Türkiyə Fəhlə Partiyası və ya qısaca TİP ― Türkiyəfə 2017-ci ildə rəhbərliyində xələfi olaraq yaradılmış sol təmayüllü siyasi partiya. Partiya Türkiyə Böyük Millət Məclisində 4 millət vəkili ilə təmsil olunur. 25 avqust 2022-ci il tarixindən bu yana Xalqların Demokratik Partiyasının rəhbərliyində qurulmuş üzvüdür.
Türkiyə Fəhlə Partiyası
Türkiye İşçi Partisi
| |
---|---|
TİP | |
Sədri | |
Sədr müavinləri |
Doğan Ərgün |
Quruluş tarixi | 7 noyabr 2017 |
Baş qərargah | Çankaya, Ankara |
İdeologiya | kommunizm, marksizm-leninizm |
İdeoloji spektr | İfrat solçuluq |
Üzvlüyü | |
Üzv sayı | 11 122 |
TBMM |
4 / 600
|
Mətbuat orqanı |
İleri Haber İleri TV |
Saytı | |
Bayrağı | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Quruluşu
2017-ci ildə , , , rəhbərliyində keçmiş və Türkiyə Kommunist Partiyası üzvləri, müxtəlif vətəndaş cəmiyyətləri və həmkarlar ittifaqları təmsilciləri, işçi, tələbə və elm xadimlərinin də daxil olduğu 146 nəfərin də imzasının olduğu bəyanat yayımlanmışdır. 7 noyabr 2017-ci il tarixində ad dəyişərək fəaliyyətinə son qoymuşdur.
2018-ci il seçkiləri
Xalqların Demokratik Partiyası ilə müttəfiqlik edən Türkiyə İşçi Partiyası deputatlığa namizədlərini XDP siyahılarından göstərmişdir. İstanbul 1-ci seçki bölgəsindən, isə Hatay seçki bölgəsindən 27-ci çağırış TBMM-nin XDP deputatı seçilmişdir. Seçkilərin ardından və XDP-dən istefa verərək Türkiyə İşçi Partiyasına keçmişdir. 19 aprel 2021-ci il tarixində partiyanın üçüncü deputatı olaraq fəaliyyətə başlamışdır.
25 iyun 2021-ci il tarixində Sera Kadıgil Cümhuriyyət Xalq Partiyasından istefa verərək Türkiyə İşçi Partiyasına üzv oldu. O, partiyanın sözçüsü və Qanunvericilik Bürosunun katibi kimi fəaliyyət göstərir.
2023-cü il seçkiləri
2020-ci ilin yayında seçkilərə qatılma haqqını qazanmış Türkiyə İşçi Partiyası iştirak edəcəyi elan olunmuşdur. Seçkilərə sol, demokrat və mütərəqqi hərəkat və partiyaların təsis etdiyi bir ittifaqla qatılmağı prioritet olaraq görən partiya bu ittifaqın yaradılması üçün müxtəlif görüşlərdə iştirak etmişdir. Bu səbəblə Türkiyə İşçi Partiyası Xalqların Demokratik Partiyası, Əmək Partiyası, Əməkçi Hərəkat Partiyası, Sosial Azadlıq Partiyası, və ilə görüşlər keçirmişdir. Potensila üçüncü ittifaqın və Cümhur İttifaqına alternativ olmasını hədəfləyən partiya ideologiyaları və mövqeləriylə uyğunlaşacaq bir vahid namizəd olması halında bu namizədi prezident seçkilərində dəstəkləyə biləcəklərini bəyan etmişdir. bu ittifaqın "yenidən quruluşu" təmsil edəcəyini demiş və ittifaq sayəsində siyasətdən uzaqlaşdırılmış "milyonlarla işçinin, kəndlinin, gəncin, qadının, LGBT-li fərdlərin, yoxsulların, yox sayılanların, kürdlərin, ələvilərin" aktiv rol ala biləcəyi bir quruluşa ehtiyac olduğunu elan etmişdir.
