Şumer-Akkad dövlətinin daqılmasındandağılmasından sonra başlamışdır. [[Akkad]] və [[Assuriya|Assur]] kimi, Babil dövlətin tarixi eyni adlı şəhərlə bağlı olmuşdur. Sami dillərində '''Bab-İl''' sözləri "Tanri qapısı" deməkdir<ref>André-Salvini, B. Les premières mentions historiques et la légende des origines. // Babylone 2008, p. 28-29.</ref>. İlk Babil dövlətinin yaradıcısı '''Sumuabum''' olmuşdur. Dövlət çarlar və ona tabe olan məmurlar tərəfindən idarə olunurdu. Babilin baş tanrısı və himayəçisi [[Marduk|Mərduk]] adlı tanrı idi. O insanların və yeyvanlarınheyvanların yaradıcısı hesab olunurdu.

Babil şəhəri çox əlverişli yerdə yerləçirdıyerləşirdı: orada ticarət, karvan yolları kəsişirdi. Eyni zamanda, [[Dəclə]] və [[Fərat]] çaylarınınаçaylarının bir-birinə yaxınlaşmasına görə, bu yerlərdə suvarma və gəmiçiyin inkişafı üçün geniş imkanlar yaranmışdır.

Qədim Babilin güclü dövlətə çevrilməsi prosesi çar [[Hammurapi|Hammurapinin]] (e.ə. 1792 - 1750-ci illər) hakimiyyəti zamanı baş vermişdir. O Mesopotamiyanın cənubunda yerləşən şəhərləri, daha sonra ətraf dövlətləri ''Mari'' və ''Eşnunna''nı ələ keçirmişdir. Şimalda isə ''Assur'', ''Nəynəva'' (Nineviya) və bəşqa şəhərlər onun hakimiyyətini gəbulqəbul etmişdirlər. Hammurapinin dövründə ölkədə inşaat işləri görülürdü, suvarma sistemləri təkmilləşdirilmişdir; heyvandarlıq, ticarət, gəmiçilik, sənətkarlıq sahələri inkişafedirdiinkişaf edirdi, hətta yeni suvarma kanalları qazılırdı.

Babil cəmiyyətinnin ictimai quruluşu, başqa qədim cəmiyyətlərdə olduğu kimi, [[quldarlıq]] olmuşdur. Kölə əməyindən geniş istifadə olunurdu və qul ticarəti aparılırdı. Kölələr təbəqəsi hərbi dustaqlar və borclarını verə bilməyən adamlardan ibarət olmuşdur.

Çar Hammurapi həmdəhəm də tarixdə ilk dəfə olaraq ''qanunlar məcmuəsi'' dərc etmişdir. Bu qanunlar ictimai həyatın bütün sahələrini əhatə edirdi. Orada cinayət hesab olunan əməllər və onların müqabilində tətbiq olunan cəzalar əks olunmuşdur. Bu məcmuə kələcəkdəgələcəkdə [[Hammurapi qanunları|"Çar Hammurapinin qanunları"]] adlandırılmışdır və daş sütunlar üzərində həkk olunmuşdur. Bü cür sütunlar bütün ölkə şəhərlərində qurulmuşdur və əhali çar Hammurapinin qanunları bilirdi. Sütunlardan biri Susa şəhərində tapılmışdır və başqa dillərə tərcümə olunmuşdur. <ref>İngilis dilinə tərcüməsi. [http://eawc.evansville.edu/anthology/hammurabi.htm Hammurabi's Code of Laws Translated by L. W. King]; Rus dilinə tərcüməsi [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/hammurap.htm Законы Хаммурапи] // Хрестоматия по истории древнего Востока. М., 1980, с.152-177. Перевод Якобсона.</ref>

Hammurapidən sonra ölkə tədricən zəyifləməyə başlamışdır. Daha sonra daxili çəkişmələr və xarici qüvvələrlə savaşlar başlamışdır. Cənubda elamlılar Şümer şəhərlərini, şimalda [[Mitanni]] dövləti ticarət yollarını ələ keçirərək, Babilə ağır zərbələr endirmişdirlər. Eyni zamanda ''kassi'' tayfaları da ölkəyə basqınlar edirdilər. Onların başçısı ''Qandaş'' 1742-ci ildəаildə Babilə qarşı uğurlu yürüşlər təşkil edə bilmişdi. Sonda ''hittilər'' e.ə. 1595 ildə Babilə qarşı yürüş edərək, şəhəri ələ keçirdilər, şəhərin baş tanrısı Mərdukun heykəllərini özləri ilə apardılar. Bununla da qədim Babil tarixi sona çatmışdır.

