Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Yeni səhifə: {{Tarixi abidə|adı=Muradiyə Külliyəsi|orijinal adı=|şəkil=270px|şəkil_izah=|ölkə={{flaqifikasiya|Azərbaycan}}|şəhər=Şək...
|
Redaktənin izahı yoxdur
|
||
Sətir 1:
{{Tarixi abidə|adı=Muradiyə Külliyəsi|orijinal adı=|şəkil=[[Şəkil:
==
=== Məscid ===
Külliyənin əsas binası olan [[məscid]] arxa arxaya iki böyük qübbəli harim ([[namaz]] qılmaq üçün ayrılmış hissə) bölümündən və hər iki tərəfində bir qübbədən ibarətdir. Divarlar üç sıra [[kərpic]] və bir sıra [[çay daşı]]<nowiki/>ndan hörülmüşdür. Giriş qapısının üzərindəki [[ərəbcə]] yazılan kitabəyə görə [[məscid]]<nowiki/>in inşa tarixi [[1425]]-ci ilin [[may]]ında başlamış və [[1426]]-cı ilin [[noyabr]] ayında başa çatmışdır.
İçərisi müxtəlif rəngli çinilərlə bəzədilən [[məscid]]<nowiki/>in daxili divarı üzərinə dövrün məşhur [[xəttat]]<nowiki/>ları [[Quran ayələri]] həkk etmişdir. [[1855]]-ci ildə baş verən [[zəlzələ]] səbəbilə [[məscid]]<nowiki/>in [[minarə]]<nowiki/>si dağılmış, divarları zədələnmiş və bu səbəblə [[rokoko]] üslubunda yenidən bərpa edilmişdir.
=== Mədrəsə ===
[[Məscid]]<nowiki/>in [[qərb]]<nowiki/>ində yerləşən [[mədrəsə]] 16 hücrəsi və səkkizbucaqlı şadırvanı (qübbəli [[dəstəmaz]] yeri) olan həyəti ilə [[Orta əsrlər|klassik orta çağ]] memarlığına aid əsərdir. Tamamilə [[çay daşı]] və [[kərpic]]<nowiki/>lə inşa edilən [[mədrəsə]]<nowiki/>nin hər bir hücrəsində bir ocaq, bir pəncərə və üç niş (divar oyuqları) yerləşir. Divarları tamamilə dağılan [[mədrəsə]] [[1951]]-ci ildə bərpa edildi və bu günədək [[vərəm]] dispanseri kimi istifadə edilir.
=== Hamam və imarət ===
Külliyənin ən [[qərb]]<nowiki/>ində və dörd yol ağzında yerləşən hamam üç sıra [[çay daşı]] və üç sıra [[kərpic]]<nowiki/>lə inşa edilmiş, [[1986]]-cı ildə bərpa olunaraq fəaliyyətinə davam etmişdir. [[Məscid]]<nowiki/>in 20 metr [[şimal]]-[[şərq]]<nowiki/>ində yerləşən imarət isə 13m x 40m ölçüsündə olub, tamamilə [[çay daşı]]<nowiki/>ndan inşa edilmiş, üzəri isə sadə kirəmitlə örtülmüşdür. Uzun illər anbar olaraq istifadə olunan bu bina [[1996]]-cı ilin [[dekabr]] ayında bərpa olunaraq günümüzdə xeyriyyə mərkəzi olaraq fəaliyyətini davam etdirir.
=== Sultan Murad türbəsi ===
[[1451]]-ci ildə inşa edilən [[türbə]] banisinin vəsiyyəti səbəbilə üzərinə yağış yağması üçün üzəri açıq şəkildə tərtib olunmuşdur. Bir sıra kəsmə daş və iki sıra [[kərpic]]<nowiki/>lə inşa olunan [[türbə]]<nowiki/>nin daxilində heç bir bəzək yoxdur. [[Türbə]]<nowiki/>nin [[şərq]]<nowiki/>ində Sultan Ələddin türbəsinə keçən qapı var. Kvadrat həcmli bu türbədə isə [[II Murad]]ın [[Şahzadə Ələddin|Ələddin Əli]], Əhməd, Orxan oğlu 3 oğlu və Şahzadə Xatun adlı bir qızı dəfn olunmuşdur.
