Temperaturun mütləq sıfırı — Kainatdakı temperaturunun minimal həddi. Mütləq sıfır mütləq temperatur. Mütləq sıfır Kelvin şkalası kimi mütləq temperatur şkalası üçün istinad nöqtəsi kimi xidmət edir. 1954-cü ildə X termodinamik temperatur şkalasını temperaturu 273,16 K (0.01 °C dərəcəsinə uyğun olan) kimi qəbul edilən bir ilə qurur — suyun ilə. Buna görə də mütləq sıfıra Selsi şkalası ilə −273,15 °C və ya Farenheyt şkalası ilə −459,67 °F və ya 0 Kelvin uyğundur.
Termodinamikanın tətbiqi çərçivəsində praktikada mütləq sıfır fəth olunmazdır. Onun mövcudluğu və temperatur şkalasında əks olunması müşahidə olunan fiziki fenomenlərin ekstrapolyasiyasından irəli gəlir. Bununla yanaşı bu cür ekstrapolyasiya onu göstərir ki, mütləq sıfırda maddələrin molekullarının və atomlarının istilik hərəkəti enerjisi sıfıra bərabər olmalıdır, yəni hissəciklərin hərəkəti dayanır və düyünlərində aydın bir mövqe tutaraq, nizamlı bir quruluş meydana gətirirlər ( istisnadır). Lakin kvant fizikası nöqteyi-nəzərdən temperaturun mütləq sıfırında belə hissəciklərin kvant xüsusiyyətlərilə və onların ətrafının izah olunan mövcuddur.
Tarix
1703-cü ildə fransız fizik (fr. Guillaume Amontons) sıfır şkalası kimi havanın öz "elastikliyini tam itirməsi" temperaturu götürülən hava termometrini təqdim edir. Onun hesabladığı temperatur −239,5 °C təşkil edib.
istiliyin kinetik nəzəriyyəsində istilik "fırlanan" hərəkətlə izah edilir. Hərəkətin kəsilməsi soyuğun son dərəcəsi kimi qeyd edilir (müasir terminoloqiyaya əsasən, mütləq sıfır).
1779-cu ildə işıq üzü görmüş "Pirometriya" işində alman alimi İohann Lambert (alm. Johann Heinrich Lambert) Amontonun aldığı nəticəni dəqiqləşdirərək −270 °C nəticəsini alır.
Mütləq sıfıra yaxın müşahidə edilən hadisələr
Mütləq sıfıra yaxın temperaturda sırf kvant effektləri müşahidə edilə bilər, məsələn:
Laboratoriyada əldə edilən temperaturlar
2021-ci ilin payızında Almaniya və Fransadan olan bir qrup alim tarixdə ilk dəfə olaraq yaratdıqları qaz buludunun temperaturunu 38 pikokelvinə (mütləq sıfırdan dərəcənin cəmi 38 trilyonda biri) aşağı sala bildi və bununla da mütləq sıfıra yaxınlaşdı..
Həmçinin baxın
Qeydlər
Sitat səhvi: Yanlış <ref>teqi; adsız istinadlar məzmuna sahib olmalıdır
Ədəbiyyat
- Q. Burmin. Mütləq sıfırın fırtınası. — M.: «Uşaq ədəbiyyatı», 1983
-
Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;БСЭadlı istinad üçün mətn göstərilməyib - 2016-03-04 at the Wayback Machine
- . 2021-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-15.