Bundan sonra Babili kassilarkassilər idarə edirdi. Lakin onlar zəngin Babil mədəniyyətinin təsiri altında olmuş, onun mənəvi dəyərlərini mənimsəmiş, tədricən babillilərlə qarışmışdırlar. Kassi çarı '''II Aqum''' hittilərə qarşı yürüş edib, baş tanrı Mərdukun heykəllərini geriyə qaytarmışdır.

Ancaq kassi hakimiyyəti də tədricən zəyiflədi. Babil öncə MisirinMisir, sonra isə ''Mitanni'' və ''Hitti'' çarlıqlarından asılı vəziyyətə düşdü. Sonra Assur dövləti gücləndi və e.ə. XIII-cü əsrdə Babili idarə edən kassi çarlarını məğlub etdi.

Eyni zamanda ölkəyə [[elam|elamlılar]] da basqınlar edirdi. Onlar e.ə. XII-ci əsrdə Babil dövlətinin çox hissəsini işğal edib, kassi çarlarının hakimiyyətinə son qoydular. Sonra Babil Elam canişinləri tərəfindən idarə olunurdu. Ancaq Babilin bəzi şəhərləri elamlıların hakimiyyətini qəbul etməyib, elamlılara müqavimət göstərmişdirlərgöstərmişdilər. Elama qarşı azadlıq hərəkatına Babilin qərbində yerləşən ''İsin'' şəhərinin başçıları rəhbərlik edirdilər. Onlardan ən güclüsü çar '''I Nəbu-Kudurri-Usur''' (''Nəbukadnəzar'') (e.ə. 1125-1103-cü illər) olmuşdur. O elamlılara qalib gələ bilmişdir. Bundan sonra baş şəhər yenə də Babil olmuşdur.

Daha sonra e.ə. XI-VIII-ci yüzilliklərdə Babilə və bütün Mesopotamiya ərazisinə Ərəbistandan gəlmiş [[Aramilər|arami]], sonra isə, e. ə. VIII-ci əsrdə, ''kəldani'' tayfalarının axını prosesi baş vermişdi. Onlar da tədricən Babil mədəniyyətini mənimsəmişdirlər.

E.ə. IX-cu əsrdən başlayaraq, Babilistana [[Assuriya]] qoşunu hücum etməyə başlamışdır. Onlar ölkənin şimal hissəsini ələ keçirmişdirlər. E.ə. 744-cü ildə Assur çarı '''III Tiqratpalasar''' Babil şəhərini də ala bilmiş, ancaq Babilin dövlətçiliyinə tam son qoymamışdır. Bundan sonra ölkə Assuriyaya tabe olan kiçik çarlıq halında varlığını davam etdirmişdir.

E.ə. 692-ci ildə babillilər Assuriyaya qarşı üsyana qalxmış, Elam və arami tayfaları ilə ittifaq bağlamışdırlar. Bir müddət tərəflər arasında ganlıqanlı döyüşlər getmişdir. Sonda Assur çasıçarı '''Sanheriv''' (''Sinaherib'') E.ə. 689-cu ildə Babili işğal edərək, onu darmadağın etmiş, əhalinin çoxusunuəksəriyyətini öldürmüş, sağ qalanların bir hissəsini isə kölə edib, şəhərdən sürgün etmişdir.