== Digər tikililər ==
=== Şahzadə Əhməd türbəsi ===
Muradiyə məscidi ilə II Murad türbəsi arasında yerləşən, bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə inşa edilmiş səkkizbucaqlı türbədir. Yavuz Sultan Səlimin 1513 tarixli fərmanı ilə inşa eidlən türbənin memarının adı Ələddindir. Türbədə II Bəyazidin oğlanları Şahzadə Əhməd, Şahzadə Qorqud, Şahzadə Şahənşah və oğlu Mehmed dəfn olunmuşdur. Şahzadə Qorqud öncə Orxan qazi türbəsinə dəfn olunmuş, daha sonra cənazəsi Şahzadə Əhməd türbəsinə daşındı. Türbədə yerləşən iki adsız məzarın biri II Bəyazidin qızı Fatma Sultana, digəri isə Şahzadə Əhmədin qızı Qəmərşah Sultana aid edilir.
=== Cem Sultan türbəsi ===
<blockquote>''Əsas məqalə: [[Cem Sultan türbəsi]]''</blockquote>
=== Şahzadə Mustafa türbəsi ===
[[I Süleyman]]ın [[1553]]-cü ildə [[Konya]]<nowiki/>da boğduraraq edam etdirdiyi oğlu [[Şahzadə Mustafa (I Süleymanın oğlu)|Şahzadə Mustafa]]<nowiki/>nın cənazəsi öncə [[Bursa]]<nowiki/>da başqa bir yerə dəfn olunmuş, ancaq [[türbə]]<nowiki/>nin [[mərmər]] kitabəsindəki yazıya görə, məzar [[1573]]-cü ildə [[II Səlim]]<nowiki/>in əmri ilə inşa olunan bu [[türbə]]<nowiki/>yə köçürülmüşdür. Bir sıra kəsmə daş və üç sıra [[kərpic]]<nowiki/>dən inşa olunan [[türbə]]<nowiki/>nin üstü 3 metr hündürlüyə qədər [[İznik]] çinilərilə, daha sonra isə [[Quran ayələri]] ilə bəzədilmişdir. [[Türbə]]<nowiki/>nin içi 14 pəncərə ilə işıqlandırılır. [[Türbə]]<nowiki/>nin içində [[Şahzadə Bəyazid (I Süleymanın oğlu)|Şahzadə Bəyazid]]<nowiki/>in oğlanları Əhməd və Orxan, [[Şahzadə Mustafa (I Süleymanın oğlu)|Şahzadə Mustafa]]<nowiki/>nın anası [[Mahidövran Sultan]] dəfn edilmişdir.
=== Gülşah Xatun türbəsi ===
Bir sıra daş və iki sıra [[kərpic]]<nowiki/>dən inşa olunan kvadrat şəkilli [[türbə]]<nowiki/>nin içi 10 pəncərə ilə işıqlandırılır. Son bərpa işlərindən sonra formasını tamamilə dəyişən [[türbə]]<nowiki/>dəki iki məzardan biri [[II Mehmed]]<nowiki/>in xanımı və [[Şahzadə Mustafa (II Mehmedin oğlu)|Şahzadə Mustafa]]<nowiki/>nın anası [[Gülşah Xatun]]<nowiki/>a, digəri isə [[II Bəyazid]]<nowiki/>in oğlu Şahzadə Əliyə aid edilir. Ancaq [[II Bəyazid]]<nowiki/>in Əli adlı bir oğlu heç bir tarixi mənbədə qeyd olunmur.
=== Mükrimə Xatun türbəsi ===
Bir sıra daş və üç sıra [[kərpic]]<nowiki/>dən inşa olunan kvadrat şəkilli [[türbə]]<nowiki/>nin içi 12 pəncərə ilə işıqlandırılır və [[Ayətul-kursi|Ayətül-kürsi]] ilə bəzədilmişdir. [[Türbə]]<nowiki/>də [[II Bəyazid]]<nowiki/>in oğlu [[Şahzadə Şahənşah]]ın xanımı və Şahzadə Mehmedin anası Mükrimə Xatun dəfn olunmuşdur.
