Serb Respublikası Arxivi
Serb Respublikası Arxivi (serb-xorv. Архив Републике Српске, Arhiv Republike Srpske) — Bosniya və Herseqovinanın iki təsisçi qurumundan biri olan Serb Respublikası Təhsil və Mədəniyyət Nazirliyinin tərkibindəki inzibati təşkilat. Arxivin baş ofisi Banya Lukada yerləşir və onun Doboy, Zvornik, Foça, Sokolaç və Trebinyedə regional ofisləri mövcuddur. Onun məqsədi mədəni irsin mühafizəsi üzrə mərkəzi qurum kimi təyin olunduğu Serb Respublikası ərazisində arxiv materiallarını toplamaq, saxlamaq, qorumaq, təşkil etmək, araşdırmaq və onlara çıxışı təmin etməkdir. Arxiv həmçinin, əsasən arxivşünaslıq, tarix və hüquq sahələrində tədqiqat layihələri, sərgilər, kitab və elmi məqalələrin nəşri ilə məşğul olur. O, müvafiq olaraq qurum daxilində və xaricində arxiv materiallarının mühafizəsinə cavabdeh olan iki sektorda təşkil edilmişdir. Arxivdə hal-hazırda 794 fond və 35 kolleksiya var ki, bunlar XVII əsrdən müasir dövrə qədər olan dövrü əhatə edir.
| Serb Respublikası Arxivi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yaradılma tarixi | 1993 |
| Ştat sayı |
|
| Baş qərargah | |
| Ünvan | Алеја Светог Саве бр. 1 |
| Rəsmi saytı | arhivrs.org |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Serb Respublikası Arxivinin işi peşəkar arxiv, mədəni, inzibati, tədqiqat və xidmət fəaliyyətlərini əhatə edir. Bu, Serb Respublikası Milli Şurası tərəfindən qəbul edilmiş "Arxiv fəaliyyəti haqqında" Qanun, habelə Serb Respublikası Hökumətinin Təhsil və Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən verilən qaydalar və təlimatlarla tənzimlənir.[1] Qanuna əsasən, Arxivin missiyası dövlət sənədli və arxiv materiallarını toplamaq, çeşidləmək, emal etmək, araşdırmaq və mühafizə etmək, habelə onları dərc etmək və əldə etmək imkanı yaratmaqdan ibarətdir. Bu yolla Arxivin vəzifələrindən biri həm Serb Respublikasının maraqlarını, həm də ayrı-ayrı vətəndaşlarının şəxsi hüquqlarını qorumaqdır.[2] Arxivin topladığı sənədli və arxiv materialları qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarından, ictimai qurumlardan, biznes təşkilatlarından, vətəndaş birliklərindən və digər hüquqi şəxslərdən, habelə sosial, mədəni, elmi, hüquqi və digər məsələlərdə işləri və hərəkətləri Serb Respublikası üçün davamlı əhəmiyyət kəsb edən şəxslərdən əldə edilir.[3] Materialların mənbələri arxiv materiallarının yaradıcıları və sahibləri adlanır və onlar öz fəaliyyət sahələri daxilində Serb Respublikası cəmiyyəti üçün əhəmiyyətinə görə üç qrupa bölünürlər. Arxiv arxiv materiallarının arxivə son təhvil verilməsindən əvvəl onların yaradıcıları və sahibləri tərəfindən saxlanıldığı müddətdə onların mühafizəsinə nəzarət etmək hüququna malikdir.[2]
