Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 70:
 
Türkiyə [[BMT]], [[NATO]], [[Beynəlxalq Valyuta Fondu|BVF]] və [[Dünya Bankı]]nın üzvü, həmçinin [[İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı]], [[ATƏT]], [[Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|QDİƏT]], [[İƏT]] və [[G20|G-20]] kimi təşkilatların qurucu üzvüdür. Türkiyə 1949-cu ildən [[Avropa Şurası]], 1963-cü ildən [[Avropa İqtisadi Birliyi]], 1995-ci ildən Avropa İttifaqı Gömrük Birliyinin üzvüdür. 2005-ci ildən etibarən ölkənin [[Avropa İttifaqı]]na daxil olması ilə əlaqədar danışıqlar başlasa da, 2017-ci ildə bu danışıqlar Aİ tərəfindən dayandırılıb. Hal-hazırda Türkiyə böyüyən iqtisadiyyatı və diplomatik təşəbbüsləri sayəsində regional güc olaraq qəbul edilir.<ref name=ministryofforeign9>{{Cite web| title = International Organisations | url = http://www.mfa.gov.tr/sub.en.mfa?7cafe2ef-78bd-4d88-b326-3916451364f3 | website = http://www.mfa.gov.tr | accessdate = 29 may 2018 | archiveurl = http://web.archive.org/web/20151211141620/http://www.mfa.gov.tr:80/sub.en.mfa?7cafe2ef-78bd-4d88-b326-3916451364f3 | archivedate = 11 dekabr 2015}}</ref>
 
== Etimologiya ==
TürkiyəninTürkiyə adı iki komponentə bölünür: ''Türk'' [[Türklər|türketnonim]]i etnosunun adı"sahib" iləmənasında istifadə olunan ''–iyə'' bağlıdırşəkilçisi. "Türk" və ya "Türük" sözlərinə tarixdə ilk dəfə olaraq Mərkəzi Asiyada dövlət qurmuş [[Göytürk xaqanlığı|Göytürklər]] tərəfindən [[Orxon əlifbası|Göytürk əlifbası]] istifadə edilərək səkkizinci əsrdə yazılmıştikilən [[Orxon-Yenisey yazılarıabidələri]]<nowiki/>ndandə rast gəlinmişdirgəlinib.<ref>Scharlipp, Wolfgang (2000). ''An Introduction to the Old Turkish Runic Inscriptions''. Verlag auf dem Ruffel., Engelschoff. {{ISBN |3-933847-00-1}}, 9783933847003.</ref> OrtaBu sözün müasir dövrdəki halının orjinalı ilk dəfə XII əsrdə italyanlar tərəfindən orta əsr latın dili istifadə edilərək ''Turchia'' və ya ''Turmenia'' şəklində qeydə alınmışdır. Bunlarla birlikdə, orta əsrin alman səyyahları bölgəni ''Turkei'' və ya ''Tirkenland'' kimişəklində, fransızlar isə ''Turquie'' şəklində adlandırmışdır.
 
