Türkmən Milli Xalça Muzeyi
Türkmən Milli Xalça Muzeyi (türkm. Türkmen Milli haly muzeýi) — Aşqabadın mərkəzində, "Türkmənhalı" Dövlət Birliyinin inzibati binasının yaxınlığında yerləşən Türkmənistanın Milli muzeyidir.
| Türkmən Milli Xalça Muzeyi | |
|---|---|
| Xalça | |
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1993 |
| Açılış tarixi | 1994 |
| Ölkə |
 Türkmənistan |
| Yerləşir | Aşqabad |
| Ünvan | Aşqabad, Türkmənistan Qəhrəmanı Atamurat Niyazov prospekti, 158 |
| 37°55′26″ şm. e. 58°22′40″ ş. u.HGYO | |
| rəsmi sayt | |
Türkmənistan xalçaçılıq ənənələrini canlandırmaq, qorumaq və yaradıcı şəkildə inkişaf etdirmək üçün Türkmənistan Prezidenti Saparmurat Niyazovun 20 mart 1993-cü il tarixli fərmanı ilə Aşqabad şəhərində Türkmənistan Xalça Muzeyi yaradılmışdır.
Türkmən Xalçası günü hər il Türkmənistanda qeyd olunur; bayramın mərkəzi ənənəvi olaraq dünyanın yeganə Türkmən Xalça Muzeyidir.[1].
Muzeyin memarlıq ansamblı "Türkmənhalı" Dövlət Birliyinin inzibati binası və ümumi sahəsi 13.400 m2 olan muzey binasından ibarətdir (ofis binası 8311, muzey — 5089). Muzeyin divarları daxilində beynəlxalq elmi forumlar və konfranslar keçirilir.[2].
Türkmən Xalçası Muzeyi, nadir nümunələr də daxil olmaqla, 2000-ə yaxın xalça eksponatını nümayiş etdirən Türkmənistanın mədəniyyət mərkəzlərindən biridir. Məsələn, muzeydə açar daşımaq üçün hazırlanmış ən kiçik xalça məmulatı, habelə 2001-ci ildə toxunmuş və 2003-cü ildə Ginnesin Rekordlar Kitabına daxil edilmiş, ümumi sahəsi 301 m² olan dünyanın ən böyük əl işi xalçası var.[3].
Muzey köhnə xalçaların bərpası ilə məşğuldur, bu çətin bir işdir — ustalıqla toxunmuş köhnə nümunələrin bir kvadrat metri 1.350.000 düyünə qədərdir. Muzey fondu daim artır, işçiləri köhnə xalçaları axtarır və toplayırlar. Muzeyə bir çox xalça muzey mağazasından və ya fabrikdən alınsa da, xalçanın hər kvadrat metri üçün 15.000 Türkmən manatı verilir. Xalçanın keyfiyyətindən asılı olaraq, çoxu şəhərin kənarındakı geniş Tolkuçka bazarında alınır. Türkmənistanda kimsə xalça alıb onu ixrac etmək istəyirsə, Xalça Muzeyinin mütəxəssisləri onu yoxlamalı və xalçanın Türkmənistandan ixrac edilməsinə icazə vermək üçün tarixi dəyərinin olmadığını təsdiq edən qəbz verməlidir. Adətən 30 yaşdan yuxarı xalçaların ixracına məhdudiyyətlər qoyulur və əgər xalçanın tarixi dəyərə malik olduğu müəyyən olunarsa, ixrac üçün qəbz verilməyəcək.[4] Xalça ixracına qoyulan bu məhdudiyyət yalnız turistlər üçün deyil, Türkmənistan vətəndaşlarının da xalçaları yoxlamalıdır. Bu, Türkmənistanda biznesini beynəlxalq səviyyədə inkişaf etdirməkdə çətinlik çəkən sahibkarların işinə mənfi təsir göstərir.[5]
- ↑ "В Туркмении отмечают праздник туркменского ковра". РИА Новости. 25 мая 2008. 2012-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-13.
- ↑ "Торжества в честь Праздника туркменского ковра". 2018-11-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- ↑ "Зеркало истории". 2016-04-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- ↑ Escobar, Pepe. Globalistan: An Antidote to the World Is Flat. Nimble Books LLC. 2007. səh. 58. ISBN 978-0-9788138-2-6. 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
- ↑ "Turkmenistan: Native Carpet Weaving An Endangered Tradition". Radio Free Europe. August 13, 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 13, 2010.
- Выставочный центр Arxivləşdirilib 2019-11-08 at the Wayback Machine
- Официальный сайт (ing.) (rus.)