Daha sonra hakimiyyətə gələn çar '''Esarhaddon''' Babili bərpa etmiş və sağ qalan babilliləri yenidən şəhərə gaytarmışdırqaytarmışdır. Yeni Babil çarı '''Şamaş-Şum-Ukin''' əvvəl Assuriyaya tabe olmuşdur, lakin sonra, e.ə. 652-ci ildə Misirlə, Elamla, aramilərlə, ərəblərlə, kəldanilərlə və Suriya dövlətləri ilə ittifaqa girərək, yenə də Assura qarşı savaşa başlamışdır. Ancaq bu dəfə də babillilər məğlub oldular. E.ə. 648-ci ildə Assuriya qoşunu şəhəri ələ keçirib, əhalisinin çox hissəsini məhv etmişdir.

E.ə. 626-cı ildə Assura qarşı daha bir üsyan başlamışdır. Üsyançılara kəldani tayfa başçısı '''Nəbu-Apla-Usur''' (''Nəbopalassar'') rəhbərlik etmişdir. O, Elamla ittifaqa girərək Assuriyaya qarçıqarşı bir neçə uğurlu yürüş təşkil edə bilmişdir. E.ə. 626-cı ilin sonunda babillilər onun hakimiyyətini qəbul etdilər. Şəhərə gələn Nabopalasar, özünü çar elan edərək, Yeni Babil dövlətini qurmuşdur. E.ə. 616-cı ildə babillilər ''Uruk'' şəhərini ələ keşirmiş, sonra isə Assur şəhərini mühasirəyə almışdırlar.almışdılar, Ancaqancaq onları ələ keçirə bilməmişdirlərbilməmişdilər.

E.ə. 614-cü ildə Assuriyaya qarşı daha bir güclü dövlət - [[Midiya]] - savaşa girmişdir. Midiyalılar Assuriya şəhərini alıb onları əhalisi ilə birlikdə məhv etdilər. Bundan sonra e.ə. 612-ci ilin bahar aylarında babillilər midiyalılarla ittifaqa girərək, onlarla o dövrdə Assuriyanın baş şəhəri olan Nəynəvaya (Nineviyaya) qarşı hügumahücuma keçərək, onu mühasirəyə aldılar. Həmən ilin avqust ayında müttəfiqlər Nəynəvanın müdafiəsini yararaq, şəhəri ələ keçirib, onu əhalisi ilə birlikdə yer üzündən sildilər.

Bu zaman [[Suriya]] və [[Fələstin]] üzərinə [[Qədim Misir|Misir]] qoşunu irəliləmişdir. Fironlar Assuriyanın süqutundan yararlanmaq və bu əraziləri Misirin tərkibinə qatmaq fikrinə düşmüşdürlərdüşmüşdülər. Bunun qarşısını almaq üçün Nabopalasar Fərat çayının sahilində yerləşən ''Qarkəmiş'' şəhərinə hücum edərək, e.ə. 605-ci ildə orada yerləşmiş misirliləri darmadağın etmiş, sonra isə Suriya və Fələstini ələ keçirərək, onları öz dəvlətinin tərkibinə qatmışdır.

E.ə. 605-ci ildə hakimiyyətə Nabopalasarın oğlu II '''II Nəbu-Kudurri-Usur''' (''Nəbukadnəzar'') gəlmişdir. Onu daha çox Buhtunnəssar kimi tanıyırlar. O çox güclü və tanınmış çar olmuşdur. Onun dövründə Babil dövləti Misirlə, Suriya və Fələstin torpaqları uğrunda savaşlar aparmışdır<ref>Bradford, Alfred S. (2001). With Arrow, Sword, and Spear: A History of Warfare in the Ancient World, pp. 47–48.</ref>. Orada bir neçə vilayət Misiri dəstəkləmiş və Babilə qarşı üsyana qalxmışdır. Bu vilayətlərdən biri də [[Yəhudiyyə]] dövləti olmuşdur.