=== Şahzadə Mahmud türbəsi ===
Bir sıra daş və üç sıra [[kərpic]]<nowiki/>dən inşa olunan kvadrat şəkilli [[türbə]]<nowiki/>nin içi firuzəyi və mavi rəngli çinilərlə bəzədilmişdir. Giriş qapısı üzərində yerləşən kitabədə inşa tarixi olaraq [[1507]]-ci il, memar olaraq isə Yaqub Şah ibn Sultan Şah adı qeyd olunur. [[Mərmər]] və [[kərpic]] döşəməli [[türbə]]<nowiki/>də [[Şahzadə Mahmud (II Bəyazidin oğlu)|Şahzadə Mahmud]]<nowiki/>la birlikdə, oğlanları Orxan, Əmir və Musa da dəfn olunmuşdur.
=== Əbə Xatun türbəsi ===
[[Çay daşı]]<nowiki/>ndan inşa olunan ətrafı açıq bu [[türbə]]<nowiki/>nin kitabəsi olmasa da, burada dəfn olunan şəxsin [[II Mehmed]]<nowiki/>in əbəsi olduğu bilinir.
=== Gülruh Xatun türbəsi ===
Kvadrat planlı türbənin divarları bir sıra kəsmə daş və iki sıra kərpiclə hörülmüş, 12 pəncərə ilə işıqlandırılan türbənin daxili Ayətül-kürsi yazıları ilə bəzədilmişdir. Türbədə Gülruh Xatun və qızı Qəmərşah Xatun, Şahzadə Aləmşahın qızı Fatma Xatun və Qəmərşah Xatunun oğlu Osman dəfn olunmuşdur.
Kare planlı, yüksek sekizgen bir kasnağa oturan mukarnaslı tromplu kubbelidir. Duvarlar bir sıra kesme taş ve iki sıra tuğla ile örülmüştür. Mermer bir revakla girilen kare mekân aşağıda sekiz, yukarıda dört olmak üzere on iki pencere ile aydınlanmaktadır. Güney duvarında mihrap, diğer iki duvarda ahşap kapaklı dolaplar bulunan türbenin içi Âyetü’l-kürsî yazı kuşağı ve rûmîli palmetli bitkisel motiflerle süslüdür. Türbedeki dört mermer sanduka Gülruh Hatun, kızı Kamer Hatun, Şehzade Alemşah’ın kızı Fatma Hatun ve Kamer Hatun’un oğlu Osman’a aittir.
Şîrin Hatun Türbesi. Kare planlı, yüksek sekizgen bir kasnağa oturan tromplu kubbeli yapının duvarları bir sıra kesme taş ve iki sıra tuğla ile işlenmiştir. Kare iç mekân aşağıda sekiz, yukarıda dört olmak üzere on iki pencere ile aydınlanır. Kalem işi süslemeleri ve yazı kuşağı Mükrime Hatun Türbesi ile tamamen aynıdır. Türbede II. Bayezid’in kadını Şîrin Hatun, Şehzade Abdullah’ın kızı Aynışah ve karısı Ferahşah Hatun gömülüdür.
Hümâ Hatun Türbesi. Arapça kitâbesine göre 853’te (1449) bir sıra taş ve iki sıra tuğladan inşa edilen altıgen planlı ve kubbeli mütevazi yapı II. Murad’ın kadını ve Fâtih’in annesi Hümâ Hatun’a aittir. Türbedeki ikinci sandukanın kime ait olduğu belli değildir.
Saraylılar Türbesi. Murâdiye türbeleri içinde etrafı açık iki yapıdan biri olan ve kitâbesi bulunmayan bina hakkında bir belgeye rastlanmamıştır. İçinde iki kabir mevcut olup kimlere ait olduğu bilinmemektedir.
|