Salqir (ukr. Салгир, Krım-Tat. Salğır, Салгъыр) — Krımda ən uzun çaydır, lakin ən bolsulu çay deyil (Belbek də həmçinin). Çay yatağının uzunluğu 232 km, çəkilmə sahəsi 3.750 km²-dir (digər mənbələrə görə 4010 km² qədər). Aşağıda axında ildə üç aydan çox müddətə quruyur. Əhəmiyyətli iqtisadi (suvarma da daxil olmaqla) və rekreasiya əhəmiyyəti var: çayın sahilində çox sayda park və gölməçələr var. Uzunluğu 204 km, drenaj hövzəsi 3750 km²-dir.Suyun orta axını 2 m³ / s təşkil edir.

Salqir
Ölkə
Mənbəyi Çatırdağ yaylası, Krım dağları
Mənsəbi Sivaş körfəzi
Uzunluğu
  • 232 km
Su sərfi 2 m³/s
Hövzəsinin sahəsi 3.750 km²
[ru]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hidroqrafiya

Dəniz səviyyəsindən 390 metr yüksəklikdə Anqara və Kizilkobinka çaylarının birləşməsindən, Çatırdağ yamaclarında başlayır, Sivaş körfəzinə axır. Yuxarı axında suyun 40% -ni Ayanın sol qolundan götürür. Simferopol şəhərinin yaxınlığında bir su anbarı meydana gətirir. Şimali Krım kanalından keçir. Vadisi əsasən qutu şəklindədir. Vadinin eni 300-600 metr (yuxarı axınlarda) 2-3 km-ə (aşağı axınlarda) dəyişir. Eni 3,5,5 m-dən 8-15 m-ə qədər dəyişir. Dayaz ərazilərdə dərinlik 0.3-0.5 m-ə, uzanmalarda – 1,6 m-ə çatır, ərazidə suyun düşməsi 6 m / km, çöllərdə 0.27 m / km-ə çatır. Dördüncü dövrün əvvəlində qədim Salqir daha bolsulu idi, suları daha sürətli idi və Simferopoldan fərqli bir istiqamətə axırdı. Yayda, yuxarı axınlarda (Simferopoldan yuxarı) çay bəzən quruyur. Maksimum daşqın dağlarda qarın əriməsi ilə əlaqədar olaraq yazda, həmçinin yağış və qarların çox olduğu payız-qış dövründə olur. 1933-cü ilin dekabr ayında Salqirdə rekord dərəcədə yüksək su axını sürəti 118 m³ / s oldu (Pionerskoye kəndi yaxınlığında orta illik axın sürəti cəmi 1.29 m³ / s idi). Çay hər qış donmur.

Fauna

Müşahidə olunan balıqların ümumi növləri: gümüşü daban balığı, Xəzər şəmayısı, Qafqaz enlibaşı, Amur enlibaşı, adi külmə, xanı balığı, alabalıq.

Ekoloji problemlər

1837-ci ildə Krım ətrafında səyahət edən Rusiya Elmlər Akademiyasının üzvü Anatoli Mixayloviç Demidov yazırdı: "Salgirdən suyu çömçə ilə götürürlər və barellərdə aparırlar." O zaman Salqir suyu qəpik dəyərində idi. Su kristal təmiz idi. Ancaq 19-cu əsrin sonlarında çaydakı suyun keyfiyyəti pisləşdi və artıq quyulardan istifadə edərək içməli su təlbatı ödənirdi.

İstinadlar

  1. . 2019-11-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-22.
  2. 2020-06-24 at the Wayback Machinewater-rf.ru.
  3. А. А. Соколов. Гидрография СССР (рус.). — Л.: Гидрометеоиздат, 1952. — 287 с.
  4. 2019-12-05 at the Wayback Machinewww.krim.biz.ua.
  5. . 2021-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-22.
  6. . 2020-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-22.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023