Paxlakimilər

Paxlakimilər
Paxlakimilər
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər
Beynəlxalq elmi adı
	Fabaceae Lindl., 1836[…];
ITIS	500059
NCBI	3803
EOL	4277
FW	183021

Paxlakimilər (lat. Fabaceae, Leguminosae) — paxlaçiçəklilər sırasına aid bitki fəsiləsi.^[3]

Sinonimləri

Acaciaceae E.Mey.
Aspalathaceae Martinov
Astragalaceae Bercht. & J.Presl
Caesalpiniaceae R.Br., nom. cons.
Cassiaceae Vest
Ceratoniaceae Link
Detariaceae Hess
Hedysaraceae Bercht. & J.Presl
Inocarpaceae Zoll.
Leguminosae Juss., nom. cons.
Mimosaceae R.Br., nom. cons.
Papilionaceae Giseke, nom. cons.
Phaseolaceae Mart.
Swartziaceae Bartl.
Viciaceae Oken

Yarımfəsilələri

Araşdırmalar dünyanın ən faydalı qida məhsullarının qabıqlı meyvələr və paxlalı bitkilər olduğunu müəyyən edib.

Paxlalı bitkilər bunlardan noxud, lobya, mərci, soya daha çox istehsalat əhəmiyyətlidir. Paxlalı bitki toxumları xaricdən sərt örtüyə malikdirlər. Paxlalı bitkilərdə zülal 30% və daha çox (tərkibinə görə bu zülallar çox qiymətlidirlər. Çünki əvəzedilməz aminturşulara malikdirlər), karbohidratlar 60% qədər, yağlar 2% qədər, (soya dənlərində isə yağ 2%, karbohidratlar 30 %, zülallar 40%) təşkildir.

Əhəmiyyəti və mənfi xüsusiyyəti

Paxlalı bitkilər həm artıq çəkidən xilas olmağa, həm də xərçəng xəstəliyinə tutulmaq riskinin sıfıra endirilməsinə kömək edir. Paxlalı bitkilər lifli strukturlarına görə, toxluq hissi yaradır və artıq çəkidən xilas olmağa kömək edir.^[4]

Paxlalı bitkilərin mənfi xüsusiyyətləri onların gec bişməsidir. (90-120 dəqiqə) bişmə müddətini azltmaq üçün bəzi dənlərin (noxud, mərci) toxum qatı təmizlənir, bu proses bişmə müddətini 2 dəfə azaldır. Buğda ümumi kimyəvi tərkibə və qida dəyəri aşağıdakı cədvəldə öz əksini tapmışdır. ^[5]

Dünya florasında paxlalı bitkilər - Fabaceae fəsiləsi 600-dən artıq cinsi, 12000-dən artıq növü əhatə edir. Bu növlər əsasən ot, ağac və kollardan ibarət olub, yer kürəsinin hər yerində yayılıb.

Fəsiləyə daxil olan növlərin içərisində qida, dərman əhəmiyyətli, boyaq, aşı, bəzək, nektar təbiətli faydalı bitkilərin geniş spektrinə rast gəlmək olar. Bu faydalı bitkilərdən biri də şirinbiyandır.

İstinadlar

↑ Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
↑ Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018. ISBN 978-3-946583-16-5
↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
↑ "Paxlalı bitkilər min bir dərdin dərmanıdır!". 2013-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-06.
↑ Dənli və paxlalı bitki toxumlarının xarakterikası^{[ölü keçid]}

Həmçinin bax

[_623bbb595a231d24-1] Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X

[_cb77368b153c7096-2] Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018. ISBN 978-3-946583-16-5

[3] Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

[4] "Paxlalı bitkilər min bir dərdin dərmanıdır!". 2013-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-06.

[5] Dənli və paxlalı bitki toxumlarının xarakterikası^{[ölü keçid]}

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]