E.ə. 588-ci ildə ''II Nəbukadnəzarın'' qoşunu Yəhudiyyənin baş şəhəri [[Yerusəlim|Yerusəlimi]]i (Qüdsü) mühasirəyə almış və 586-cı ildə yəhudilərin müqavimətini qıraraq, şəhərə girmişdir. YeruşalaimYerusəlim dağıdılmış və yandırılmış, əhalisi isə oradan imperiyanın başqa vilayətlərinə sürgün olunmuşdur. Rəvayətlərə körə,görə Yerusəlimdə yəhudilərin ən müqəddəs yeri olan '''Süleyman məbədi''' də tamamilə dağıdılmışdır. Bundan sonra Nəbukadnəzar [[Sidon]], və ''Edom'' şəhərlərini almış, ''Tir'' şəhərini isə mühasirədə saxlamışdır. Beləliklə, e.ə. 582-ci ildə Misir, Fələstində müttəfiqlərinin məğlub edilməsindən və Babil ordularıninordularının onun sərhədlərinə qədər irəliləməsindən sonra, Babillə barış anlaşması bağlamağa məcbur olmuşdur. 574-cü ildə isə sonuncu müqavimət ocağı olan Tir şəhəri də Babil imperiyasına tabe olmuşdur.

II Nəbukadnəzar Babildə və imperiyanın başqa bölgələrində çoxlu inşaat işləri aparmıçdıraparmışdır. O Babili uzunluğu 14 metrəyə çatan, iki cərgəli möhkəm divarla əhatə edərək, onu alınmaz qalaya çevirmişdi. Bayır divarın önundə müdafiə xarakterli su ilə dolu xəndək qazılmışdır.

II Nəbukadnəzardan sonra, Babildə hakimiyyət uğrunda daxili çəkişmələr olmuşdur. Bu çəkişmələrin nəticəsində Babilin sonuncu çarı arami əsilli '''Nəbu-Nəid''' (''Nabonid'') (e.ə. 556-539) hakimiyyətə gəlmişdir. Onun hakimiyyəti zamanı imperiyada vəziyyət çox gərginləşmişdir: vilayətlərəri üsyanlar bürümüş, hakim zümrələr arasında ziddiyətlər kəskinləşmişdir. Nabonid kahin zümrəsinin yüksək nüfuzunundan ehtiyat edərək, onları endirməyə çalıçırdıçalışırdı. Bunun üçün o, Babildə [[Sin]] tanrısını baş tanrı etmişdir. Ancaq ənənəvi [[Marduk|Mərduk]] tanrısının kahinləri bununla razılaşmaq istəməmişdirlər.

Ancaq sonra imperiyada vəziyyət yenə də gərginləşmişdir. Daxildə cəmiyyətin müxtəlif zümrələri çarın apardığı siyasəti bəyənmirdilər. Bu zaman Babilə [[Sasani]] orduları daxil oldular. Nabonid onlara məğlub olub, əsir götürülmüşdür. Onun oğlu isə Babil uğrunda gedən döyüşdə oldürülmüşdüröldürülmüşdür.

'''I Nəbukadnəzar''' çarlığı zamanı Babil Yaxın Şərqin ən inkişaf etmiş dövləti olmuşdur. İctimai həyatın hər bir sahəsində iqtisadi inkişaf və mədəni dirçəliş müşahidə edilir<ref>diSaggs, H.W.F. (2000). Babylonians, p. 165. University of California Press.</ref>. Babil Qədim şərqin ən büyük şəhəri olmuşdur. Onun əhalisinin sayı 200000200 minə000-ə çatmışdır. Şəhərin bir tərəfində böyük çar sarayı, başqa tərəfində isə, '''Esagila''' adlanan, babillilərin əsas tapınaqıtapınağı (məbədi) yerləşmişdir. Bu dördkünc tapınaqıntapınağın hər tərəfinin uzunluğu 400 metrəmetr olmuşdur. Esagilanın yanında uzunluğu 91 metrəyəmetrə çatan '''Etemenanki''' (şumercə "Cənnət vevə Dünyanın quruluşu") adlanan qülləsi ([[Zikkurat|zikkuratı]]) inşa edilmişdir. Onun ən yüksək yerində [[Marduk (tanrı)|Mərduk]] tanrısının məbədi yerləşirdi. Bəlkə də məhz bu zikkuratı yunanlar "dünya möcüzələrindən" biri hesab edirdilər.

