Uşaqların Səlib Yürüşü
Uşaqların Səlib Yürüşü — 1212-ci ildə əsasən dini təbəqələr tərəfindən müsəlmanlara qarşı qızışdırılan, qarşı çıxarılan hərbi səfərdir. Burada məqsəd müsəlmanların əlində olan Qüds və ətrafındakı müqəddəs torpaqları yenidən azad edib xristianlara qaytarmaqdır. Bu səfər Dördüncü Səlib Yürüşü ilə Beşinci Səlib Yürüşü arasındakı vaxtda Almaniya və Fransada əsasən uşaqlardan ibarət ordu qruplarının Avropanın Aralıq dənizi sahillərinə qədər piyada irəliləməsidir.
Almaniyada 20.000 uşaqla "Nikolas" adlı uşağın başçılığı ilə Fransada 30.000 uşaqla "Stephen" adlı uşağın başçılığı ilə uşaqlardan ibarət ordu quru yolu ilə Avropanın Aralıq dənizi sahillərinə qədər gedirlər; sahildə Musa peyğəmbər kimi dənizin yarılıb Qüdsə yol açılmasını gözləyirlər, amma dəniz yarılmır və uşaqların bir qismi ordakı xristian ailələrlə qalırlar, bir qismi yolda aclıqdan ölür, bir qismi gəmiylə aparılarkən qəzada ölürlər və bir qismi də venesiyalı tacirlər tərəfindən Şimali Afrika sahillərinə aparılaraq qul bazarlarında satılırlar.
Alman uşaq səlib yürüşünü təşkil edən "Nikolas" adında çoban uşaq idi. Bu çoban Rhinelandın bir kəndində böyümüşdü. 1212-ci ilin Paskal həftəsindən sonra Köln şəhərinin "üç Krallar" adlı yerində vaazlar verməyə başlayır. O, vaazlarında yuxusunda bir mələyin gəldiyini və müqəddəs xristian məzarlarını müsəlmanların əlindən xilas edəcəklərini, eyni zamanda Musa peyğəmbər kimi dənizin aralanacağını və onların qısa yolla Qüdsə gedəcəklərini və ordakı müsəlman ərəbləri xristian edə biləcək qabiliyyətlərinin olduğunu deyir. Tezliklə onun vaazlarına çox sayda uşaq yığılır. Nikolas 20.000 uşaq ilə yola çıxır. Yolda olan aclıq, xəstəliklər üzündən Genuya qapılarına onlardan 7000-i çatır, lakin nə qədər dua etsələr də dəniz aralanmır. Bundan sonra bir çox uşaq səfərdən ayrılaraq Genuyada qalırlar. Nikolas isə ümüdini itirmir və bir neçə günlük yürüyüşlə Piza şəhərinə gəlir. Pizada bir neçə ticarət gəmisi onları Fələstinə götürməyə razı olur, ancaq onların gələcək taleyi haqqında məlumat yoxdur. Nikolas özünə inanan daha kiçik bir ordu ilə Romaya gəlir. Romada Papa I. İnnokenti onu hüzuruna qəbul edir, Papa onların inanclarından çox təsirlənir, amma məntiqlə mümkün olmayacaq bir şey olduğunu görür və onlara evə dönmələrini və gələcəkdə Səlib yürüşlərinə çıxa biləcəklərini deyir.
Papanın tövsiyələrinə qulaq asan uşaqlar geriyə dönmək qərarı alırlar. Sağ qalan uşaqların geriyə dönüşü haqqında məlumat yoxdur, amma çoxunun çətin geri dönüşdən əl çəkərək İtaliyanın fərqli şəhər və qəsəbələrində yerləşdiyi deyilir. Növbəti bahar uşaqların çox az bir hissəsi geriyə dönür və geri dönən uşaqların içində Nikolas yoxuydu.
Uşaqları geri dönməyən Rhinelandlı ailələr uşaqlarının geri dönməməyinin səbəbini, günahkarını Nikolasa yaxşı tərbiyə verməyən atasında görürlər. Onun atası bundan sonra həbs olunur, guya məhkəmə qurulur və edam olunur.
19 və 20-ci əsrin tarixçiləri Fransa uşaqlarının təşkil etdikləri səlib yürüşləri haqqında da yazmışdılar. Səlib yürüşləri haqqında 3 cild kitabı 1954-cü ildə yazan fransız tarixçi Stephen Runcimana görə 1212-ci ilin may ayında Fransa Kralı Filip August səyahətdə olarkən Parisin cənubunda Cloyes-sür-le-Loir adlı kənddə yaşayan 12 yaşlı Stephen adında çoban kralla görüşmək istəyir. Uşağın əlində krala yazılmış məktub var imiş. Uşağın dediyinə görə o xırmanda qoyun otararkən İsa peyğəmbər ona görünür və ona bu məktubu uzadır, məktubda uşaqlardan ibarət ordu yığılması və Qüdsə səfər olunması yazılırmış. Kral Filip məktubdan təsirlənmir və uşağa evinə dönməyi tövsiyə edir.
Buna baxmayaraq Stephen vaazlar verməyə başlayır və 1212-ci ilin İyun ayının sonuna kimi Vandome`da ordu yığılır. 30.000 nəfərlik orduyla onlar yola çıxırlar (Rəqəmlər haqqında dəqiq məlumat yoxdu). Marsel şəhərinə çatanda alman qardaşları kimi onlarda da dəniz ikiyə ayrılmır. Marselli iki tacir onlara Akkaya getməyə kömək eləyir, amma bir də onlardan bir xəbər alınmır. 18 il sonra, 1230-cu ildə Marselə gələn ortayaşlı keşişin dediklərinə görə o ovaxtki iki tacirin apardığı orduda keşiş köməkçisi imiş. İki Marselli tacir onları apararkən dənizdə iki gəmiləri batır və 5 gəmini ərəb dəniz quldurları qarşılayır, sonradan məlum olurki iki tacir əvvəldən də onlarla sövdələşibmiş. Keşiş uşaqların taleyinin Əlcəzairdə, Bağdadda, İsgəndəriyyədə, Misirdə qul kimi satılmaq olduğunu və özünün Qahirədə qul olduğunu və zamanı gələndə sahibindən azadlığını qazanıb Fransaya geri dönə bildiyini deyib. Bu keşiş uşaqların ailələrinə uşaqlarının taleyi haqqında danışdıqdan sonra qeyb olmuş, adı tarixdə qalmamışdır.
- G. Waitz ed. Gestorum Treverörüm continuatio İVa, İn. MGH SS 24:368–99.
- Munro, D. C. (1913–14). "The Children's Crusade", American Historical Review. Cild 19. Səh.516–24. (İngiliscə)