Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 30:
}}
[[File:Julii Caesaris quae exstant.tif|thumb|C. Iulii Caesaris quae extant, 1678]]
[[Qay Yuli Sezar]] ( [[latınca]]: ''GAIVS•IVLIVS•CAESAR'', oxunuşu: ''Gayus Yulius Kaysar'', doğumu: [[E.ə. 100|e.ə 12 iyul 100]] - ölümü [[E.ə. 44|e.ə. 15 mart 44]]), [[Romalılar|Romalı]] [[hərbçi]], siyasi lider və güclü yazıçı olan Sezar, dünya tarixinin ən güclü insanlarından biri olaraq qəbul edilir. Etdikləri sayəsində [[Roma RespublikasınınRespublikası]]nın [[Roma İmperiyasınaİmperiyası]]na çevrilməsində əsas rol oynamışdır.
[[Senat|Roma senatındakısenatı]]ndakı ''optimates'' klikinə mənsub müxalifləri [[Gənc Kato|Markus Porcius Kato]][[Markus Kalpurnius BibulusaBibulus]]a qarşı çevirərək, ''populares'' klikinə mənsub siyasətçi kimi, [[Mark Krass|Markus Licinius Krassus]][[Qney Pompey|Gnaeus Pompeius MaqnuslaMaqnus]]la birlikdə qeyri-rəsmi olaraq [[Roma Respublikası|Roma]] siyasi həyatına bir necə illiyinə yön verəcək olan [[I TriumviratıTriumvirat]]ı qurdu. Qalliyanı[[Qalliya]]nı fəth edərək [[Roma Respublikası|Roma]] torpaqlarını [[Atlantik okeanınaokeanı]]na qədər genişləndirdi və eyni zamanda da [[e.ə. 55]]-ci ildə Britaniyanın[[Britaniya]]nın [[Roma]] tərəfindən ilk işğalını reallaşdırdı. Triumviratın dağılması ilə birlikdə [[Pompey]]Senatla[[Senat]]la münasibətləri korlandı. [[e.ə. 49]]-cu ildə [[Rubikon çayınıçayı]]nı keçməsilə başlayan müharibə nəticəsində Romanın[[Roma]]nın tək hakimi halına gəldi.
İdarəetməni ələ almasından sonra [[Roma]] cəmiyyətini və idarəetməsini əhatə edən geniş islahatlara başladı. [[Diktator (Qədim Roma)|Ömürlük diktator]] (''diktator perpetuus'') elan edildi və respublika bürokratiyasını özünə tabe etdirdi. Ancaq Sezarın köhnə dostlarından [[Mark Yuni Brut|Markus Junius BrutusunBrutus]]un rəhbərliyindəki və keçmiş respublikanı bərpa etməyi arzulayan bir qrup senator tərəfindən [[e.ə. 44]]-cü il, 15 martda öldürüldü. Sui-qəsdin ardından başlayan yeni müharibə Sezarın varisi [[Oktavian Avqust|Gaius OktavianusunOktavianus]]un Roma dünyası üzərində avtoritar güc halına gəlməsinə səbəb oldu. Sezar öldürülməsindən iki il sonra, eşə[[e.ə. 42]]-ci ildə [[Senat]] tərəfindən rəsmən müqəddəsləşdirildi və Roma tanrılarından biri elan edildi.
Sezarın həyatı haqqında məlumatların çoxu hərbi səfərlərindən bəhs etdiyi və özü tərəfindən yazılmış olan "''Şərhlər''" (Commentarii) adlı xatirələrindən, [[Mark Tulli Siseron]] kimi siyasi rəqiblərinin məktublarından, Sallastiusun[[Sallastius]]un tarixi yazılarından və Katullusun şerləri kimi müasiri olan qaynaqlardan əldə edilmişdir. Həyatına dair ətraflı məlumat sonrakı əsrlərdə yaşamış olan [[Appian]], [[Suetonius]], [[Plutarx]], [[Kassius Dio]][[Strabon]] kimi tarixçilər tərəfindən verilmişdir.
==Həyatı==
===Həyatının erkən dövrü===

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023