Vitali Portnikov 14 may 1967-ci ildə Kiyevdə anadan olmuşdur. Atası iqtisadçı, anası hüquqşünas olmuşdur. Vitali 1983-cü ildə səkkizinci sinifdə oxuyarkən Latviyanın "Yurmala" qəzetində əsərlərini nəşr etməyə başlamışdır.

Öz izahatına görə, yəhudilərə qoyulan məhdudiyyətlər səbəbindən Kiyevdəki universitetə daxil ola bilməmiş, 1985-ci ildə Kiyevdən Dnepropetrovska köçmüş və burada Dnepropetrovsk Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Amma burada cəmi üç kurs oxumuşdur. 1988-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə keçmiş, 1990-cı ildə oranı bitirmişdir (jurnalistika fakültələri olmayan respublika universitetlərinin filologiya fakültələrinin 1–2 tələbəsini universitetə göndərmək imkanı var idi.). Vitali 1992-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin Dövri nəşrlər fakültəsinin aspiranturasını bitirir.

O, 1988–ci ildən 1992-ci ilə qədər Kiyevin "Ukrayna gəncləri" (ukr. «Молодь України») qəzeti ilə əməkdaşlıq edir və sovet parlamentinin ilk müxbirlərindən biri olur.

1989-cu ildən eyni vaxtda qurulan "Nezavisimaya qazeta"da köşə yazarı olub, ittifaq respublikalarının və postsovet məkanının problemlərini işıqlandırmaq üzrə ixtisaslaşıb. O, 1995-ci ildə qəzetin Boris Berezovskiyə yaxın strukturların mülkiyyətinə verilməsi ilə razılaşmayan bir qrup jurnalistlə birlikdə nəşri tərk edib.

1990-cı ildən "Azadlıq" radiosu ilə əməkdaşlıq edir. Müxtəlif vaxtlarda radioda "Şəxsi ad", "Mətbuat saatı", "Qonaq vaxtı" və s. verlişlərin aparıcısı olmub. O, bu radionun Rusiya, Ukrayna və Belarus xidmətlərində fəaliyyət göstərib.

O, 1994-cü ildən mütəmadi olaraq "Zerkalo Nedeli" (Kiyev) qəzetində nəşr edilir və burada "Gündəliklər" rubrikasını yazır. O, həmçinin "Rusiya Teleqrafı", "Vedomosti", "Vremya MN" (Moskva), "Den", "Müxbir", "Biznes həftəsi" (Kiyev), "Biznes və Baltik", "Teleqraf" (Riqa), "Estoniya", "Postimees" (Tallinn), "Polituka", "Gazeta Wyborcza" (Varşava) və "Belorusskaya qazeta" (Minsk) kimi mətbu orqanlarda dərc olunur.

O, həmçinin yəhudilik və Yaxın Şərqlə bağlı mövzularda yazır: o, hələ sovet dövründə yəhudi dilində nəşr olunan "Sovet Gameland" jurnalı və "Birobidzhaner Stern" qəzeti ilə əməkdaşlıq etmişdir. O, "Vesti" qəzetində (Təl-Əviv) müntəzəm köşə yazısına rəhbərlik edirmişdir.

2006-cı ilin iyun ayından 2007-ci ilin oktyabr ayına qədər Ukraynanın gündəlik "Qazeta 24" qəzetinin şef redaktoru olub (2007-ci ilin sentyabr-oktyabr aylarında həm də qəzetin baş redaktoru vəzifəsini icra edib.).

O, həmçinin Ukraynanın bir sıra televiziya kanallarında jurnalist və informasiya-analitik proqramlar aparıb. 2005-ci ildə K1 telekanalında (Ukrayna) "VIP" verilişinin, 2009–2011-ci illərdə isə TVi kanalında "Vitali Portnikovun həqiqəti" verilişinin aparıcısı olub. 2010-cu ilin may ayında TVi-nin baş redaktoru oldub. 2012-ci ilin noyabrında o, telekanalın prezidenti olub.

2013-cü ilin noyabr ayından Espresso TV kanalında proqramlara, xüsusən də "Vitali Portnikovun Siyasi Klubu" verilişinə aparıcılıq edir (proqram sonradan Espresso və Kanal 5 ilə birgə layihə olur).

2013-cü ilin noyabr ayından Avromaydanın fəal iştirakçılarından birinə çevrilir. O, Ümumkrayna Maydan hərəkatının şurasının üzvü olub. 2014-cü ilin yanvarında Portnikov Kiyevdəki kütləvi etirazlarla bağlı Rusiya xüsusi xidmət orqanları tərəfindən ona və bir sıra digər müxalif ukraynalı jurnalistlərə qarşı təxribat hazırlandığını bildirib və müvəqqəti olaraq Varşavaya köçüb, Ukraynadakı siyasi dəyişikliklərdən sonra oradan geri qayıdıb.

2015-ci ilin iyulunda Vitali Portnikovun namizədliyi Xalq Cəbhəsi fraksiyasının nümayəndəsi kimi Ukrayna Milli İctimai Televiziya və Radio Şirkətinin müşahidə şurasına təklif edilib. 2017-ci ilin oktyabrında o, öz xahişi ilə müşahidə şurasından istefa verib.

2018-ci il noyabrın 1-də Vitali Portnikov da daxil olmaqla 322 Ukrayna vətəndaşına qarşı Rusiya sanksiyalar tətbiq edilib.

• "Niyə Medvedev?" (2008)
• "Sinaqoqadakı Məryəm" (2010)
• "Mələklər üçün həbsxana" (2012)
• "Avora" (2017)
• "Maydan zəngləri" (2019)

• Ukrayna Jurnalistlər İttifaqının "Qızıl qələm" mükafatı laureatı (1989).
• Hetman Filip Orlik adına həvəsləndirmə mükafatı (1998).
• O, həmçinin Ukraynada hər il keçirilən "İlin adamı" müsabiqəsində "İlin jurnalisti" nominasiyasına layiq görülüb.
• Vasil Stus Mükafatının qalibi (2022).
• Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı (2023).

• 3 mart 2020 tarixindən Wayback Machine saytında
• 25 yanvar 2009 tarixindən Wayback Machine saytında