Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 64:
}}
'''Təbriz''' ({{lang-fa|تبریز}}) — [[İran]]ın əhalisinə görə (Tehran, Məşhəd, İsfahan, Kərəcdən sonra) 5-ci ən böyük şəhəri, [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın inzibati mərkəzi. Təbriz şəhəri [[azərbaycanlılar]]ın mənəvi və mədəni paytaxtı hesab olunur. [
2011-ci siyahıyaalınmasına əsasən, əhalisi 1.494.998 nəfərdir. Əhalisinin əksəriyyətini [[azərbaycanlılar]] təşkil edir. Şəhər [[Eynəli dağı|Eynəli (Eynalı) dağı]]nın cənubunda, [[Səhənd]] vulkanik qalxımından şimalda, Surxab dağının ətəyində, dəniz səviyyəsindən 1350-1410 metr yüksəklikdə yerləşir.
Sətir 70:
== Etimologiyası ==
[[Şəkil:Tabriz bazaar 012008.jpg|150px|thumbnail|left|Təbriz bazarı]]
Mənbələrdə ''Tarui'', ''Tarmakis'', ''Turi'', ''Taris'', ''Tavrez'', ''Tavriz'', ''Toris'', ''Təvreş'', ''Tarbiz'', ''Tabriz'', ''Terbiz'' və s. kimi qeyd olunan “Təbriz” sözünün etimologiyası və şəhərin salınma tarixi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəzi müəlliflər bu adın [[Surxab dağı]] nın qədim adı ''“Tori”'' ilə əlaqədar olduğunu, digərləri isə Təbriz kəlməsinin ''Təbriz-Tavris-Tavaris'', yəni ''(tav)+(aris)'' ''“dağ+arası”'' deyərək qeyd edirlər. İ.M.Dyakonov “Təbriz” sözünün ilk forması olan ''“Tarui-Tarmakis”'' sözünün qədim aşşur dilində ''“ikiqat qala”'' adlandırıldığını qeyd edir. “Təbriz” sözünü ''“günəş saçan”'' mənasında izah edənlər onun əsasının qoyulmasını daha qədimə apararaq, [[atəşpərəstlik]] lə əlaqələndirirlər. J.Şarden Təbrizdə olarkən şəhərin maliyyə idarəsində [[xəzinədar]] işləmiş [[Mirzə Tahir]]ə istinadən “Təbriz” sözünü atəşpərəstliklə əlaqələndirib, tab-''işıq'', riz-''saçan'' mənasında (“işıq saçan”) kimi izah etmişdir. [[Səid Nəfisi]] də “Təbriz” sözünün ilk şəklinin “tab” olduğunu bildirərək qeyd edir ki, bu ad vaxtı ilə [[Səhənd dağları]]nda atəş püskürən [[vulkanlar]]la əlaqədar olmuşdur. “Təbriz” sözünü dağ adı ilə əlaqələndirən [[Kontarini]] yazır: “Bu şəhərin yaxınlığında bir neçə qırmızı rəngli dağ müşahidə olunur. Deyirlər ki, onlar [[Tori dağları]] adlanır”. Təbriz şəhəri üç tərəfdən – şərqdən [[Surxab]], qərbdən – [[Yanıq]], cənubdan – [[Səhənd dağları]]nın ətəkləri ilə əhatə olunmuşdur.
|