Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Böyük Moğol imperiyası hökmdarlarının siyahısı: lər arasındakı fərq

  • Məqalə
  • Müzakirə
  • Tarixçəyə bax
Tarixçəyə interaktiv şəkildə bax
← Əvvəlki Sonrakı →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
20:57, 10 sentyabr 2022 tarixinə olan versiya
InternetArchiveBot (müzakirə | töhfələr)
Botlar
173.715
Rescuing 8 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.1
← Əvvəlki
20:23, 30 may 2023 tarixinə olan versiya geri qaytar
Khidirzada (müzakirə | töhfələr)
Təcrübəli istifadəçilər, Patrullar, Rolbakerlər
5.861
vikiləşdirmə
Sonrakı →
Sətir 1:
{{Seçilmiş siyahı}}
 
'''Böyük Moğol İmperiyasının hökmdarlarının siyahısı''' – [[Böyük Moğol İmperiyası]]nı idarə etmiş hökmdarların ümumi siyahısı. [[Böyük Moğol İmperiyası]]nın əsası [[1526]]-cı ildə qoyulmuşdur. Dövlətin ilk hökmdarı [[Babur]] şahıdır. Sonuncu hökmdar isə [[II Bahadır Şah]] olmuşdur. [[Böyük Moğol İmperiyası]] mövcud olduğu 332 il ərzində 19 hökmdar tərəfindən idarə edilmişdir.
 
== Baburilərin mənşəyi haqqında ==
Böyük Moğol İmperiyasının əsası [[Babur|Zahirəddin Məhəmməd Babur]] ({{Dil-fa|ﻇﻬﻴﺮﺍﻟﺪﻳﻦ محمد}} ; ''al-ṣultānu 'l-ʿazam wa 'l-ḫāqān al-mukkarram bādshāh-e ġāzī'')<ref>[http://dawn.com/2011/01/02/past-present-emperors-new-names/ Emperors new names (title) Mirza] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121015005459/http://dawn.com/2011/01/02/past-present-emperors-new-names/ |date=2012-10-15 }}, the title of Mirza and not Khan or Padishah, which were the titles of the Mongol rulers.</ref> tərəfindən qoyulmuşdur.<ref>Richards, John F. (1995), [http://books.google.com/books?id=HHyVh29gy4QC The Mughal Empire,] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160529043831/https://books.google.com/books?id=HHyVh29gy4QC |date=2016-05-29 }} [[Cambridge University Press]], p. 6, ISBN 978-0-521-56603-2</ref><ref>Schimmel, Annemarie (2004), [http://books.google.com/books?id=N7sewQQzOHUC The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture, Reaktion Books] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130528150011/http://books.google.com/books?id=N7sewQQzOHUC |date=2013-05-28 }}, p. 22, ISBN 978-1-86189-185-3</ref><ref>Balabanlilar, Lisa (15 January 2012), [http://books.google.com/books?id=7PS6PrH3rtkC Imperial Identity in Mughal Empire: Memory and Dynastic Politics in Early Modern Central Asia] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160610154458/https://books.google.com/books?id=7PS6PrH3rtkC |date=2016-06-10 }}, I. B. Tauris, p. 2, ISBN 978-1-84885-726-1</ref><ref>Bose, Sugata Bose; Ayesha Jalal (2004). [http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA28 Modern South Asia: History] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191211140636/http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA28 |date=2019-12-11 }}, Culture, Political Economy. Routledge. p. 28. ISBN 978-0-203-71253-5.</ref> [[Babur]] ata tərəfdən [[Teymurilər]] sülaləsindən, ana tərəfdən isə [[Çingizlilər]] sülaləsindəndir. [[Babur]]un atası [[Əmir Teymur]]un nəvəsi olan Ömər Şeyx Mirzə Barlas idi.<ref>"Mirza Muhammad Haidar". Silk Road Seattle. University of Washington. "On the occasion of the birth of Babar Padishah (the son of Omar Shaikh)"</ref> Baburun anası isə [[Çingizlilər]] nəslindən olan Yunus xanın<ref>The Babur Nama in Englis, Zahiru'd-din Mubammad Babur Padshah Ghdzt, ANNETTE SUSANNAH BEVERIDGE</ref> qızı Qutluq Nigar xanım idi.<ref>Lal, Ruby (2005). Domesticity and power in the early Mughal world. Cambridge: Cambridge University Press. p. 69. ISBN 9780521850223.</ref>
 
