Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
nin izahı yoxdur |
|||
Sətir 18:
XIX əsrin əvvəllərində İran ölkəsinin insanları min il əvvəl qeybə çəkilmiş on ikinci [[İmam Mehdi]]nin tezliklə zühur edəcəyini gözləyirdilər. İnanırdılar ki, O, əvvəlki görkəmində qayıdacaq, özünü Ali hökmdar elan edəcək, Yerdə zülmün kökünü kəsib, ədaləti bərpa edəcəkdir. Mehdinin yaxın günlərdə zühur etməsinə inam [[Şeyxiyyə təriqəti|Şeyxi]] təriqətində daha güclü idi. Təriqətin lideri [[Şeyx Əhməd Əhsai]]nin nəzərincə, Mehdinin hakimiyyəti mistik xarakterli olacaqdır. Onun şöhrəti dünyəvi deyil, ruhani səciyyə daşıyacaqdır. Onun qələbələri insan qəlblərinin qalalarını fəth etməkdən ibarət olacaqdır.<ref>{{Cite web |title=The Dawn-Breakers: Nabíl’s Narrative of the Early Days of the Bahá’í Revelation, CHAPTER I: THE MISSION OF SHAYKH AHMAD-I-AHSÁ’Í |url=http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-20.html#fn25 |access-date=2015-11-21 |archive-date=2017-05-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170526004634/http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-20.html#fn25 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Individualism and the Spiritual Path in Shaykh Ahmad al-Ahsa'i by Juan R. I. Cole |url=http://www.h-net.org/~bahai/bhpapers/ahsaind.htm |access-date=2015-11-21 |archive-date=2021-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210729084531/https://www.h-net.org/~bahai/bhpapers/ahsaind.htm |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=The World as Text: Cosmologies of Shaykh Ahmad al-Ahsa'i by Juan R.I. Cole, Department of History, University of Michigan Studia Islamica 80 (1994):1-23. |url=http://www-personal.umich.edu/~jrcole/ahsai2.htm |access-date=2015-11-21 |archive-date=2022-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220321211523/http://www-personal.umich.edu/~jrcole/ahsai2.htm |url-status=live }}</ref> Şeyx Əhməddən sonra onun varisi [[Seyid Kazım Rəşti]] müsəlmanlara İlahi Zühurun onun ölümündən dərhal sonra, hicri 1260-cı ildə (yəni 1844-cü il) baş verəcəyini bildirir.<ref>{{Cite web |title=The Dawn-Breakers: Nabíl’s Narrative of the Early Days of the Bahá’í Revelation, CHAPTER II: THE MISSION OF SIYYID KÁZIM-I-RASHTÍ, page 45 |url=http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-21.html |access-date=2015-11-21 |archive-date=2021-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211019120425/https://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-21.html |url-status=live }}</ref> Çünki [[Əli]]nin (ə.s.) dilindən nəql olunan hədisdə deyilirdi ki, "Ağac ilində (60) İlahinin doğru yol göstərən ağacı dünyaya gələcəkdir". [[Cəfər Sadiq]] (ə.s.) də [[Mehdi]] barədə demişdir: "60-cı illərdə Onun fəaliyyəti üzə çıxacaq və adı tez-tez xatırlanacaq".
Həmin illər Xristian dünyasında da insanlar həyəcan içində idi: [[Asiya|Asiyada]] Yozef Volf<ref>{{Cite web |title=Wikipedia:Joseph Wolff |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Wolff |access-date=2015-11-21 |archive-date=2022-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220530071312/https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Wolff |url-status=live }}</ref>, İngiltərədə Edvard İrvinq<ref>{{Cite web |title=Wikipedia: Edward Irving |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Irving |access-date=2015-11-21 |archive-date=2022-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220309164322/https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Irving |url-status=live }}</ref>, Pensilvaniyada Uilyam Miller<ref>{{Cite web |title=Wikipedia: William Miller (preacher) |url=https://en.wikipedia.org/wiki/William_Miller_(preacher) |access-date=2015-11-21 |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828222207/https://en.wikipedia.org/wiki/William_Miller_%28preacher%29 |url-status=live }}</ref>, [[Almaniya|Almaniyada]] Leonard Kolber bir-birilərindən xəbərsiz – [[Tövrat]] və [[İncil]] yazılarının tədqiqi əsasında 1844-cü ildə (hicri 1260) [[İsa]] Məsihin ikinci zühurunun baş verəcəyini söyləyirdilər.
U. A. Spayser "Müasirlik peyğəmbərliklər işığında" kitabında yazırdı: "Müqəddəs Yazıların tədqiqatçıları ümumi bir rəyə gəliblər ki, Daniyel Peyğəmbərin bəşəriyyət üçün təyin etdiyi 2300 il sona çatır və orada 1844-cü il Qiyamət Günü kimi göstərilmişdir".
Sətir 24:
1844-cü il 23 mayında [[Bab]] (ərəbcə "qapı" deməkdir) İranın [[Şiraz]] şəhərində Öz İlahi Missiyasını elan etdiyi gün Bəhai dininin quruluş tarixi hesab olunur. O bildirir ki, gəlişində əsas məqsəd insanları Müqəddəs Kitablarda vəd olunmuş və zamanın sonunda Zühür edəcək kəsin gəlişilə müjdələmək və onları bu fövqaladə hadisəyə hazırlamaqdır. O yazırdı: "Mən ancaq bu Qüdrətli kitabın hərfiyəm və bu hüdüdsuz dəryanın damlasıyam. O zühur edəndə Mənim əsl təbiətim, Mənim sirlərim, müammalarım və eyhamlarım aşkar və anlaşılan olacaqdır…"
[[Şeyxiyyə təriqəti|Şeyxi]] təriqətinin 18 nəfər üzvü Baba iman gətirərək, yeni dinin müjdəsini insanlara çatdırmaq üçün İranın şəhər və kəndlərinə səpələnirlər.<ref>{{Cite web |title=The Dawn-Breakers: Nabíl’s Narrative of the Early Days of the Bahá’í Revelation, CHAPTER III: THE DECLARATION OF THE BÁB’S MISSION |url=http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-22.html |access-date=2015-11-21 |archive-date=2017-12-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171231171955/http://reference.bahai.org/en/t/nz/DB/db-22.html |url-status=live }}</ref> Babın, öz görüşünə görə, mənəvi dirçəlişə, xurafatdan, mövhumatdan uzaqlaşmağa, ədalətə və qardaşlığa, qadınların əsarətdən azad edilməsinə dair alovlu çağırışları İranda Yaxın və Orta Şərqi lərzəyə gətirən babilər hərəkatına səbəb olur. Bir sıra Qərb tədqiqatçılarının fikrinə görə Babın sosial ideyaları öz
— əlavə -
|