Arxiv əsasən arxiv elmi, tarix və hüquq sahələrində tədqiqat layihələri və kitabların və elmi məqalələrin nəşri ilə məşğul olur. Onun nəşriyyat fəaliyyəti daha çox reyestr işçiləri üçün seminarlar təşkil edən Serb Respublikası Arxiv Assosiasiyası vasitəsilə həyata keçirilir. Arxiv digər ölkələrin müvafiq qurumları ilə əməkdaşlıq edir və Serbiya Arxivi, Yuqoslaviya Arxivi, Xorvatiya Dövlət Arxivi, Makedoniya Respublikasının Dövlət Arxivi, Budapeşt Şəhər Arxivi, Trieste və Marivor Beynəlxalq Arxiv Elmi İnstitutu, həmçinin Serbiyada bir sıra regional arxivlər ilə əməkdaşlıq haqqında müqavilələr imzalamışdır. Bu əməkdaşlıq ilk növbədə arxiv materiallarının sərgilərinin mübadiləsində özünü göstərir.[1] 2014-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin 100 illiyini qeyd etmək çərçivəsində Serb Respublikasının Arxivi Belqrad və Serbiyanın digər şəhərlərini, eləcə də Makedoniyanın Skopye şəhərində nümayiş etdirilən "Mlada Bosna və Sarayevo qətli” adlı sərgi hazırlamışdır.[4] Arxiv Serb Respublikası Milli və Universitet Kitabxanası və Serb Respublikası Müasir İncəsənət Muzeyi kimi[5] qurumlarla birlikdə Serb Respublikası Respublikasının mədəni irsinin mühafizəsi üzrə mərkəzi qurum kimi təyin edilmişdir.[6]
- ↑ 1 2 Stojnić, 2013. səh. 22–25
- ↑ 1 2 Todorović Bilić, 2013. səh. 69–70
- ↑ Stojnić, 2013. səh. 18
- ↑ "Изложба 'Млада Босна и Сарајевски атентат' у Суботици" [The Exhibition 'Young Bosnia and the Sarajevo Assassination' in Subotica]. predstavnistvorsbg.rs (serb). Representative Office of Republika Srpska in Serbia. 7 November 2014. 6 March 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2023.
- ↑ Pijetlović, 2015, para. 4
- ↑ Stojnić, 2013. səh. 11–12
- Stojnić, Bojan. The Archives of the Republic of Srpska. Banja Luka: Association of Archivists of the Republic of Srpska. 2013. ISBN 978-99938-735-6-3.
- Todorović Bilić, Marijana. "Категоризација стваралаца и ималаца архивске грађе у Архиву Републике Српске" [Categorisation of the Creators and Owners of Archival Materials in the Archives of the Republic of Srpska] (PDF). Glasnik Udruženja arhivskih radnika Republike Srpske (serb). Banja Luka: Association of Archivists of the Republic of Srpska. 5. 2013. ISSN 1840-4626. 2017-02-02 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-28.
- Pijetlović, Mirna. "Архив темељ развоја културе" [Archives, a Foundation of the Development of Culture]. Glas Srpske (serb). 2015. ISSN 1840-1155. 26 March 2015 tarixində arxivləşdirilib.
- Andrić, Ivo. "Kad je reč o arhivima" [Talking about Archives]. Arhivski almanah (serb). Belgrade: State Archives of the People's Republic of Serbia. 2–3. 1960.
- Cook, Chris. The Routledge Guide to European Political Archives: Sources since 1945. New York: Routledge. 2012. ISBN 978-0-415-46475-8.
- MacKenzie, George. "General Assessment of the Situation of Archives in Bosnia and Herzegovina". E-Publications of UNESCO's CII Sector. UNESCO. 1996. 4 July 2008 tarixində arxivləşdirilib.
- Mačkić, Zoran S. "О Архиву Републике Српске" [About the Archives of the Republic of Srpska] (PDF). Glasnik Udruženja arhivskih radnika Republike Srpske (serb). Banja Luka: Association of Archivists of the Republic of Srpska. 1. 2009. ISSN 1840-4626. 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-04.
- Stojnić, Bojan. "Архив Републике Српске 1992–2012" [The Archives of the Republic of Srpska 1992–2012] (PDF). Bilten (serb). Belgrade: Representative Office of the Republic of Srpska in Serbia. 22. 2012. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-28.
Serb Respublikası Arxivində saxlanılan fondların və kolleksiyaların siyahıları