Setar (fars. سهتار, pronounced ; üç + sim) — mizrabla çalınan qədim simli musiqi aləti. Setar üzü nazik taxta ilə örtülmüş armudabənzər çanaqdan, uzun qol və aypıqlar yerlətən kəllə issədən ibarətdir (ümumi uzunluğu 900–2,000 mm-dir). Qolun üzərinə, adətən bağırsaqdan 12–15 pərdə bağlanır. Simləri metaldandır. Əvvəlcə üç simli alət idi, dördüncü sim isə XIX əsrin ortalarında əlavə olunmuşdur.
Setar | |
---|---|
Hornbostel–Zaks təsnifatı | 321.321 |
Əlaqəli alətlər | sitar |
Audio nümunəsi | |
|
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Setarın b.e. IX əsrində İranda meydana gəldiyi ehtimal edilir. Daha mühafizəkar hesablamalara görə, "XV əsrdə və ya daha əvvəl yaranmışdır". Orta əsrlərdə Azərbaycanda tənbur adı ilə geniş yayılmış, Nizami, Nəsimi, Füzulinin əsərlərində tərənnüm edilmişdir. Setar bir çox şərq xalqları, o cümlədən hindlilər arasında geniş yayılmışdır.
İstinadlar
- ↑ Сетар // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [ 10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо— Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 362.
- ↑ Jean During; Alastair Dick. Setār // Stanley Sadie (redaktor). The New Grove Dictionary of Musical Instruments. London: MacMillan Press Limited. 1984. 353–354. ISBN 0-943818-05-2.
- . 2020-11-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-19.