Dədəli — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Dədəli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Dədəli | |
|---|---|
 | |
| 39°34′55″ şm. e. 47°09′48″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Region | Füzuli rayonu |
| Rayon | Füzuli rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 267 m |
| Saat qurşağı | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Dədəli obası Cavanşir-Dizaq mahalına bağlı idi. Xəzinə (divan) mülkü sayılırdı. Xanlıq dönəmində vergi ödəmirdi. İran şahzadəsi 1805-ci ildə Dədəli obasında oturaq etmiş, düşərgə salmışdı. Tarixçi Əminə Pakrəvan yazır: "Baharın sonları idi və Araz çayı hələ də daşqın suları ilə axmaqda idi. İlk dəfə bir çocuq olaraq Araz çayını görən Abbas mirzə bu dəfə bir sərkərdə, bir komutan kimi onun sahilində dayanmış, çayı seyr edir, çocuqluğunu xatırlayırdı.
Xudafərin körpüsünün üstündən ordu Arazın o tayına keçməyə başladı. Ordu, Qarabağın Dədəbəyli adında bir bölgəsində oturaq saldı. Savaş meydanına yaxın olan bu bölgədə Abbas mirzə ordunun öndə gələn isimləri ilə bir yerdə durum dəyərləndirməsi yapdı. Casusların rus ordusu ilə ilgili gətirdikləri bilgiləri onlarla paylaşdı".
1823-cü ilə bağlı rus mənbəsində yazılır ki, Cavanşir-Dizaq mahalına bağlı Dədəli obasında dövlətə vergi ödəyən 6 tüstü, vergi ödəməyən Həzrətqulu yüzbaşı 1 tüstü, kasıb və yetim 2 tüstü, Hacı Rəsulun uşaqları 3 tüstü var. Şuşa şəhərində isə obadan 1 tüstü var ki, kasıb olduğundan vergi ödəmir. Əslində, şəhərdə Dədəlidən 2 ailə var idi. Biri İman bəyin, biri şərbətdar İbanın.
1842-ci ildə Dədəli obasında aid 1 tüstü rəncbər, Mirzə Camal Cavanşir Qarabağiyə bağlı 1 tüstü məvaf, 4 tüstü isə dövlət kəndlisi qərar tutmuşdu.
1849-cu ildə Dədəli obasında Nəcəfqulu bəy Cavanşirə aid 1 tüstü rəncbər, Böyük xan Cavanşirə aid 1 tüstü, Səfiqulu bəy Fərzəli bəy oğluna aid 1 tüstü mülkədar rəiyyəti və 4 tüstü dövlət kəndlisi vardı. 1863-cü ildə Dədəli obasında 14 tüstü dövlət kəndlisi qərar tutmuşdu.
1873-cü ildə Dədəli obasında 14 tüstü dövlət kəndlisi yaşam sürürdü. 1886-cı ildə Dədəli obasında 18 tüstü köç-düş edirdi.
1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 17 oktyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.
Toponimikası
Yaşayış məntəqəsi dədəli nəslinə mənsub ailələr tərəfindən salındığı üçün belə adlandırılmışdır.
Hazırda Xaçmaz (Dədəli) və Ağsu (Dədəli) rayonlarında eyniadlı kəndlər mövcuddur.
İqtisadiyyatı
Əhalinin əsas məşğuliyyəti kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq olub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- . qafqazinfo.az (az.). 17 oktyabr 2020. 2020-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2020.
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Bakı: Şərq-Qərb, 2007, səh.427
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Əlibəyovlar: Boyun budaqları. "Soy" dərgisi, 2 (2), Bakı, 2003, səh. 24–28.
- Ənvər Çingizoğlu. Dədəli kəndi. Bakı: Mütərcim, 2017, 266 səh.