[[Saqqız ağacı]] ({{lang-tr|Sakız Ağacı}})-çox qədim zamanlara dayan və hazırda tibb, yeyinti sənayesi kimi sahələrdə aktiv istifadə edilən, [[Heredot]] və [[Hipokrat]] dövlərindən məşhur olan təbii bir möcüzə.

 

== Tarixi ==

Damla saqqızı, tarixinin izləri çox qədim zamanlara dayan və hazırda tibb, yeyinti sənayesi kimi sahələrdə aktiv istifadə edilən, Heredot və Hipokrat dövlərindən məşhur olan təbii bir möcüzədir. Türkiyəli məşhur botanikaçı professor Əkrəm Sezikiz sözlərinə görə Dioskolidis miladdan sonra ikinci əsrdə [[Anadolu]]nu gəzərək Materiya Medika kitabını yazan tanınmış bir həkim-əczaçıdır. Müəllif əsərində saqqınızın həzmi asanlaşdırmasının yanında dişlər üçün də faydalı olduğunu qeyd etmişdir. [[Galenos]] Anadolulu bir həkim-əczaçıdır. Berqamada dünyaya gəlib, orda işləyib və qərbdə tibbin atası olaraq tanınır. Galenos müxtəlif qərb səyyahlarının da saqqızın madə-bağırsaq xəstəliklərinin, qara ciyər iltihablanmasının müalicəsində istifadə etdiklərini, saqqız çeynəməyin vəya dərman şəklində qəbul etmənin, qusmanın qarşısını almaqda, iştah açıcı, həzmi asanlaşdırıcı, mədə xəstəliklərində və xüsusən də mədə ağrılarının aradan qaldırılması üçün istifadə edildiyini qeyd etmişdir. Damla saqqızı elmi adı pistasya lentiskus varietekia olan ağacın gövdələrinə açılan yaralardan axıb quruyan maddədir. Bu ağac Egey dənizi ətrafında yetişməklə birlikdə xüsusən də burda yerləşən Saqqız adasında yetişdirilərək saqqız istehsalında istifadə edilir. Uzun müddət saqqız ticarəti ilə məşğul olan bu ada Qanuni tərəfindən [[1556]]-cı ildə fəth edildikdən sonra Osmanlı bu ağacı yetişdirən 21 ailəni himayəsinə almışdır. Saqqızın xoş ətrin onun cəmi 1-2%-ni əmələ gətirən uçucu yağa borcludur. Bu uçucu yağda alfa-pinen və nirsen adlanan maddələr yüksək miqdarda olduğu üçün ətrin yaranmasına səbəb olur. Qatı tərkibini isə müxtəlif quruluşa malik triterpenlərin qarışığı meydana gətirir. [[1996]]-[[2005]]-ci illər arasında aparılan elmi tədqiqatlar zamanı saqqınızın bakteriyaların çoxalmasının qarşısını aldığı müşahidə edilmişdir.1996-2005-ci illərdə edilən müxtəlif araşdırmalarda saqqızın bakteriyaların çoxalmasını dayandırma təsirinin mövcud olduğu müəyyən edilmişdir. Mədə və duodemum xorasi müalicəsində faydalı olabiləcəyini göstərən ilk araşdırmalar 1984-1986-ci illərdə, daha sonra [[2000]]-ci illərdə xoranın ən əhəmiyyətli faktoru olan helikobakter pilorinin artımını dayandırdığı və peptik xorada təsirli olduğunu araşdırmalarda görürük. Hamımızın müəllimi və professor Turhan Baytop [[1967]]-ci ilin mart-dekabr aylarında Çeşmə ətrafında bir elmi gəzinti edir və Çeşmədə Çiftlikköyü yaxınlarında çox yaşlı saqqız ağaclarının olduğunu müəyyən edir. Bu təsbitlərini 1968-ci ildə Türkiyədə saqqız əldə etmək imkanları adlı bir məqalə ilə nəşr edir. <ref>[https://www.researchgate.net/profile/Ahmet_Onay/publication/311206518_SAKIZ_AGACI_Pistacia_lentiscus_L_YETISTIRICILIGI/links/583f323508aeda69680a219a/SAKIZ-AGACI-Pistacia-lentiscus-L-YETISTIRICILIGI.pdf Ahmet Onay, Sakız Ağacı, İstanbul Yayıncılık, İstanbul-2016, s.299]</ref>

== Yetişdirildiyi Bölgələr ==