Babildə "asma bağlar" adlanan daha bir "dünya möcüzəsi" olmuşdur. Onun haqqnda Siciliyalı Diodor<ref>Diodorus Siculus II.10-1-10</ref> və Strabon <ref>Strabo, Geography XVI.1.5, translation adapted from HL Jones, Loeb edn (1961)</ref>, kimi əski yazarlar yazmışdırlar. Buna baxmayaraq, o bağların gerçəklikdə olub-olmaması mübahisəli məsələdir. Bir çox araşdırmaçılar onu əfsanə sayır<ref>Stephanie Dalley, (2013) The Mystery of the Hanging Garden of Babylon: an elusive World Wonder traced, OUP</ref>.

Bu bağları II Nəbukadnəzar öz sevimli həyat yoldaşı Midiya çarı Kiaksarın qızı Amitis üçün salmışdır. Gözəl təbiəti olan Midiya dağlarında anadan olmuş Amitis, qumlu düzənlikdə yerləşən Babilin quru iqliminə uyğunlaşa bilmirdi. Ona təsəlli vermək üçün, II Nəbukadnəzar Уasma bağlarınФbağlarının inşa edilməsi əmrini vermişdir. Bu işin görülməsi üçün bu işə o dövrün ən tanınmış inşaatçıları, ustaları, mühəndisləri və başqa mütəxəssiləri cəlb edilmişdirləredilmişdir.

"Asma bağlar" dörd təbəqədən ibarət olan piramida formasında inşa edilmişdir. Alt təbəqə dördbucaq formasında olub, onun tərəflərinin uzunluğu 40 metrəyəmetrə çatmışdır. Üst təbəqələr isə uzunluğlarıuzunluqları 25 metrəyəmetrə çatan sütunlar üstündə durmuşdur. Hər təbəqə əvvəl asfaltla qarışmış qamışla, sonra qirs məhlulu ilə bərkidilmiş iki lay kərpiclə döşənmişdir. Bunların üstü qurğuşun plitələrlə bərkidilmişdir. Bu cür mürəkkəb bünövrə, o təbəqələrdə bitən bitkilərin suvarılması zamanı suyun alta axmasının qarşısının alınması üçün qurulmuşdur. Bu bünövrənin üstü müxtəlif yerlərdən gətirilmiş münbit torpaqla döşənmişdir. Onun üzərində müxtəlif növ ağac və başqa bitkilər əkilmişdir. Onları imperiyanin çeşidli yerlərindən və hətta xarici ölkələrdən gətirmişdilər. Uzaqdan bu piramida yaşıl təpəlik kimi görsənirdi.

Sütunların birinin içində aşağıdan piramidanın üstünə qədər boru xətti çəkilmişdir. Bu boru ilə [[Fərat çayındançayı]]ndan gətirilmiş sular nasoslar vasitəsi ilə yuxarı qaldirılmışqaldırılmış və oradan xüsusi kanallarla aşağı tökülərək bitkilərin suvarılması üçün istifadə edilirdi. Eyni zamanda bu suların məcrasını elə qurmuşdulrlarqurmuşdular ki, onlar çaylar və şəlalələr kimi axırdı.

Ancaq qeyd edilməlidir ki, başqa rəvayətlərə ğörə, "Asma bağlar" II Nəbukadnəzar deyil, Assuriya çariçası '''Şammuramat''' (yun. ''Semiramis'') (E.ə. 813-803) tərəfindən inşa edilmişdir. O əslən babilli olmuşdur və sonra İştar ilahəsi ilə eyniləşdirilib ilahələşdirilmişdir. Semiramis Assurda göy tanrısı Nəbunun kultunu yaymışdır. Buna ğörə də bəzən bu bağlara УSemiramisinSemiramisin asma bağlarıФbağları deyirlər.