[[Babur]]un ata tərəfdən mənsub olduğu Teymurilər sülaləsinin əsasını qoyan [[Əmir Teymur]] əslən [[barlaslar|barlas]] boyundandı. Barlaslar [[Orta Asiya]]da yaşayan türkləşmiş<ref>Encyclopædia Britannica, [http://search.eb.com/eb/article-7271 "Timur"], Online Academic Edition, 2007. Quotation: "Timur was a member of the Turkicized Barlas tribe, a Mongol subgroup that had settled in Transoxania (now roughly corresponding to Uzbekistan) after taking part in Genghis Khan's son Chagatai's campaigns in that region. Timur thus grew up in what was known as the Chagatai khanate." ...…</ref><ref>G. R. Garthwaite, "The Persians", Malden, ISBN 978-1-55786-860-2, MA: Blackwell Pub., 2007. ([http://books.google.de/books?id=RpiywbMvG5gC&pg=RA1-PA148&dq=Timur+Turkic+speaking&hl=tr&sig=9tWp001dj7GoDBdAjveeJclsQD8 p.148] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110519174217/http://books.google.de/books?id=RpiywbMvG5gC&pg=RA1-PA148&dq=Timur+Turkic+speaking&hl=tr&sig=9tWp001dj7GoDBdAjveeJclsQD8 |date=2011-05-19 }})</ref> [[monqollar|monqol]]<ref name="B.F. Manz 1989, p. 28">B. F. Manz, The rise and rule of Tamerlan, Cambridge University Press, Cambridge 1989, p. 28: "...… We know definitely that the leading clan of the Barlas tribe traced its origin to Qarchar Barlas, head of one of Chaghadai's regiments ...… These then were the most prominent members of the Ulus Chaghadai: the old Mongolian tribes -— Barlas, Arlat, Soldus and Jalayir ...…"</ref><ref name="M.S. Asimov 1998, p. 320">M. S. Asimov & C. E. Bosworth, History of Civilizations of Central Asia, UNESCO Regional Office, 1998, ISBN 92-3-103467-7, p. 320: "… One of his followers was […] Timur of the Barlas tribe. This Mongol tribe had settled […] in the valley of Kashka Darya, intermingling with the Turkish population, adopting their religion (Islam) and gradually giving up its own nomadic ways, like a number of other Mongol tribes in Transoxania …"</ref> boyu idi. ''Monqolların gizli tarixi'' ({{Dil-ru|Монголын Нууц Товчоо}}) adlı əsərə görə [[barlaslar]] [[borucigin]]lərlə bir soydan gəlir. Karçar barlaslar barlas boyunun qurucu əcdadlarıdır.<ref name="B.F. Manz 1989, p. 28"/> ''Monqolların gizli tarixi'' [[XIII əsr]]də [[Ögedey xan]]a yazılmış epik əsərdir. Bu əsərdə göstərilir ki, Karçar barlaslar eyni zamanda [[Çingiz xan]]ın əcdadı olan əfsanəvi monqol lideri Bodonçirin nəslindən gəlir.<ref>The Secret History of the Mongols, transl. by I. De Rachewiltz, [http://www.mongolianculture.com/TheSecretHist.htm Chapter I] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070223125400/http://www.mongolianculture.com/TheSecretHist.htm |date=2007-02-23 }}</ref>
 
