Talibanlaşdırma — Əfqanıstanda "Taliban" hərəkatının yüksəlişindən sonra ortaya çıxan, digər dini qruplar və ya hərəkatlar tərəfindən "Taliban"ın sərt təcrübələrinin təkrar və ya təqlid edilməsi ilə xarakterizə olunan islamçı təcrübə növü üçün istifadə edilən termin.
Qəzzə zolağında
Qəzzə zolağında islam qruplarının təsiri 1980-ci illərdən bəri artmışdır. Buna səbəblərdən biri də 2000-ci ildə İsraillə döyüşlər başlayandan bəri yoxsulluğun artmasıdır. İslam qanunlarını və ənənələrini tətbiq etmək səyləri "HƏMAS" 2007-ci ilin iyununda və dünyəvi prezident Mahmud Abbasa sadiq təhlükəsizlik qüvvələrini köçürdükdə davam etmişdir. "HƏMAS" vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra "Qəzzə zolağında sekulyarizm və bidətin sonu" olduğunu elan etmişdir.Ömər Bəşiri hakimiyyətə gətirən 1989-cu ildə Sudan çevrilişindən sonra ilk dəfə olaraq "Müsəlman Qardaşlar" qrupu əhəmiyyətli bir coğrafi ərazini idarə etmiş olmuşdu. Qəzzədə fəaliyyət göstərən insan haqları qrupları "HƏMAS"-ı bu cəhdlər zamanı bir çox azadlıqları məhdudlaşdırmaqda ittiham etmişdir.
2007-ci ilin iyununda Qəzzə zolağının ələ keçirilməsindən sonra "HƏMAS" qadınlara islama uyğun geyim kodunu və ya hicab taxmağı tətbiq etməklə Qəzzə zolağında, əsasən məktəblərdə, müəssisələrdə və məhkəmələrdə islam qanunlarını tətbiq etməyə cəhd göstərmişdir.İsmayıl Haniyənin "HƏMAS"-ın islam dövləti qurmaq niyyətini rəsmən inkar etməsinə baxmayaraq, 2007-ci il çevrilişindən sonrakı on dörd il ərzində Qəzzə zolağı talibanlaşmanın xüsusiyyətlərini nümayiş etdirmişdir. "HƏMAS" hakimiyyəti dövründə qadınlara sərt qaydalar tətbiq etmiş, ümumiyyətlə Qərb və ya xristian mədəniyyəti ilə əlaqəli fəaliyyətləri dayandırmış, qeyri-müsəlman azlıqları sıxışdırmış, şəriət qanunlarını tətbiq etmiş və bu qanunları həyata keçirmək üçün dini polislər yerləşdirmişdir.
Yəməndə
başlayandan bəri zeydilərin rəhbərlik etdiyi "Husilər" hərəkatı əhalinin sıx məskunlaşdığı ərazilərin əksəriyyətinə nəzarət edir. "Husilər"in rəhbərlik etdiyi qadınların azadlığını məhdudlaşdıran və antiqərb atmosferi müdafiə edən dinə əsaslanan idarəetmə modelini təbliğ edən bir təşkilatdır. Bu, Səudiyyə Ərəbistanının dəstəklədiyi hökumət tərəfindən "talibanlaşdırma" tətbiq etməkdə ittiham olunur. Bundan əlavə, sünnilərin çoxluq təşkil etdiyi Yəmənin cənubunda Ərəbistan yarımadası "Əl-Qaidəsi"nin sələfiləri öz nəzarətləri altında olan ərazilərdə şəriət qanunlarını tətbiq etmişdir.
İstinadlar
- The Fundamentalist City?: Religiosity and the Remaking of Urban Space by Nezar Alsayyad. p. 226
- The Talibanization of Southeast Asia: losing the war on terror to Islamist extremists. Bilveer Singh. Greenwood Publishing Group, 2007
- , July 8, 2009, Diaa Hadid, The Guardian
- , Haaretz 19-09-2010
- ↑ , AFP 19-09-2010
- . www.jcpa.org. İstifadə tarixi: 2016-10-09.
- Khaled Abu Toameh, “Haniyeh Calls for Palestinian Unity,” Jerusalem Post, June 15, 2007
- ↑ 2010-09-29 at the Wayback Machine. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. vol. 9
- . 2011-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-21. Xinhua, 2010-01-03
- Error in Webarchive template: Empty url.. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. vol. 9
- 2010-09-29 at the Wayback Machine. by Jonathan Schanzer. August 19, 2009. vol. 9
- Kamilia, Al-Eriani. . Jadaliyya - جدلية (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-05-12.
- (ingilis). 2021-02-16. İstifadə tarixi: 2023-05-12.
- . FRONTLINE (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-05-12.
Əlavə ədəbiyyat
- Moj, Muhammad, , Anthem Press, 2015, ISBN 978-1-78308-389-3