Yəqubun (ələyhis-salam) adı Qurani-Kərimdə İbrahim Xəlilin əhvalatından əlavə daha çox Yusif surəsində və o həzrətin əhvalatı əsnasında qeyd olunmuşdur. Ayrılıqda o həzrətdən az ad aparılmışdı, xüsusilə də onun “Labanın” qızları ilə evlənməsi barədə ki, tarixdə icmalən, bəzi yerlərdə təfsilatı ilə gəlmişdir, heç bir şey deyilməmişdir. Yalnız bəzi təfsirçilər “Nisa” surəsinin 23-cü ayəsində iki bacı ilə eyni zamanda evlənmənin haram olması barədədir və bu hökm İslamda nazil olub İslamdan əvvəl caiz olduğunu bildirir və bu Yəqubun “Labanın” qızları ilə evlənməsinə işarə etdiyini deyiblər. Bunun şərhi gələcək.

 

 

Başqa rəvayətdə isə buyurur: -“İsra” “qüvvə” deməkdir. “İl” də Allahın adıdır və “İsrail” yəni “Allahın qüvvəsi”. “Məanil-əxbar” kitabında da bu iki məna qeyd olunmuşdur. Mərhum Təbərsi “Məcməul-bəyan” təfsirində deyir: “İsrailul-llah” yəni Allahın xalis bəndəsi.

 

Yəqubun xüsusi həyatına dair Qurani-Kərimdə gəlmiş daha bir başqa mövzu onun öz oğlanlarına ölüm ayağında etdiyi vəsiyyətidir. “Bəqərə” surəsində buyurur: -“İbrahim öz oğlanlarına vəsiyyət etdi. Yəqub da öz oğlanlarına vəsiyyət edərək (dedi:) Ey oğlanlarım! Allah bu dini sizin üçün seçdi. Odur ki, yalnız müsəlman halında ölün.” Məgər siz o zaman var idiniz ki, Yəqubun ölümü yetişdikdə öz oğlanlarına dedi: -“Məndən sonra nəyə ibadət edəcəksiniz?” Dedilər: -“Sənin Allahına və ataların İbrahim, İsmail və İshaqın Allahına. Yeganə Allaha ibadət edib və onun fərmanına təslim olacağıq”.

Amma tarixdə və Tövratda Yəqubun xüsusi həyatına dair və bəzi rəvayətlərdə də gəlmiş mövzular bunlardır:

 

 

Təbəri, İbn Əsir və bəzi təfsirçilər Sudey və İbni Abbas və başqalarından nəql edirlər ki, Yəqub və qardaşı Eys əkiz dünyaya gəlmişdilər. Bununla belə ki, Yəqub Eysdən böyük idi, amma Eys ondan tez dünyaya gəlib. Səbəbi də bu olub ki, onlar ana bətnindən çıxarkən bir-biri ilə müzakirə edərək hər biri, digərindən tez çıxmaq istədi. Nəhayət Eys Yəquba dedi: -“Allaha and olsun əgər sən məndən tez çıxsan ananın bətnində qalıb onu həlak edəcəyəm. Odur ki, Yəqub dala çəkildi və Eys birinci çıxdı. Yəqubdan qabaq çıxdı, Yəquba da Yəqub dedilər, çünki dünyaya gələrkən Eysin dabanını (ərəbcə ona “əqəb” deyilir) tutmuşdu.

Zahirən bunu deməyə ehtiyac yoxdur ki, Səduqun rəvayəti bu barədə hər cəhətdən üstün və qəbul etməyə daha ləyaqətlidir, onların nəql etdiyi rəvayətdə olan nöqsanlardan, eyiblərdən xalidir. Burada Eysin adı bir çox tarixdə sin hərfi (عيس) ilə qeyd olunub, bəzilərində isə “Eysu” (عيسو) yəni sin hərfindən sonra vav hərfi də vardır. Bu da Təbərinin və İbn Əsirin Eysin Eys adlanması üçün nəql etdikləri səbəblə uyğun gəlmir. Allah daha yaxşısını bilir.

 

 

Yuxarıda qeyd olunan kitablarda icmal-təfsillə daha başqa bir məsələ budur:

“Bizim bəndələrimiz İbrahim, İshaq və Yəqubu yad et ki, qüdrət və bəsirət sahibi idilər. Biz axirət evini xatırlamağı onlara xas etdik, həqiqətən onlar bizim yanımızda seçilmiş və xeyirxahlardır”.

 

 

Yuxarıda qeyd olunan kitablarda Yəqubun (ələyhis-salam) dayısı Labanın qızları “Liya” (ya “Liyəh”) və “Rahil” ilə evlənməsini belə nəql edirlər;

 

Amma Yəqubun şərhi-halının davamını gələn bölmədə oğlu Yusifin əhvalatında oxuyacaqsınız.

 

Yəqub bundan sonra gələn şərhlə həyatda çəkdiyi bir çox əzab-əziyyət, qəm-qüssədən sonra 140 yaşında və ya bəzilərinin dediyinə əsasən 147 yaşında Misirdə dünyasını dəyişdi. Ölüm zamanı Yusifə vəsiyyət etdi ki, cənazəsini Fələstinə aparıb atası və cəddi İshaqın (ələyhis-salam) və İbrahimin (ələyhis-salam) yanında dəfn etsin. Yusif də vəsiyyətinə əməl edib onun vəfatından sonra cənazəsini Şama aparıb İbrahimin, İshaqın məzarının kənarında dəfn etdi.