Çayönü

Çayönü
Çayönü
	38°12′57″ şm. e. 39°43′30″ ş. u.HGYO
Ölkə	Türkiyə;
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+03:00;
	Xəritəni göstər/gizlə Çayönü
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çayönü (türk. Çayönü) — e.ə. 7250–6600-cü illərdə Türkiyənin cənub-şərqindəki Neolitik yaşayış məskəni. Şərqi Tavr ətəklərində, Erqani ila (vilayət) Diyarbəkir bölgəsində; lil mərkəzindən — Diyarbəkir şəhərindən 40 km şimal-qərbdə yerləşir^[1].

Çayönü

Genetik əlaqələr

Çayönü qəsəbəsi Göbekli Təpə məbəd kompleksi ilə əlaqələndirildi. Onlardan əvvəl Neolit dövrünə aid Hallan-Çemi yaşayış məskəni gəlmişdir. Balkan Neolitikasının "köprüsü" olan Çafer Hoyuk, Nevalı-Çori, Aşiklı-Hüyük, Çatal-Hüyük və Hacılar da genetik olaraq Çayönü ilə əlaqəli idilər. Çayönü mədəniyyətinin sonrakı Sesklo (materik Yunanıstan) və Xalaf (Orta Şərq) mədəniyyətləri ilə ardıcıl əlaqələri izlənilir.

Arxeologiya

Çayönüda ilk qazıntılar 1964–1978-ci illərdə Robert Breydvud tərəfindən həyata keçirilmişdir^[2]. Qazıntılar 1985–1991-ci illərdə davam etdirildi.

Yaxın Şərq arxeologiyasında qəbul edilmiş dövrləşdirməyə uyğun olaraq, qazıntıların ilkin mərhələsinin nəticələri Chaionu yaşayış yerinin keramika öncəsi Neolit dövrünə aid edilməsinə imkan verdi^[3]. Bu qazıntılar zamanı e.ə 7250–6750-ci illərdən qalma 5 arxeoloji təbəqəni və buna görə yaşayış yerinin inkişaf mərhələlərini müəyyən etmək mümkün olmuşdur. Qazıntıların nəticələri geniş tanıdı və beş qatlı Chaionu-Tepesi yaşayış məskəni Qərbi Asiyanın ilk əkinçilik mədəniyyətinin klassik abidəsi kimi qəbul edilməyə başladı^[4].

Sonrakı qazıntılar zamanı Dulusçuluqdan əvvəlki neolit A və Seramik Neolitik ilə əlaqəli təbəqələr də aşkar edilmişdir.

İstinadlar

↑ Braidwood R. J., Cambel H., Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . Beginnings of Village-Farming Communities in Southeastern Turkey — 1972 (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.
↑ Braidwood R. J., Cambel H., Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . Beginnings of Village-Farming Communities in Southeastern Turkey — 1972 (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.
↑ Матюшин, 1996
↑ Мартынов А. И. . Археология. М.: Высшая школа. 1996. ISBN 5-06-002825-5. — С. 86–87.

Ədəbiyyat

Матюшин Г. Н. . Археологический словарь. М.: Просвещение. 1996. ISBN 5-09-004958-0.
Ламберг-Карловски К., Саблов Дж. . Древние цивилизации. Ближний Восток и Мезоамерика. М.: Наука. 1992. ISBN 5-02-017104-2.

Социальная революция в эпоху неолита: от Чаёню к Чатал-Гююку
Çayönü Təpəsi (Cayonu Tepesi)
Çayönü from About.com
Çayönü from Ancient Near East

[1] Braidwood R. J., Cambel H., Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . Beginnings of Village-Farming Communities in Southeastern Turkey — 1972 (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.

[2] Braidwood R. J., Cambel H., Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . Beginnings of Village-Farming Communities in Southeastern Turkey — 1972 (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.

[FOOTNOTEМатюшин1996-3] Матюшин, 1996

[Martynov-4] Мартынов А. И. . Археология. М.: Высшая школа. 1996. ISBN 5-06-002825-5. — С. 86–87.

[1]

[2]

[3]

[4]

Çayönü


38°12′57″ şm. e. 39°43′30″ ş. u.^HGYO
Ölkə	Türkiyə
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+03:00
Xəritəni göstər/gizlə Çayönü
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar