Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.1 |
|||
Sətir 81:
== Xanlığın tarixi ==
Şirvan (Şamaxı) xanlığı XVIII əsrin birinci yarısında mərkəzi Şamaxı olan Şirvan düzündə yaranmışdır. Əsrin əvvəllərində Səfəvilər dövlətində mərkəzi hakimiyyət zəiflədi. 1721-ci ildə Şamaxı ləzgi imamı Hacı Davudun başçılığı ilə üsyankar sünnilər tərəfindən tutuldu. 1722-ci ildə türk sultanı Hacı Davuda xan titulu verdi. 1724-cü il Konstantinopol müqaviləsinə əsasən, Şirvan xanlığı Rusiya tərəfindən Osmanlı İmperiyasının vassalı kimi tanınıb. Lakin Hacı-Davud tam müstəqillik uğrunda mübarizə apardı və 1725-ci ildə türklər ona qarşı müharibəyə başladılar. 1728-ci ildə sultanla danışıqlar aparmaq üçün Gəncəyə gələn Hacı-Davud xaincəsinə həbs edilərək Osmanlı İmperiyasının daxili bölgələrinə sürgün edilir. Sultan Kazımumux xanı Surxay ibn Gəray-bəyi yeni Şirvan xanı təyin etdi. 1734-cü ildə İranın faktiki hökmdarı Nadir Kuli Əfşar (Nadir şah) Surxayı məğlub edərək Şirvana nəzarəti bərpa etdi. 1747-ci ildə Nadir şahın öldürülməsindən sonra xanlıq öz müstəqilliyini bərpa etdi. Başlanğıcda xanlığın başına Nadir şahın dövründə Şirvanda azuqə toplamaqla məşğul olan Sofi-Nəbi-Zərnəvayın oğlu Hacı Məhəmməd Əli seçilir. Bu zaman Xançobanların türk tayfası Şirvanda dolaşırdı, onun başçısı Əllaverdi-bəyin oğlu Sərkər-bək idi. Qafqaz tarixçisi S.M.Bronevski onlar haqqında yazırdı ki, “köçəri tatarlar (yəni Azərbaycan türkləri - qədim zamanlardan Şamaxı ərazisində məskunlaşmış Xan Çobanları) 700 Aulov sayı ilə dərələrdə dolaşırdılar. Əsgərbəyin oğulları - Ağası-xan (1731-1788) və Məhəmməd Seyid xan Şirvan köçərilərini tabe etdi və 1765-ci ildə Ahsunu tutdular və Hacı Məhəmməd Əli xanı öldürdülər və burada öz hakimiyyətlərini qurdular.
Şirvan xanlığını 1747-ci ildən [[Nadir şah]] Qırxlı-Avşar tərəfindən bu yörəyə vəkil təyin edilmiş [[Hacı Məhəmmədəli xan]] Sufi Nəbi oğlu Zərnəvai idarə edirdi.
| |||