “Sirlər Xəzinəsi”nin tədqiqi sahəsində də əhəmiyyətli mülahizələr irəli sürmüşdür. O, özünün ''“Gəncineyi-Gəncəvi”'' adlı əsərində “Sirlər xəzinəsi” haqqında bir sıra əhəmiyyətli məsələlər qoymuşdur. Onun tədqiqatının ən qiymətli cəhəti “Sirlər Xəzinəsi”ndə işlənmiş, lakin, lüğətlərdə az təsadüf edilən sözlərin izahına geniş yer verməsi, şairin bəzən çətin anlaşılan təşbeh və bənzətmələrini, beyt və misralarını təhlil və izah etməsidir. Vəhid bir sıra tədqiqatçıların mübahisəsinə səbəb olmuş “Sirlər Xəzinəsi”nin yazılması tarixi üzərində dayanıb, əsərin [[1174]]-cü ildə başlandığı və [[1176]]-cı ildə tamamlandığı fikrini irəli sürmüşdür.<ref>V. Dəstgerdi – Dəftəre Həftom Gənciney Gəncəvi, Tehran, 1318, səh. 87</ref>
 
V. Dəstgirdidən sonra, İranda Nizami və “Sirlər Xəzinəsi” haqqında tədqiqatlar [[Səid Nəfisi|S. Nəfisi]] tərəfindən davam etdirilmişdir.<ref>S. Nəfisi – Qəsaid o ğəzəliyyate Nezami Gəncəvi, Tehran, 1388, səh. 72-78</ref> S. Nəfisi səhvən əsərin Bəhram şah Qəznəviyə töhvətöhfə göndərilməsini qeyd edir.<ref>S. Nəfisi – Qəsaid o ğəzəliyyate Nezami Gəncəvi, Tehran, 1388, səh. 303</ref> O, əsərin ideya və məzmunundan bəhs edərkən özündən əvvəlki tədqiqatçıların fikirlərini təkrar edir, “Sirlər Xəzinəsi”nin təsəvvüf və ürfan təsiri ilə yazılmasından danışır.<ref>S. Nəfisi – Qəsaid o ğəzəliyyate Nezami Gəncəvi, Tehran, 1388, səh. 23</ref> İran tədqiqatçıları içərisində yalnız Əli Əkbər Şahabi özündən əvvəlki fikirləri təkrar etməyərək yeni fikirlər söyləmişdir. Şəhabi ''“Nizami-şairi-dastansəra”'' adlı doktorluq dissertasiyasında “Sirlər Xəzinəsi”nin ideya və məzmununa, poemanın Sənainin “Hədiqət-ül-həqaiq”i ilə əlaqəsi məsələsinə yanaşarkən İran tədqiqatçıları içərisində orijinal mövqe tutur. O, “Sirlər Xəzinəsi”nin təsəvvüf ədəbiyyatına münasibəti və Sənainin “Hədiqət-ül-həqaiq” əsəri ilə əlaqəsi haqqında Qərbi Avropa və İran tədqiqatçılarının ön plana çəkdikləri məsələni təhlil edərkən göstərir ki, ''“Nizaminin şairlik xarakteri onun təsəvvüf və ürfan xarakterinə üstünlük edir və bu mənada Sənai, Əttar, Mövləvi və sairləri kimi təsəvvüf şairlərinə aid edilən “arif və sufi” sözünü Nizamiyə aid etmək mümkün deyil. Çünki təsəvvüf şairlərinin əhval və əsərlərindən məlum olduğu kimi onlar həyatda asketik tərzə malik olduqları üçün fikir və düşüncələri də ürfan məsələləri və təsəvvüf zəminlərində inkişaf edir."'' <ref>Əli Əkbər Şəhabi – Nezami şaere dastansəra, Tehran, 1334, səh. 48</ref>
[[Şəkil:Mikayıl Abdullayev. Sultan Səncər və qarı.jpg|thumb|left|280px|[[Bakı metropoliteni]]nin [[Nizami metrostansiyası]]nda "Sultan Səncər və Qarı" [[mozaika]]sı.]]
XX əsrdə “Sirlər Xəzinəsi” [[Türkiyə]] tədqiqatçılarının da diqqətini cəlb etmiş və Nizami haqqında danışarkən “Sirlər Xəzinəsi”ndən də söhbət açmışlar. M. F. Köprülü özünün ''“Türk ədəbiyyatı tarixi”''ndə Nizami məsnəvilərinin Şərq ədəbiyyatında bir dönüş olduğunu qeyd edir, məsnəvi janrının Nizami tərəfindən ən mükəmməl formaya salınması fikrini irəli sürür və bu sahədə Nizaminin böyük novator olduğunu qeyd edir.<ref>M. F. Köprülü – Türk edebiyyatı tarihi, İstanbul, 1921, səh. 208</ref> [[Məmməd Əmin Rəsulzadə|M. Ə. Rəsulzadə]] Nizaminin anadan olmasının 800 illiyi ilə əlaqədar olaraq yazdığı ''“Azərbaycan şairi Nizami”'' adlı əsərində “Sirlər Xəzinəsi”ndən geniş bəhs etmişdir.<ref>M. E. Resulzade – Azerbaycan şairi Nizami, Ankara, 1951, səh. 122 – 128</ref>
Sətir 213:
{{Nizami Gəncəvi}}
{{Portal sətir|Ədəbiyyat|Nizami Gəncəvi|}}
 
[[Kateqoriya:Xəmsə]]
[[Kateqoriya:Nizami Gəncəvinin əsərləri]]

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023