[[Orta Asiya]]nın yerli əhaliləri ilə sıx əlaqələrə görə [[barlaslar]] arasında [[İslam]] dinindən başqa digər dinlərə ([[Buddizm]], [[Şamanizm]]) də inananlar yaşayırdı.<ref name="M.S. Asimov 1998, p. 320"/> Bu sıx əlaqələr mədəni cəhətdən bir-birlərindən təsirlənmələrinə və qarışmalarına səbəb olmuşdu. Bu kimi səbəblərdən [[monqollar|monqol]] mənşəli boy olan [[barlaslar]] [[monqol dili]]ndən başqa çağataycanı da ([[Türk dilləri]]nin [[uyğur dili|uyğur]] mənşəli bir növü; [[ərəbcə|ərəb]] və [[farsca|fars]] dillərindən də təsirlənmiş<ref>G. Doerfer, [http://www.iranica.com/newsite/articles/v5f4/v5f4a002.html "Chaghatay"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20071118231354/http://www.iranica.com/newsite/articles/v5f4/v5f4a002.html |date=2007-11-18 }}, in Encyclopædia Iranica</ref> və çağdaş [[özbəkcə]]nin<ref>Allworth, Edward (1994). Central Asia: 130 Years of Russian Dominance, a Historical Overview. Duke University Press, 72. ISBN 0-8223-1521-1</ref><ref>Khayrulla Ismatulla, "Modern literary Uzbek", Bloomington, Indiana University Press. 1995</ref> yaranmasında rol oynamışdı) geniş şəkildə istifadə edirdilər. [[Babur]]un ölümündən sonra çağataycanın istifadə olunması getdikcə azalmış və əvəzinə [[fars dili]], daha sonra da [[urdu dili]]ndən istifadə olunmuşdur.<ref>Robert L. Canfield, Robert L. (1991). Turko-Persia in historical perspective, Cambridge University Press, p.20. "The Mughals-Persianized Turks who invaded from Central Asia and claimed descent from both Timur and Genghis – strengthened the Persianate culture of Muslim India".</ref>
Sətir 23:
| style="text-align:center;"|''Babur''<br>{{Nastaliq|بابر}}
| style="text-align:center;"|[[Babur|Qazi Zahirəddin Məhəmməd Babur]]<br>{{Nastaliq|ظہیر الدین محمد}}
| style="text-align:center;"|[[23 fevral]] [[1483]]
| style="text-align:center;"|[[30 aprel]] [[1526]] – [[26 dekabr]] [[1530]]
| style="text-align:center;"|[[26 dekabr]] [[1530]] <br/> (47 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Ömər Şeyx Mirzə Barlasın oğlu;<ref>"Mirza Muhammad Haidar". Silk Road Seattle. University of Washington. "On the occasion of the birth of Babar Padishah (the son of Omar Shaikh)"</ref>
* Dövlətin əsasını qoymuşdur.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/396125/Mughal-dynasty |access-date=2014-09-27 |archive-date=2012-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121114060109/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/396125/Mughal-dynasty |url-status=live }}</ref>
Sətir 33:
| style="text-align:center;"|''Hümayun''<br> {{Nastaliq|ہمایوں}}
| style="text-align:center;"|[[Sultan Hümayun|Nəsirəddin Məhəmməd Hümayun]]<br>{{Nastaliq|نصیر الدین محمد ہمایوں}}
| style="text-align:center;"|[[17 mart]] [[1508]]
| style="text-align:center;"|[[26 dekabr]] [[1530]] – [[17 may]] [[1540]] <br/> [[22 fevral]] [[1555]] -– [[27 yanvar]] [[1556]]
| style="text-align:center;"|[[27 yanvar]] [[1556]] <br/> (47 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Babur]] və Maham Bəyimin oğlu;
* [[Sultan Hümayun]] [[1540]]-cı ildə Suri xanları ilə mübarizədə məğlub olub hakimiyyətini itirdi. Daha sonra [[Səfəvi]] hökmdarı [[I Təhmasib]]in dəstəyi ilə [[1555]]-ci ildə hakimiyyətini bərpa etdi.
|-
| style="text-align:center;"|[[Fayl:Akbar Shah I of India.jpg|80px]]
| style="text-align:center;"|''Böyük Əkbər ''<br>{{Nastaliq|اکبر اعظم}}
| style="text-align:center;"|[[Böyük Əkbər|Cəlaləddin Məhəmməd Əkbər]]<br>{{Nastaliq|جلال الدین محمد اکبر}}
| style="text-align:center;"|[[14 oktyabr]] [[1542]]
| style="text-align:center;"|[[27 yanvar]] [[1556]] – [[27 oktyabr]] [[1605]]
| style="text-align:center;"|[[27 oktyabr]] [[1605]] <br/> (63 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Sultan Hümayun]] və Həmidə Banu Bəyimin oğlu;