Ancaq bu rəvayət daha çox əfsanəyə bənzəyir, çünki Semiramisın adı ilə qədim yunan yazarları əfsanəvi hadisələrini bağlayırdılar. Örnək üçün, Babilin yaranmasını, güyaguya Hindistana qədər edilən yürüşləri, göyərçinə dönüb ölümdən xilas olmasını və s. əfsanəvi hadisələri ona yazırdılar. Bəzi müəlliflər isə hesab edirlər ki, ''Amitis'' və ''Semiramis'' eyni şəxsiyyətdir və bu adları daşıyan qadın Nəbukadnəzarın həyat yoldaşı olmuşdur.

Babildə ,e.idliçeşidli elmlər inkişaf etmişdir. Elmi fəaliyyətlə əsasən kahinlər məşğul olurdu və onlara dini don geydirilirdi. Ən inkişaf etmiş elmlərdən biri <u>riyaziyyat</u> olmuşdur, çünki hesabat kahinlərə astroloji nəzəriyyələrin qurulması işinə xidmət edirdi və məbədlərin nəzdindəki məktəblərdə tədris olunurdu. Ancaq sonra riyazi hasablama həyatın başqa sahələrində (məsələn, suvarma kanallarınin inşasında, əkin sahələrinin olçülməsindəölçülməsində və s.) də istifadə olunmağa başlamışdır.

Bəzi hallarda Babil riyaziyyatçılarının nailiyyətləri gələcəkdə yaranan yunan elminin nailiyyətlərindən daha əhəmiyyətli olmuşdur. <u>Məsələn babillilər, yunanlardan fərqli olaraq, bu gün olduğu kimi, rəqəmlər nə qədər böyük olursa olsun, onların ifadə edilməsində az simvollarından (və yə hərflərdən) istifadə ediblər<ref>[http://www-gap.dcs.st-and.ac.uk/~history/HistTopics/Babylonian_numerals.html Babylonian numerals Babylonian index. History Topics Index]. Article by: J J O'Connor and E F Robertson </ref>. Yəni ən böyük rəqəmlərin yazılışı qısa olmuşdur</u>; bu gün olduğu kimi, hər şey eyni rəqəm işarəsinin harada qoyulmasından asılı olmuşdur (Məsələn, 101 rəqəminin yazılışında 1 rəgəminirəqəminin hansı yerdə qoyulmasından asılı olaraq fərqli məna alınır. Əvvəldə qoyulanda yüzü, sonda isə biri ifadə edir). Bu da hesabat aparmaq üçün əlverişli və rahat olmuşdur. Bu cür hesabat sistemi nə yunanlarda, nə romalılarda olmuşdur. Romalıların rəqəmləri çox nəhəng və hesablamalar üçün əlverişsiz idi.

Babil kahinləri düzbucaqlı üçbucaqların xüsusiyyətlərindən istifadə edərək, <u>planimetrik</u> (həndəsənin[[həndəsə]]nin səth üzərindəki fiqurlardan bəhs edən elm) məsələləri həll edirdilər . Beləliklə <u>onlar Pifaqor teoremini yunanlardan bir neçə əsr öncə həll etmişdirlər</u>. <u>Stereometriya</u> (həndəsənin səthlərin və cisimlərin fəzada qarşılıqlı vəziyyətlərindən bəhs edən bölməsidir) sahəsində isə onlar kəsik piramidanın həcmini ölçə bilmişdirlər.

Bundan başqa, Babildə </u>həndəsə<u> elmi yaranmışdır. Onlar bu qün də riyaziyyatda[[riyaziyyat]]da işlənilən <u>köklərdən</u> də istifadə edirdilər.

Babildə <u>təbabət və kimya</u> elmləri də olmuşdur, ancaq onlar [[Cadugər|cadugərlıkcadugərlik]] və [[magiya]] ilə bağlı idilər. Orada insan orqanizminin orqanları araşdırılmış və vahid sistem şəklində təsəvvür edilirdi. Buna görə də <u>Babil təbibləri artıq cərrahiyyə əməliyyatları apara bilirdilər</u>.

