Vanatur zımbırtikanı (lat. Eryngium wanaturi) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin zımbırtikan cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısna görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B1b (i,ii,iii)+ 2ab (i,ii,iii). Azərbaycanın nadir növüdür.
| Vanatur zımbırtikanı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Cins:
Növ:
Vanatur zımbırtikanı
|
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Arealı
Türkiyənin şərqindən İranın şimal-qərbinə qədər ərazilərdə yayılmışdır.
Sinonimləri
- Eryngium woronowii Bordz.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir, boyu 40-50 sm-dir. Kökətrafı yarpaqları çox uzundur, dərivaridir, xətlidir, kənarları bütövdür. Çətirlərinin diametri 10-12 mm-dir, təpədə olan çətirləri 2-3 ədəddir. Sarğı yarpaqcıqları çiçəkdən iki dəfə uzundur və sərtdir. Meyvələri tikanlıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə iyun, meyvəvermə iyul aylarına təsadüf edir. Mezokserofit bitkidir. 1500-1700 m dəniz səviyyəsi hündürlüyündə yayılmışdır, tək-tək halda müşahidə edilir. Çay kənarlarında, otlu yamaclarda və subalp çəmənlərdə rast gəlinir.
Yayılması
Naxçıvanın dağlıq hissəsidir (Şahbuz rayonu — Küküdağ (Dərəboğaz), Culfa rayonu — Aracıq dağ (Xəzinədərə), Ordubad rayonu — Parağa kəndi ətrafı).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın məhdud sahələrdə yayılması və mənfi təsirlərə məruz qalması azalma tendensiyasını sürətləndirir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər və iqlim.
Mühafizə tədbirləri
Populyasiya təhlükə altında olduğundan qorunması vacibdir.
İstinadlar
- :''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)