Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 3:
== Tarixi ==
Damla saqqızı, tarixinin izləri çox qədim zamanlara dayan və hazırda tibb, yeyinti sənayesi kimi sahələrdə aktiv istifadə edilən, Heredot və Hipokrat dövlərindən məşhur olan təbii bir möcüzədir. Türkiyəli məşhur botanikaçı professor Əkrəm Sezikiz sözlərinə görə Dioskolidis miladdan sonra ikinci əsrdə [[Anadolu]]nu gəzərək Materiya Medika kitabını yazan tanınmış bir həkim-əczaçıdır. Müəllif əsərində saqqınızın həzmi asanlaşdırmasının yanında dişlər üçün də faydalı olduğunu qeyd etmişdir. [[Galenos]] Anadolulu bir həkim-əczaçıdır. Berqamada dünyaya gəlib, orda işləyib və qərbdə tibbin atası olaraq tanınır. Galenos müxtəlif qərb səyyahlarının da saqqızın madə-bağırsaq xəstəliklərinin, qara ciyər iltihablanmasının müalicəsində istifadə etdiklərini, saqqız çeynəməyin vəya dərman şəklində qəbul etmənin, qusmanın qarşısını almaqda, iştah açıcı, həzmi asanlaşdırıcı, mədə xəstəliklərində və xüsusən də mədə ağrılarının aradan qaldırılması üçün istifadə edildiyini qeyd etmişdir. Damla saqqızı elmi adı pistasya lentiskus varietekia olan ağacın gövdələrinə açılan yaralardan axıb quruyan maddədir. Bu ağac Egey dənizi ətrafında yetişməklə birlikdə xüsusən də burda yerləşən Saqqız adasında yetişdirilərək saqqız istehsalında istifadə edilir. Uzun müddət saqqız ticarəti ilə məşğul olan bu ada Qanuni tərəfindən
== Yetişdirildiyi Bölgələr ==
Dünyada saqqız ağaclarının ən verimli olduğu bölgələrdən biri Çeşmə bölgəsidir, və bu bölgədə ağac sayını artırmaq üçün böyük çalışmalar davam edir. Çeşmə kənd təsərrüfatı rəhbərliyində çalışan Ziraat mühəndisi [[Ahmet Keçici Alaçatı]] da ənəvi yöntəmlərlə saqqız ağacını artırmaq mövzusunda önəmli çalışmalar həyata keçirir. Bu çalışmaların məqsədi isə ağacların verimliliyini qaranti altına almaqdır. Çeşmə bölgəsində saqqız ağacları olduqca azdır, yerləşmə sahələri çoxalmağa başladıqca əldə olanların qorunması vacib olduğu düşünülür. Çeşmədə saqqız ağacları 4 nöqtədə qorunma altına alındı. Bunlardan ən böyüyü Alaçatı bələdiyyəsinə aid saqqızlıqdır. Təxmini 125 ədəd saqqız ağacı var.Bunların ətrafı tellərlə bağlandı. Giriş və çıxışa qadağa qoyuldu, sulaması, gübrələnməsi, baxımı və hər növ ehtiyacları təmin edildi. Qorunmasının səbəbi insanların istədiyi kimi istifadə etməsi, sərbəstcə kəsməsi, dolayısı ilə mövcud ağacları da yox etmələrinə qarşı almış olunan bir önləmdir.
== Yetişdirilmə Üsulları ==
Saqqız ağacının ən verimli dövrü 10 yaşı ilə 70 yaşı arasıdır. Və düzənli olaraq baxıldığı zaman hər il 1 və ya 1,5 kq saqqız əldə etmək olar. Saqqız adasında ənənəvi olaraq 2 metodla saqqız ağacı istehsal edilir. Bunlardan birincisi,
== İstifadə Edildiyi Sahələr ==
“Köhnənin həkimləri əsərlərində dərman tərkiblərində saqqıza yer veriblər. Hal-hazırda əsasən geniş yayılmış istifadə sahələri dondurma və şirniyyat sənayesində, içkilərin ətirləndirilməsində, xüsusən dəsaqqız
Bundan başqa bəzi spesifik istifadə sahələri var; məsələn cərrahiyyədə cərrahi iplərin ya da yaraları tikən iplərin hazırlanmasından istifadə olunduğunu bilirik. Bu arada saqqızlı qəhvəni də unutmayaq. Son zamanlarda çox məhşurlaşıb”.