Qədim babillilərin <u>coğrafiya</u> elmi haqqında anlayışları olmuşdur. Britaniya muzeyində e.ə. 700-500-cü illərə aid olan <u>Babil xəritəsi</u> vardır<ref>Horowitz W. [http://www.jstor.org/discover/10.2307/4200289?uid=3737560&uid=2&uid=4&sid=21105234596553 The Babylonian Map of the World] // Iraq. — London: British Institute for the Study of Iraq, 1988. — В. 50. — С. 147—165.</ref>. Xəritənin mərkəzində Babil yerləşdirilmişdir. Burada Assuriyanın, Elamın və başqa yerlərin adları da çəkilmişdir, Dəclə və Fərat çayları da göstərilmişdir. Xəritənin mərkəzi sahəsini dairəvi dəniz əhatə edir. Dəniz dairəsinin üstündə üçbucaqlar şəklində səkkiz vilayət göstərilmişdir. Xəritənin üstündəki mətn çox yerlərdə pozulmuşdur və buna görə tam anlaşılmır. Demək olar ki, orada real obyektlərdən başqa mifik varlıqların da yaşayış yerləri göstərilmişdir. Buna görə də bəzi alimlər hesab edirlər ki, bu xəritə qismən mifoloji xarakter daşıyır. Babilin və ümumiyyətlə bütün [[Mesopotamiya|Mesopotamiyanın]] elmi və texniki nailiyyətləri bütün dünyada elmin inkişafına təkan vermişdir. Buraya elm almaq üçün başqa ölkələrin istedadlı insanları gəlirdilər.

Öz vətənlərinə dönəndən sonra, onlar orada öyrəndiyi elmi inkişaf etdirirdilər. Beləliklə biliklər bütün dünyaya yayılmağa başlamışdır. İlk yunan mütəfəkkirləri də elmi öyrənmək üçün Babilə gəlirdilər. Ümumiyyətlə ilk yunan filosofları Kiçik Asiya yarımadasının polislərində (müstəqil şəhərlərində) yaşamışdırlar. Bu polislər isə Yaxın Şərq ölkələri ilə fəal iqtisadi, ticari, mədəni əlaqələr qurmuşdurlar və onların həyatının bütün sahələri ilə yaxından tanış idilər<ref>История философии в кратком изложении (Пер. с чеш. И.И. Богута). М.: Мысль, 1991, s. 9.</ref>. [[Fales]], [[Pifaqor]], [[Platon]] və başqa yunan filosofları Yaxın Şərqə səyahətlər edib, buranın elmi ilə tanış olmuşdurlar. Bundan sonra onlar Yunan polislərində elmi və fəlsəfi məktəblər açmışdırlar. Daha sonra isə yunan elmi gələcəkdə inkişaf edən müsəlman və müasir Avropa elminin inkişafına təkan vermişdir.а

Məlumdur ki, babillilər heyvan, bitki və daşları qələmə alaraq, onları sistemləşdirmişdirlər. <u>[[Filologiya]]</u> sahəsində də kahinlər uğurlar əldə etmişdirlər. Onlar həm sami, həm də şumer dillərindən istifadə edərək, ilk dəfə onların qrammatik quruluşlarını tədqiq etmişdirlər.

Babildə müəyyən dərəcədə <u>[[tarix]] elmi</u> də olmuşdur. Təxminən e.ə. 2100-cü ildə orada '''"Çarların siyahısı"''' adlı bir mətn yazılmışdır. Orada çarlığın göydən enməsi və silsilə şəklində yerdə davam etməsi haqqında məlumat verilir və çarların adları şəkilir. Göründüyü kimi, tarixi məlumatlar da orada mistik xarakter daşıyırdı. Sonra bu ənənə başqa yerlərdə də davam etdirilmişdir. Çarlıq müqəddəs təsəvvür edilirdi, gələcəkdə isə onlar Tarının yerdəki nümayəndələri kimi tanınırdılar.