Yunan dilində eyni mənanı ifadə edən ''Tourkia'' adı isə Bizans imperatoru VII Konstantinos tərəfindən ''De Administrando Imperio'' kitabında istifadə edilib.<ref name="PrinzingSalamon19992">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA46|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950–1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|author1=Günter Prinzing|author2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|page=46|accessdate=29 may 2018}}</ref> Ancaq imperator burada "türklər" adı altında [[macarlar]]ı ifadə etmişdir.<ref name="Howorth20082">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hFc4mwsHZ7IC&pg=PA3|title=History of the Mongols from the 9th to the 19th Century: The So-called Tartars of Russia and Central Asia|author=Henry Hoyle Howorth|publisher=Cosimo, Inc.|year=2008|isbn=978-1-60520-134-4|page=3|accessdate=29 may 2018}}</ref> Oxşar şəkildə, Bizans mənbələri [[Qara dəniz]] və [[Xəzər dənizi]]nin şimalında mövcud olmuş türk dövləti olan [[Xəzər xaqanlığı]] üçün də ''Tourkia'' (türklərin ölkəsi) ifadəsini işlətmişdir.<ref>{{cite web|url=http://www.karalahana.com/makaleler/kitap/pontus-antik-cagdan-gunumuze-karadeniz-etnik-siyasi-tarihi.htm|title=Pontus: Antik Çağ'dan Günümüze Karadeniz'in Etnik ve Siyasi Tarihi|last=Öztürk|first=Özhan|authorlink=Özhan Öztürk|year=2011|publisher=Genesis Yayınları|location=Ankara|page=364|quote=...&nbsp;Greek term Tourkoi first used for the Khazars in 568 AD. In addition in "De Administrando Imperio" Hungarians call Tourkoi too once known as Sabiroi&nbsp;...|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120915062836/http://www.karalahana.com/makaleler/kitap/pontus-antik-cagdan-gunumuze-karadeniz-etnik-siyasi-tarihi.htm|archivedate=29 may 2018|df=dmy-all}}</ref> Osmanlı İmperiyası da müxtəlif vaxtlarda digər ölkələr tərəfindən ''Türkiyə'' və ya ''Türk İmperiyası'' şəklində adlandırılmışdır.
 
== Coğrafi mövqeyi, təbii şərait və ehtiyatları. ==
Sətir 82 ⟶ 87:
=== Daxili suları ===
[[Konya]] düzənliyi istisna olmaqla ölkə ərazisində çay şəbəkəsi sıxdır. Lakin bu çaylar dağ mənşəli olduğundan gəmiçiliyə yararlı deyildir. Yaşıl İrmak, Qızıl İrmak əsas, həmçinin [[Fərat]], [[Dəclə]] çayları, [[Van]] isə gölüdür<ref name=":0" />.
 
== Etimologiya ==
Türkiyənin adı [[Türklər|türk]] etnosunun adı ilə bağlıdır. "Türk" və ya "Türük" sözlərinə tarixdə ilk dəfə olaraq Mərkəzi Asiyada [[Göytürk xaqanlığı|Göytürklər]] tərəfindən [[Orxon əlifbası|Göytürk əlifbası]] istifadə edilərək səkkizinci əsrdə yazılmış [[Orxon-Yenisey yazıları]]<nowiki/>nda rast gəlinmişdir.<ref>Scharlipp, Wolfgang (2000). ''An Introduction to the Old Turkish Runic Inscriptions''. Verlag auf dem Ruffel., Engelschoff. ISBN 3-933847-00-1, 9783933847003.</ref> Orta əsr alman səyyahları bölgəni ''Turkei'' və ya ''Tirkenland'' kimi, fransızlar isə ''Turquie'' adlandırmışdır.
 
Sözün yunanca tərcüməsi olan ''Tourkia'' ([[Yunan dili|yunanca]]: Τουρκία) ilk dəfə Bizans imperatoru VII Konstantin Porfirogennetos tərəfindən yazılan ''[[De Administrando Imperio]]'' kitabında istifadə edilmişdir. Lakin, burada "türk" deyildikdə [[macarlar]] nəzərdə tutulmuşdur. Bənzər şəkildə, digər Bizans mənbələri də [[Qara dəniz]] və [[Xəzər dənizi]]<nowiki/>nin şimalında məskunlaşan başqa bir türk dövləti olan [[Xəzər xaqanlığı|Xəzər Xaqanlığı]] üçün ''Tourkia'' (''Türklərin ölkəsi'') ifadəsini istifadə etmişdir. [[Osmanlı İmperiyası]] da öz çağdaşı olan digər ölkələr tərəfindən ''Türkiyə və ya Türk İmperatorluğu'' şəklində anılmışdır.
 
 
== Ərazi ==

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023