Telifonlar (lat. Uropygi) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinə aid heyvan dəstəsi.
Telifonlar | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||||
Domen:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Klad:
Klad:
Ranqsız:
Tipüstü:
Ranqsız:
Ranqsız:
Tip:
Klad:
Yarımtip:
Sinif:
Klad:
Dəstə:
Telifonlar
|
||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
||||||||||||
|
Haqqında
Telifonlar xarici quruluşuna görə əqrəblərə oxşar olub, pedipalpları daha güclü inkişaf etmişdir. Ön ətrafları uzundur, qamçı şəklindədir və antennaları əvəz edir. Qarıncıq şöbə buğumludur. Axırıncı üç buğumu saplaq şəklində uzanaraq, sapşəkilli uzun quyruqla nəhayətlənir. Zəhər vəziləri olmur. Səkkizinci və doqquzuncu buğumlarda yerləşən 2 cüt ağciyərlə tənəffüs edirlər. Telifonlar isti ölkələrdə , xüsusən tropik meşələrdə yaşayırlar. Onlar yırtıcıdırlar və gecə həyat terzi keçirirlər. Əsasən həşaratla, həmçinin çoxayaqlılarla, qurdlarla , çılpaq ilbizlərlə qidalanırlar. Nisbətən iri ölçülü həşarata hücum etmirlər. Telifon qaçarkən sapşəkilli quyruğunu qaldıraraq, bu maddəni xaric edir. Nisbətən iri formalar aşındırıcı maddəni 30 sm məsafəyə qədər ata bilir. Bu maddənin tərkibində qarışqa və sirkə turşusu vardır, bəzi növlərdə bu kəskin xlor iyi verir. Bu maddə insanda selikli qişanı güclü aşındırır.
Fəsilələri
- Hypoctoninae Pocock, 1899
- Heurtault, 1984
- Thorell, 1888
- Pocock, 1894
- Pocock, 1894
- Viquez et de Armas, 2005
- Mastigoproctinae Speijer, 1933
- Mello-Leitão, 1931
- Pocock, 1894
- Viquez et de Armas, 2006
- Pocock, 1894
- Pocock, 1894
- Viquez et de Armas, 2005
- Thelyphoninae Lucas, 1835
- Strand, 1928
- Speijer, 1936
- Speijer, 1936
- Rowland, 1973
- Speijer, 1936
- Thorell, 1888
- Krehenwinkel, Curio, Tacud et Haupt, 2009
- Latreille, 1802
- Typopeltinae Rowland et Cooke, 1973
- Pocock, 1894
- Nəsli kəsilmişlər
- † Scudder, 1884
- † Tetlie et Dunlop, 2008
- † Dunlop et Horrocks, 1996
- † Frič, 1904
- † Wunderlich, 2015
- † Dunlop, 1988
- † Cai et Huang, 2017
İstinadlar
- (ing.). 2007.
- B. İ. Ağayev, Z. A. Zeynalova "Onurğasızlar Zoologiyası". Bakı, "Təhsil", 2008, səh. 363