25 avqust 2022-ci il tarixində Türkiyə İşçi Partiyası, Xalqların Demokratik Partiyası, Yaşıllar və Sol Gələcək Partiyası, Əmək Partiyası, Əməkçi Hərəkat Partiyası, Sosial Azadlıq Partiyası, və daxil olduğu Əmək və Azadlıq İttifaqı quruldu. İttifaq seçkilərə Xalqların Demokratik Partiyasının qapadılma ehtimalına qarşı Yaşıllar və Sol Gələcək Partiyası siyahısından girməyə qərar verdi. Türkiyə İşçi Partiyası öz emblemləri və siyahılarıyla seçkidə iştirak qərarı aldığını açıqlasa da, aparılan danışıqlarda əvvəlcə ölkə üzrə mövcüd 86 seçki dairəsi (81 şəhər) üzrə yarısından çoxunda namizəd çıxarma qərarı almışdır. Daha sonra bu qərara yenidın baxılmış və müxalifətin mandat itirmə ehtimalına qarşı 16-ya yaxın seçki dairəsində siyahılar geri çəkilmişdir. Beləliklə, TİP seçkilərdə 49 seçki bölgəsi üzrə öz emblemi ilə iştirak etmişdir.
Seçki dönəmində Cezmi Basqın, , kimi məşhur şəxslər partiyaya üzv olmuşdur.
Partiyanın İzmir 2-ci seçki bölgəsində 1-ci sıra namizədi tanınmış jurnalist İrfan Değirmenci, Muğladan 1-ci sıradan namizədi aktyor , Balıkesirdən 1-ci sıra namizədi isə aktyor olmuşdur. Partiyanın Hataydan 1-ci sıra namizədi əvvəlcə aktyor, deputat olsa da, o öz dostu, Gəzi parkı etirazları səbəbi ilə həbsdə olan xeyrinə geri çəkilərək Antalyada otel işçisi namizədin ardından 2-ci sıradan namizəd olmuşdur.
Seçki nəticələrinə əsasə İstanbulun 3 seçki bölgəsinin hər birində 1 (sədr , sözçü Sera Kadıgil və sabiq deputat ), Hatayda da 1 mandat () olmaq üzrə partiya ümumilikdə %1.76 səs ilə 4 mandat qazanmışdır.
İdeologiyası
Türkiyə İşçi Partiyası Türkiyədə kapitalizm yerinə sosialist bir sistemin qurulması fikrini irəli sürür və neoliberalizmə qarşı mövqe tutur. Proqramını Marksizm teoriyası üzərinə quran partiya eyni zamanda sol populist bir mövqeyə sahibdir.
liderliyindəki siyasi mövqeyinə yaxın olmaqla bərabər dövrünün siyastindən də öz bəhrəsini almışdır., cümhuriyyətçilik və kimi mövzularda partiyanın mövqeyi xüsusi yer tutur. TİP təriqət və camaatların ictimai xidmətlərdən məhrum edilməsi və sosial həyatda yer almaması görüşünə sahibdir. Partiya bütün Türkiyə gəncliyi üçün pulsuz, bərabərhüquqlu, elmi və sekulyar bir təhsil sistemini əsas tutur və təriqət və camaatlara aid yataqxana, ev və təhsil ocaqlarının da müsadirə edilməsini nəzərdə tutur. İşıq, su, gaz və internet kimi kommunal xidmətlərin dövlət nəzarətinə keçərək heç bir qazanc məqsədi güdmədəb vətəndaşlara paylanılması partiyanın müdafiə etdiyi fikirlərdəndir.
Rəhbərlik
Sədrlər
|
|
|
|
|
|
|
|
Seçkilərdə
Seçki | Xəritə | Sədr | Səs | Mandat | Məclis | Sıra | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
# | % | ± | # | ± | |||||
|
956 057 |
%1,76
|
— |
4 / 600
|
— | Müxalifət | 8. |
İstinadlar
- (PDF). 2018-09-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2019-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2020-01-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2020-12-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . www.ntv.com.tr. 2021-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-08.
- . 2022-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- ↑ . 2021-11-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2023-05-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.
- . 2022-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-01.