Kahinlər hesab edirdilər ki, <u>yerdə olan hər bir şey, əslində göylərdə baş verən hadisələrin əks olunmasıdır</u>. Yəni əslində hər şey səmalarda baş verir, yerdə isə onun yalnız kölgəsi əks olunur. Gələcəkdə bu fikir yunan filosofu [[Platon|Platonun]] ideyalar aləminin olması nəzəriyyəsinin əsasını təşkil etmişdir. Buna görə də kahinlər "həqiqi" dünyada baş verən hadisələrinin sirrlərini bilmək və onların yerdə əks olunmasını proqnozlaşdırmaq istəyirdilər. Məhz bunun nəticəsində "'''[[astrologiya]]'''" adlanan və bu gün də dəbdə olan mistik elmin əsası qoyulmuşdur. Astrologiyanın falçılıq, [[cadu]], [[ovsun]] və [[sehr|sehrlə]] də sıx əlaqəsi olmuşdur. Daha sonra bu mistik elmlər [[Misir|Misirə]], [[Hindistan|Hindistana]], [[İran|İrana]], sonra isə onların vasitəsi ilə bütün dünyaya yayılmışdır.

Bu inanclar astrologiyanın yaranması üçün zəmin yaratmışdır, ancaq planetlərin hərəkətlərinin müşahidələri və bu sahədə biliklərin sistemləşdirilməsi prosesi Qədim Babildə, e.ə. 2000-1530-cu illər ərzində başlamışdır. Bu gün bizə məlum olan ilk astroloji mətn o dövrdə yazılmış və [[Fərat çayınınçayı]]nın yaxınlığında yerləşən ''Mari'' şəhərinin xarabalıqlarında tapılmışdır. Bu qilgil lövhəsində '''Asqudum''' adlı münəccim kahin, çar '''Zimrilim'''ə ayın tutulmasının müşahidə etməsini və bunun ona və onun vilayətinə xeyrli olmasını bildirmişdir. Bu yazıdan məlum olur ki, o dövrdə kahinlər planetlərin hərəkətlərini izləmiş və bunun əsasında gələcək hadisələri proqnozlaşdırmağa cəhd etmişdirlər. Orada deyilir: ''“Rəbbim ‘Zimrilim’ə: Sənin nökərin olan Asqudum sənə demək istəyir ki, bu ayın 14-cü günü ayın tutulmasını müşahidə etmişdi. Bu şərin əlamətidir, lakin sənin üçün və sənin ölkən üçün bu əlamət xeyrlidir...”'' <ref>Dossin, Georges. "Lettre du divin Asqudun au roi Zimrilim au sujet d'une éclipse de lune." Compte-rendu de la seconde rencontre assyriologique internationale par le Group Françoise Thureau- Dangin. Paris: Imprimerie Nationale, 1951, pp. 46-48. </ref>

Günəşin, ayın, [[Venera (planet)|Venus (Venera)]] planetinin hərəkətləri də izlənilirdi və bunun əsasında gələcək hsdisələrhadisələr üçün xəbərlər verilirdi.

Daha sonra Babil münəccimləri heliaktik doğuşları(planet və ulduzların, günəşin göyün o yerində yerləşməsi səbəbindən, müvəqqəti gözə görsənməmə müddətindən sonra ilk səhər doğuşudur), günəşin, ayın doğması və batması proseslərini diqqətlə müşahidə edib, bu barədə zəngin biliklərə malik olmuşdurlar. Astronomik ölçüləri və hesabatları düz aparmaq üçün onlar ilk dəfə olaraq [[astrolab|astrolabium]] (astroniomiyada XVIII-ci əsrə qədər işlədilmiş bucaqları ölçən cihaz) cihazını yaratmışdırlar. Təxminən e. ə. 700-650-ci illərdə Babildə ilk dəfə olaraq [http://members.westnet.com.au/Gary-David-Thompson/page11-8.html "Mul Apin"] (''Ulduz kotanı'') adlanan astronomik dərslik yazılmışdır. Burada ilk dəfə olaraq Zodiak bürcləri anlayıçınaanlayışına doğru addımlar atılmışdır və18və 18 bürc qələmə alınmışdır. Və nəhayət e.ə. VII əsrdən başlayaraq, <u>Babil çarları saray münəccimi vəzifəsini təsis edərək, öz işlərini ulduz falına baxdırandan sonra həyata keçirirdilər</u>. Sonra bu adət başqa yerlərdə də yayılmışdır.