Tədqiqat stansiyası — elmi-müşahidə təyinatlı obyekt, əsasən Şimal Buzlu okean, Antarktika, və dreyf edən buzlaqlar üzərində yerləşir.
Şimal tədqiqat stansiyaları (Arktika) şimal yarımkürəsinin 60°-90° arasında, cənub tədqiqat stansiyaları isə cənub yarımkürəsinin 60°-90° arasında yerləşən ərazilərdə yerləşir. İstisnalar nadir hallarda müşahidə edilir.
Tədqiqat stansiyaları sistematik olaraq Meteoroloji, , Geomaqnit, Hidroloji və müəyyən zamanlarda isə Bioloji və Tibbi müşahidələr aparılır. Tez-tez geoloji tədqiqatlar aparılır. Qlyasiologiya araşdırmaları əsasən Antarktida ərazilərində aparılır. Stansiyalarda əsasən alimlər yaşayır.
Arktikada yerləşən tədqiqat stansiyaları
İlk tədqiqat stansiyaları 1910-ci illərdə: Vayqaç adasının şimalı, Yaqorski yarımadasının şimalında, Yamal yarımadasının burnunda. Daimi qütb müşahidələri Yaqorski Şar boğazında aparılmışdır. 1915-ci ildə Dikson adasında stansiya fəaliyyətə başlamışdır.
1923–1924 illərdə Matoçkin Şar boğazı, 1931–1932 illərdə isə Jelaniya burnunda yeni stansiyalar inşa edilir. 1930-ci illərdə isə ruslar tərəfindən stansiya şəbəkələri yaradılır.
2012-ci il məlumatına görəŞimal dəniz yolu boyunca hazırda 16 tədqiqat stansiyası fəaliyyət göstərir (SSRİ dönəmində 67 stansiya).
Dreyf edən buzlar üzərində yerləşən stansiyalar
1937 ildə SSRİ tərəfindən Arktikada stansiya təşkil edilir. Bu stansiya dreyf edən buzlaq üzərində yerləşən ilk stansiya olur ("" ("ŞQ-1")). Buzlağa ilk enişi təşkil edir. Stansiyada dörd qütb işçisi olmuşdur: (stansiya rəhbəsi), E. T. Krenkel (radist), Y. K. Federov (maqnitoloq), Pyotr Petroviç Şirşov (hidroloq). Stansiya buzların üzərində 275 gün fəaliyyət göstərmişdir.
İstinadlar
- Stansiya hazır ki, 37–38 km şimal-qərbdə yerləşir
- . Təbiət. № 6, 2013. 2022-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-21.