Ölkəmizdə uyğun şərait yaradıldığında, saqqızın vacib bir gəlir sahəsi olacağı aydındır, eyniylə Saqqız adasında olduğu kimi.
“Bizim tanışmağımız [[1980]]-cı illərə dayanır, amma bu bir dostluq mərhələsi idi. Daha sonra Yunanıstan Avropa birliyinə girdikdən sonra Avropa birliyi damla saqqızı kimi vacib bir məhsulu distribütorlar vasitəsilə hər ölkəyə paylanmasını uyğun gördü, bunu təklif etdi. Növbə Türkiyəyə gəldikdə isə bu hadisə Nikonun qulağına çatdı. Birdən-birə bu şəkildə bir ortaqlıq başladı. Birinci ili əməlli başlı çətinliklərimiz oldu, 300 kq damla saqqızı ilə başladıq, çox mücadiləmiz oldu, amma çətin mərhələni keçdik.
Saqqız adasının mərkəzi xaric 52-i kəndi var. Bu 52 kənddən damla saqqızı yalnız adanın cənub-qərbindəki 12-13 kəndində mövcuddur. Ən keyfiyyətli damla saqqızı ən cənub, dənizə baxan tərəfindəki Menitadır, keyfiyyətləri də dənizə yaxınlığı ilə eyni mütənasiblikdə artır, çünki dəniz küləyini, cənub küləyini soyuq şəkildə alması lazımdır. Damla saqqızında torpaq quruluşu da vacibdir”.
Sətir 27:
Damla saqqızından sonra Saqqız adasının digər məhsullarına da daxil olmağa başladıq. Damla saqqızı mürəbbələri, kosmetika məhsulları -bu tip məhsullara daxil olduqdan sonra Türkiyədə özümüz emal etməyə başladıq. Damla saqqızının lokumundan tutmuş, qəhvəsi, halvası deyərkən kosmetika məhsullarına, sabunlara daxil olduq. Beleliklə, məhsullar çoxaldıqca damla saqqızının satışı da artmağa başladı. Əvvəlki 300 kq-lar 10 tonlara qədər artdı. Bunların daxilində fabrikləri ola bilər, istehsalçı kəsim ola bilər, topdan satıcıları var,pərakəndəçiləri var, şiriniyyatçı qrupu var, ədviyyatçı qrupu var, yəni əhatə dairəsi çox genişdir. Daxil ola bilmədiyimiz çox sahə var, son alınan qərarlarla bu təbi məhsulların apteklərdə satılması planlaşdırılır. O sahə də gələcəkdə açılacaq. Koperativ bəzi malları analizdən keçirdikdən sonra qəbul etmirlər. Daha çox məhsul almaq üçün bunların kökünə gübrəverilir, təmizlik mərhələsindədə toksid istifadə edirlər. Bu məhsul onsuz da koperativə daxil ola bilmir.
Saqqız istehlakının son illərdə artdığıını söyləmək mümkündür. Türklər saqqız adası ilə həmişə əlaqəli olublar. Amma təəssüflər olsun ki bazarda rəqib məhsul kateqoriyası altında çox keyfiyyətsiz məhsullar istehlakçılara təqdim edilir. Damla saqqızı əsrlər boyunca müxtəlif mətbəxlərdə də öz yerini almışdır. Saqqız adasındakı məşhur aşbaz Geny Linos müştərilərə təklif etdiyi bir çox dadlı yeməyə saqqız əlavə etdiyini bildirib. Saqqız adası [[Türk]] və [[Yunan]] mədəniyyətini birləşdirən ortaq dəyərlərdən biridir.
== Həmçinin Bax ==
* [[Çinar (ağac)]]
|