* Onun hakimiyyəti illərində Din-i Ilahi <small>([[1582]]–[[1605]]1582–1605)</small> rəsmi din olmuşdur.
|-
| style="text-align:center;"|[[Fayl:Jahangir of India.jpg|80px]]
| style="text-align:center;"|''Cahangir''<br>{{Nastaliq|جہانگیر}}
| style="text-align:center;"|[[Sultan Cahangir|Nurəddin Məhəmməd Səlim]]<br>{{Nastaliq| نور الدین محمد سلیم}}
| style="text-align:center;"|[[20 sentyabr]] [[1569]]
| style="text-align:center;"|[[15 oktyabr]] [[1605]] – [[8 noyabr]] [[1627]]
| style="text-align:center;"|[[8 noyabr]] [[1627]] <br/> (58 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Böyük Əkbər]] və Məryəm uz-Zamaninin oğlu.
Sətir 62:
| style="text-align:center;"|''Cahan şah''<br>{{Nastaliq|شاہ جہان اعظم}}
| style="text-align:center;"|[[Sultan Şahcahan|Şahabəddin Məhəmməd Xürrəm]]<br>{{Nastaliq|شہاب الدین محمد خرم}}
| style="text-align:center;"|[[5 yanvar]] [[1592]]
| style="text-align:center;"|[[8 noyabr]] [[1627]] – [[2 avqust]] [[1658]]
| style="text-align:center;"|[[22 yanvar]] [[1666]] <br/> (74 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Sultan Cahangir]] və Tac Bibi Bilqeys Məkaninin oğlu.
Sətir 71:
| style="text-align:center;"|''Aləmgir''<br>{{Nastaliq|عالمگیر}}
| style="text-align:center;"|[[Sultan Övrəngzeb (Aləmgir)|Əbül Müzəffər Məhiyəddin Məhəmməd Övrəngzeb]] <br>{{Nastaliq|محی الدین محمداورنگزیب }}
| style="text-align:center;"|[[4 noyabr]] [[1618]]
| style="text-align:center;"|[[31 iyul]] [[1658]] – [[3 mart]] [[1707]]
| style="text-align:center;"|[[3 mart]] [[1707]] <br/> (88 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Sultan Şahcahan|Cahan şah]] və [[Mümtaz Mahal]]ın oğlu.
Sətir 80:
| style="text-align:center;"|''Əzəm şah''
| style="text-align:center;"|[[Məhəmməd Əzəm Şah|Əbül Faiz Qütbəddin Məhəmməd Əzəm]]
| style="text-align:center;"|[[28 iyun]] [[1653]]
| style="text-align:center;"|[[14 mart]] [[1707]] – [[8 iyun]] [[1707]]
| style="text-align:center;"|8 iyun [[1707]] <br/> (53 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* [[Sultan Övrəngzeb (Aləmgir)|Aləmgir]] və Dilras Banu Bəyimin oğlu.
Sətir 89:
| style="text-align:center;"|''Bahadır şah''
| style="text-align:center;"|[[I Bahadır Şah|Qütbəddin Məhəmməd Müəzzəm]]
| style="text-align:center;"|[[14 oktyabr]] [[1643]]
| style="text-align:center;"|[[19 iyun]] [[1707]] – [[27 fevral]] [[1712]] <br/> (4 il, 253 gün)
| style="text-align:center;"|[[27 fevral]] [[1712]] <br/> (68 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Əzəm şah və Rəhmət ün-Nisənin oğlu.
Sətir 98:
| style="text-align:center;"|''Cahandar şah''
| style="text-align:center;"|[[Cahandar Şah|Mazuddin Cahandar şah Bahadır]]
| style="text-align:center;"|[[9 may]] [[1661]]
| style="text-align:center;"|[[27 fevral]] [[1712]] – [[11 fevral]] [[1713]] <br/> (350 gün)
| style="text-align:center;"|[[12 fevral]] [[1713]] <br/> (51 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Bahadır şah və Nizam Bəyimin oğlu;
Sətir 108:
| style="text-align:center;"|''Fərruxsiyar''
| style="text-align:center;"|[[Fərruxsiyar|Əbül Müzəffər Muinuddin Fərruxsiyar]]
| style="text-align:center;"|[[20 avqust]] [[1685]]
| style="text-align:center;"|[[11 yanvar]] [[1713]] – [[28 fevral]] [[1719]] <br/> (6 il, 48 gün)
| style="text-align:center;"|[[29 aprel]] [[1719]] <br/> (33 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Əzim uş-Şan və Sahibə Nizvanın oğlu.
Sətir 117:
| style="text-align:center;"|''Rafi ud-Darajat''
| style="text-align:center;"|[[Rafi ud-Darajat]]
| style="text-align:center;"|[[30 noyabr]] [[1699]]
| style="text-align:center;"|[[28 fevral]] [[1719]] – [[6 iyun]] [[1719]] <br/> (98 gün)
