Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot: tənzimləmə |
|||
Sətir 24:
|quruluş =
|quruluş_hadisəsi1 = [[Niderland]]dan müstəqillik
|quruluş_tarixi1 =
|quruluş_hadisəsi2 = Müstəqilliyin tanınması
|quruluş_tarixi2 =
|quruluş_hadisəsi3 = Aİ-yə qəbul
|quruluş_tarixi3 =
|ərazisi = 30.528
|ərazi_sırası = 136cı
Sətir 71:
'''Belçika''' ({{dil-nl|België}}, {{dil-de|Belgien}}, {{dil-fr|Belgique}}) — [[Şimal-qərbi Avropa]]da dövlət. [[Avropa İttifaqı]] və [[NATO]]-nun üzvüdür. Federativ dövlət quruluşuna sahibdir və üç hissəyə — [[Niderland dili]]nin rəsmi dil olduğu [[Flandriya]] (''Vlaanderen''), [[fransız dili]]nin rəsmi dil kimi qəbul edildiyi Valloniya (''Wallonie'') və [[Brüssel]] paytaxt bölgələrinə (''Région də Bruxelles-Capitale''; ''Brussels Hoofdstedelijk Gewest'') bölünür.
Şimalda [[Niderland]], şərqdə [[Almaniya]], cənub-şərqdə [[Lüksemburq]] və cənub-qərbdə [[Fransa]] ilə həmsərhəddir. Şimal-qərbdə [[Şimal dənizi]]nə çıxışı var. Sahəsi 30 528
[[Alman]] və [[Latınlar|Latın]] dünyası arasında sərhədi təşkil edən Belçikada holland dilini hollandlar, fransız dilini valonlar, alman dilində isə kiçik bir qrup alman danışır. Belçika federal dövlət quruluşuna malikdir və Holland dilinin rəsmi dili olduğu Flamand Bölgəsindən, Fransız dilinin rəsmi dili olduğu Valon Bölgəsindən və hər iki dilin rəsmi dil olduğu Brüssel-Paytaxt Bölgəsindən ibarətdir. Nəhayət, Valon Bölgəsi və qonşu Almaniyanın sərhədləri daxilində olan kiçik bir almandilli icma Vallon bölgəsinin bir hissəsidir, lakin bəzi ərazilərdə muxtariyyətə malikdir və onların yaşadıqları bölgədə alman dili rəsmi dildir. Belçikanın dil müxtəlifliyi və bununla bağlı siyasi və mədəni münaqişə onun tarixində və hökumət sistemində əks olunur.
Sətir 83:
== Tarix ==
Belçikaya ilk yerləşənlər [[Belgelər]] olub, 5. əsrə qədər [[Roma İmperiyası]] idarəsi altında idilər. Beşinci əsrdə isə [[Franklar]] ın zəbtinə məruz qaldılar. Daha sonra ölkə Charles (Şarlken)in Qərb imperatorluğuna daxil oldu. 1477-ci ildən sonra, Şarlkenin qardaş oğlu Maximilianın əlinə keçdi. Bundan sonra 300 il qədər Belçika xaricilər tərəfindən idarə edildi. 1713-
== Coğrafiyası ==
Belçika coğrafi baxımdan üç bölgəyə ayrılır. Qərbdə "Aşağı Belçika", "Orta Vadi" və cənub-şərqdə "Arden platosu"dur. Aşağı Belçika, düz bir ərazi olub, [[Hollandiya]] və Şimal dənizi tərəfindən təxminən 64
Əhalinin böyük bir qismi Orta Belçikada yaşayır və bura yumşaq dalğalı vadilərlə bölünmüşdür. Bu bölgə son dərəcə münbit bir ərazi olub, son zamanlara qədər Belçikanın başlıca kömür qaynağı idi. Şelda çayı Belçikanın şimal-qərbində yerləşir. Ölkənin mərkəzi, təbii geniş kanallara sahib deyil.
Sətir 107:
* [[Flamand bölgəsi]]ın əyalətləri:
** [[Antverpen]]: 2.867
** [[Limburq]]: 2.422
** [[Şərqi Flandriya]]: 2.982
** [[Flamand Brabantı]]: 2.106
** [[Qərbi Flandriya]]: 3.144
* [[Vallon bölgəsi]]ın əyalətləri:
** [[Vallon Brabantı]]: 1.091
** [[Eno]]: 3.786
** [[Lyej (əyalət)|Lyej]]: 3.862
** [[Lüksemburq (əyalət)|Lüksemburq]]: 4.440
** [[Namur (əyalət)|Namur]]: 3.666
=== Şəhərlər ===
Belçika əhalisinin 97,3%-i şəhərlərdə yaşayır, ölkədəki ən böyük şəhərlər:
* [[Brüssel (şəhər)|Brüssel]] ([[Brüssel bölgəsi]]) (1 006 749)
* [[Antverpen (şəhər)|Antverpen]] ([[Antverpen (əyalət)|Antverpen]] əyalətinin paytaxtı) (457 749)
* [[Gent]] ([[Şərqi Flandriya]] əyalətinin paytaxtı) (230 951)
Sətir 173:
Mütəxəssislər, "müstəqillik elanına hazır olan Flamandların, Belçikanın sonunu gətirmənin məsuliyyətini tək başına boynuna götürmək istəmədiklərini, Valonları da bu məsuliyyəti paylaşmağa itələdiklərini" ifadə edir. Belçikanın xəritədən silinməsi ehtimalının gedərək artması, gələcəyi məchul bir hal alan Kral ailəsini də narahat edir.
Siyasi partiyaların, ictimai və iqtisadi işləri icra edəcək "keçici bir koalisiya hökuməti" qurması, ölkənin bölünməsi və paylaşılması müzakirələrinin ayrı bir platformada davam etdirilməsi təklifi ön plana çıxır. Belçikanın köhnə baş nazirlərindən,
== İqtisadiyyat ==
Sətir 201:
* Belçika [[neft]]-[[kimya]] sənayesinə görə dünyada 2-cidir.
* Dünyada faiz göstəricisinə görə ən çox şəhər əhalisinə Belçika sahibdir: 97%
* Saksafonu 1840-
* Dünyada ilk qəzet çapı 1605-ci ildə Belçikanın [[Antverpen]] şəhərində reallaşıb.
* "Pralayn" şokolad növü ilk dəfə Belçikada hazırlanıb.
| |||