Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
|
|
||
|
Sətir 122:
[[Şəkil:Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı.jpg|right|thumbnail|450px|SSRİ-də yaşayan xalqlar]]
===
[[XX əsr]]in əvvəllərində [[Rusiya İmperiyası|Rusiyada]] kapitalizmin inkişafı sürətlənmişdi. Lakin [[1900]]-[[1903]]-cü illər dünya iqtisadi böhranı Rusiyadan da yan keçmədi. İctimai siyasi proseslərin dərinləşməsi ilə ilk siyası partiyalar yaranmağa başladı. Sonralar Rusiyanın tarixində əhəmiyyətli rol oynamış [[
[[Birinci dünya müharibəsi]] bir çox dövlətlərin, həmçinin Rusiya İmperiyasının da zəifləməsi ilə nəticələndi. Nəticədə daxildə olan ziddiyyətlər daha da qabardı. Bütün bu proseslərin nəticəsi kimi Rusiyada [[1917]]-ci ilin fevralında inqilab nəticəsində [[1613]]-cü ildən hakimiyyətdə olan [[Romanovlar sülaləsi]] taxtdan məhrum edildi ([[1917]]-ci il [[2 mart|martın 2-si]]).
Hakimiyyət Müvəqqəti hökumətə (
Hakimiyyətə gəlmiş bolşeviklər ilk addım olaraq özlərinə "hərbi arxa" yaratmağa başladılar. Nəticədə təcili olaraq [[Qırmızı Ordu]]nun quruculuğu başlandı, proletar milisi, hərbi-inqilabi tribunallar, əksinqilabi mübarizə üçün fövqəladə komissiya yaradıldı. Bolşeviklər öz ideoloji təbliğatını daha da genişləndirmək üçün yalnız öz mətbuat qurumlarının çıxmasına icazə verdilər.
Sətir 134:
Az sonra ölkədə vətəndaş müharibəsi başlandı. Qırmızılara qarşı Ağlar formalaşdılar. Şərqdə [[Admiral Kolçak]] Ağlara rəhbərlik etməyə başladı. O hətta "Rusiyanın Ali hökmdarı" elan edildi. Şimalda əksinqilabi qüvvələrə Miller, cənubda isə general Denikin rəhbərlik edirdi. Lakin bu müharibə tezliklə daxili müharibə kimi qalmayıb xaricdən hərbi müdaxiləyə məruz qaldı. ingilislərlə fransızlar [[Cənubi Qafqaz]]a, [[Arxangelsk]]ə və [[Odessa]]ya, almanlar [[Ukrayna]]ya və [[Gürcüstan]]a ordu yeritdilər. Lakin tezliklə qırmızı ordu üstünlüyü əlinə aldı və ardıcıl olaraq Kolçakı, Denikini, Vrangeli məğlub etdi. Sovetlərin bu qələbələri xarici qoşunları tezliklə öz ilkin mövqelərinə qayıtmağa məcbur etdi.
[[29 dekabr]], [[1922]]-ci ildə [[RSFSR]], [[USSR]], [[BSSR]] və [[ZSFSR]] arasında SSRİ-nin qurulması barədə saziş imzalandı. Bu saziş [[30 dekabr]], [[1922]]-ci ildə Sovetlərin Birinci Birlik Konqresi tərəfindən qəbul edilmiş və nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri tərəfindən imzalanmışdır. [[SSRİ Xalq Komissarları Şurası]] (Hökumət) və [[Xalq Komissarlar]]ı (nazirliklər) [[6 iyul]], [[1923]]-cü ildə yaradılmış olsa da, bu tarix SSRİ-nin formalaşması tarixidir.
=== SSRİ İkinci dünya müharibəsindən əvvəlki dövrdə, beşillik planlar ===
| |||