| style="text-align:center;"|[[9 iyun]] [[1719]] <br/> (19 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Rafi uş-Şan və Raziyət un-Nisə Bəyimin oğlu.
Sətir 126:
| style="text-align:center;"|''II Cahan şah''<br>{{Nastaliq|شاه جہان ۲}}
| style="text-align:center;"|[[II Cahan Şah|Rafi ud-Daulah]]
| style="text-align:center;"|[[iyun]] [[1696]]
| style="text-align:center;"|[[6 iyun]] [[1719]] – [[19 sentyabr]] [[1719]] <br/> (105 gün)
| style="text-align:center;"|[[19 sentyabr]] [[1719]] <br/> (23 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Rafi uş-Şan və Nurunisə Bəyimin oğlu.
|-
Sətir 135:
| style="text-align:center;"|''Məhəmməd şah''
| style="text-align:center;"|[[Məhəmməd Şah|Nəsirəddin Məhəmməd şah]]
| style="text-align:center;"|[[17 avqust]] [[1702]]
| style="text-align:center;"|[[27 sentyabr]] [[1719]] – [[26 aprel]] [[1748]] <br/> (28 il, 212 gün)
| style="text-align:center;"|[[26 aprel]] [[1748]] <br/> (45 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Cahan şah və Qüdsiyə Bəyimin oğlu.
Sətir 144:
| style="text-align:center;"|''Əhməd şah''
| style="text-align:center;"|[[Əhməd Şah|Əhməd şah Bahadır]]
| style="text-align:center;"|[[23 dekabr]] [[1725]]
| style="text-align:center;"|[[26 aprel]] [[1748]] – [[2 iyun]] [[1754]] <br/> (6 il, 37 gün)
| style="text-align:center;"|[[1 yanvar]] [[1775]] <br/> (49 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Məhəmməd şah və Qüdsiyə Bəyimin oğlu.
Sətir 153:
| style="text-align:center;"|''II Aləmgir şah''
| style="text-align:center;"|[[II Aləmgir Şah|Əzizəddin Aləmgir]]
| style="text-align:center;"|[[6 iyun]] [[1699]]
| style="text-align:center;"|[[2 iyun]] [[1754]] – [[29 noyabr]] [[1759]] <br/> (5 il, 180 gün)
| style="text-align:center;"|[[29 noyabr]] [[1759]] <br/> (60 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* Cahandar şahın oğlu.
Sətir 161:
| style="text-align:center;"|[[Fayl:III Cahan Şah.jpg|80px]]
| style="text-align:center;"|''III Cahan şah''
| style="text-align:center;"|[[III Cahan Şah|Muhi ül-Millət]]
| style="text-align:center;"|[[1711]]
| style="text-align:center;"|[[10 dekabr]] [[1759]] – [[10 oktyabr]] [[1760]]
| style="text-align:center;"|[[1772]]
| style="text-align:center;"|
* Muhi us-Sünnət Mirzə və Ruşqimi Bəyimin oğlu
|-
Sətir 171:
| style="text-align:center;"|''II Aləm şah''
| style="text-align:center;"|[[II Aləm Şah|Əli Gövhər]]
| style="text-align:center;"|[[25 iyun]] [[1728]]
| style="text-align:center;"|[[24 dekabr]] [[1759]] – [[19 noyabr]] [[1806]] <br/> (46 il, 330 gün)
| style="text-align:center;"|[[19 noyabr]] [[1806]] <br/> (78 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* II Aləmgir şah və Nəvab Zinət Mahal Sahibənin oğlu
Sətir 180:
| style="text-align:center;"|''II Əkbər şah''
| style="text-align:center;"|[[II Əkbər Şah|Əbu Nəsr Muinuddin Məhəmməd Əkbər şah]]
| style="text-align:center;"|[[22 aprel]] [[1760]]
| style="text-align:center;"|[[19 noyabr]] [[1806]] – [[28 sentyabr]] [[1837]]
| style="text-align:center;"|[[28 sentyabr]] [[1837]] <br/> (77 yaşında)
| style="text-align:center;"|
* II Aləm şah və Qüdsiyə Bəyimin oğlu.
Sətir 190:
| style="text-align:center;"|''II Bahadır şah''
| style="text-align:center;"|[[II Bahadır Şah|Əbu Zəfər Sirajuddin Məhəmməd Bahadır şah Zəfər]]
| style="text-align:center;"|[[24 oktyabr]] [[1775]]
| style="text-align:center;"|[[28 sentyabr]] [[1837]] – [[14 sentyabr]] [[1857]] (19 il, 351 gün)
| style="text-align:center;"|[[7 noyabr]] [[1862]]
| style="text-align:center;"|
* II Əkbər şah və Lalbainin oğlu.
Sətir 200:
 
== İstinadlar ==
 
{{İstinad siyahısı|3}}
 
== Həmçinin bax ==
* [[Böyük Moğol İmperiyası]]
 
== ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Böyük_Moğol_imperiyası_hökmdarlarının_siyahısı"
Informasiya Melumat Axtar