Qeysanilər: lər arasındakı fərq

'''Qeysanilər''' — [[Əli|Əli ibn Əbu Talibin]] oğlu Məhəmməd ibn Hənəfiyyənin imamətini qəbul edən dini cərəyanlardan biri olmuşdur.

 

Qeysanilər Əli ibn Əbu Talibin oğlu Məhəmməd ibnül-Hənəfiyyənin imamətini qəbul etmiş şiə yönümlü təriqətlərdən biridir. Bu təriqətin yaradıcısı [[Muxtar Səqəfi|Muxtar ibn Əbu Übeyd Səqəfi]] olmuşdur. O [[Abdullah ibn Zübeyr|Abdulla ibn Zübeyrin]] (64/684–73/692) hakimiyyəti zamanı [[Ərəb xilafəti|Xilafətdə]] siyasi qeyri-stabillikdən və daxili çəkişmələrdən istifadə edərək, [[Kufə]]yə gəlib [[Əli|Əli ibn Əbu Talibin]] oğlu Məhəmməd ibnül-Hənəfiyyənin xeyrinə fəal təbliğat aparmışdır. Müsəlman tarixçiləri qeyd edirlər ki, Məhəmməd ibnül-Hənəfiyyənin bu barədə xəbəri olmayıb. Onun adından istifadə edərək, fəaliyyət göstərən adamlarla da onun əlaqələri olmamış Muxtarı isə o rədd etmişdir.

 

Qeysaniləri ya Muxtar əs-Səqəfinin "Qeysan" ləqəbinə, ya da Məhəmməd ibnül-Hənəfiyyənin şagirdlərinin birinin adına görə belə adlandırmışdırlar.

 

Qeysanilərin təlimi "ifratçı" təriqətlərdən fərqli olmuşdur. Belə ki, onlar Əli ibn Əbu Talibi və onun nəslindən olan imamları ilahiləşdirməmiş, amma onların günahsız, müqəddəs insanlar olduqlarını və bu səbəbdən onlara tabe olmağın vacibliyini iddia etmişdirlər. Onların inanclarına görə, imamlar dünyadakı İlahi təcəssümün nümunələridirlər. Onlar hətta peyğəmbərlərə bərabər sayılırdılar. [[Şiəlik|Şiə]] təriqətlərinin çoxunda olduğu kimi, qeysanilər də [[İmam|imamın]] gəlişini gözləyirdilər. İkinci gəlişı gözlənilən imam kimi isə Məhəmməd ibnül-Hənəfiyyəni qəbul edirdilər. Qeysanilərin bir hissəsi onun öldüyünü təsdiq edib, yenidən dirilib dünyaya qayıdacağına inanırdılar. Başqa qruplar isə onun ölməsi faktını rədd edib, bir başqa yerdə yaşadığını iddia edirdilər. Daha sonra qeysanilər inanırdılar ki, Allah imamlara hansısa göstəriş versə də, onu başqası ilə (hətta ona zidd olanla) dəyişə bilər. Bəzi xəbərlərə görə, onlar insanın ölümündən sonra onun ruhunun başqa bədənlərə köçməsinə də inanırdılar.

 

== Mənbə ==