Ted Nelson

Ted Nelson (ing. Ted Nelson, Theodor Holm Nelson; 17 iyun 1937, Çikaqo, İllinoys) — Amerika sosioloqu.

Ted Nelson
ing. Theodor Holm Nelson
Doğum tarixi	17 iyun 1937(1937-06-17) (87 yaş)
Doğum yeri	Çikaqo, Kuk[d], İllinoys, ABŞ
Təhsili	Harvard Universiteti, Keyo Universiteti[d]
Fəaliyyəti	filosof, sosioloq, professor
Elmi dərəcəsi	elmlər doktoru
ted.hyperland.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Teodor Holm Nelson 1937-ci ildə doğulub, Amerika sosioloqu və filosofudur. Ted Nelson Grammy mükafatının mərhum laureatı Ralf Nelsonun (Ralph Nelson) və Akademiyanın mükafatını almış aktrisa Seleste Holmun (Celeste Holm) oğludur. Onun etnik mənsubiyyəti norveç-amerikalıdır. O, 1962-ci ildə "hipermətn" terminini ixtira edən və onu 1965-də geniş kütləyə çatdıran insan kimi tanınır. Nelson, həmçinin ilk dəfə "hipermühit" və ya "hipermedia" (hypermedia) kimi anlayışlardan istifadə edib.

O, işinin əsas məqsədini kompüterləri adi insanlar üçün asan başa düşülən etmək hesab edirdi. Onun şüarı: "İnterfeys o qədər sadə olmalıdır ki, hətta təcrübəsiz istifadəçi belə kritik vəziyyətdə ondan 10 saniyə ərzində baş çıxara bilsin".

Ted Nelson 1960-cı ildə sadə istifadəçi interfeysi ilə kompüter şəbəkəsi sisteminin yaradılması məqsədi ilə Xanadu layihəsini yaradır. "Xanadu" adını o, S. T. Kolricin "Kubla Xan" poemasından götürüb. Xanadu hipermətn sistemi 1974-cü ildə "Computer Lib" və "Dream Machines" kitablarında və 1981-də "Literary Machines" kitabında təsvir edilib.

Ted Nelson Xanadu sisteminin əsasını təşkil edən əsas ideyaları aşağıdakı qaydada təsvir edir: "Texniki deyil, ədəbi ideyaları əsas tutaraq biz qarşılıqlı əlaqə və "pəncərə" daxil edən mətnin saxlanılması və axtarışı üçün sistem yaratdıq. Bizim fundamental vahidimiz olan bu sənəd digər istənilən sənədlərə açılan "pəncərələrə" malik ola bilər. Sistemin "informasiya strukturu" öz bünövrəsini dəyişmədən dayanmadan genişlənir və təkamül edir. Yeni əlaqələr və yeni "pəncərələr" köhnə materiala daimi yeni giriş yolları əlavə edir". Nelsonun son məqsədi bütün dünya ədəbiyyatının onlayn rejimə keçirilməsi idi. Ted Nelson həyatının əhəmiyyətli hissəsini Xanadu layihəsinin hazırlanmasına və reallaşdırılmasına həsr edib.

Geniş müzakirə edilən müxtəlif səbəblərə Xanadu layihəsinin icrası mümkün sayılmırdı. Jurnalist Hari Volf (Gary Wolf) 1995-ci ilin iyun ayında Wired magazine jurnalında Nelsonun və onun layihəsinin acınacaqlı tarixini dərc edib. Məqaləyə cavab olaraq Nelson jurnalistin veb saytında öz hiddət və nifrətini ifadə edib və "qaniçən çaqqal"ı ("Gory Jackal") iddia vermək ilə hədələyib.

Nelson nəzəriyyəsinin bəzi aspektləri Tim Berners-Li tərəfindən ixtira edilmiş ümumdünya hörümçək toruna uyğun olaraq istifadə edilə bilərdi, lakin Ted Nelson World Wide Web, XML haqqında narazılığını bildirir və iddia edir ki,Tim Berners-Linin işi onun işinin olduqca sadələşdirilmiş variantıdır.

Nelson, həmçinin ZigZag adlı yeni informasiya strukturunu hazırlayıb. Onun haqqında məlumat Xanadu layihəsinin veb saytında yerləşir. Hal-hazırda Ted Nelson Oksford Universitetinin həm filosofu, həm də professorudur və informasiya, kompüter və istifadəçi interfeysləri sahəsində işləyir.

Ted Nelson 1959-cu ildə Swarthmore Kollecində fəlsəfə üzrə bakalavr dərəcəsi, 1963-cü ildə Harvard Universitetində sosiologiya üzrə magistr dərəcəsi və 2002-ci ildə Keio Universitetində KİV və İdarə etmələr sahəsində doktor dərəcəsi alıb.

1998-ci ildə Avstraliyanın Brisbone şəhərində keçən World Wide Web Konsorsiumunun 17-ci konfransında Ted Nelson Yuri Rubinski (Yuri Rubinsky Memorial Award) adına mükafat alıb. Nelson konfransda iştirak edənlərə bildirib ki, bu onun öz layihəsinə görə aldığı ilk mükafatdır.