Sərvər Mustafayev
Sərvər Rüstəm oğlu Mustafayev (krımtat. Server Rustem oğlu Mustafayev, Сервер Рустем огьлу Мустафаев; 5 may 1986) — Krım tatar hüquq müdafiəçisi, vətəndaş jurnalist, “Krım Həmrəyliyi” vətəndaş cəmiyyəti təşkilatının koordinatoru.
| Sərvər Mustafayev | |
|---|---|
| krımtat. Server Rustem oğlu Mustafayev, Сервер Рустем огьлу Мустафаев | |
| Doğum tarixi | 5 may 1986 (38 yaş) |
| Doğum yeri | Ziaddin, Səmərqənd vilayəti, Özbəkistan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ  Ukrayna |
| Milliyyəti | krım tatarı |
| Dini | islam |
| İxtisası | mühəndis |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | insan hüquqları fəalı |
| Fəaliyyət illəri | 2014-cü il-hazırda |
Sərvər Mustafayev 1986-cı il mayın 5-də Səmərqənd rayonunun Ziədin kəndində anadan olub. Bir müddət sonar o, ailəsi ilə birlikdə Krıma qayıdaraq Bağçasarayda məskunlaşıb. 2002-ci ildə məktəbi, 2006-cı ildə Baxçasaray İnşaat Texnikumunu (avadanlıq və qaz təchizatı sistemlərinin istismarı üzrə kiçik mütəxəssis) bitirmişdir. 2006-2012-ci illərdə Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetində təhsil alıb. Elə orda istilik və qaz təchizatı və ventilyasiya ixtisası üzrə magistratura pilləsini bitirib.[1]
Bir neçə il müxtəlif özəl müəssisələrində çalışmış, eyni zamanda Baxçasaray şəhərində aktiv ictimai fəaliyyətə rəhbərlik etmişdir. 2014-cü ildə yarımadanın Rusiya tərəfindən ilhaqından sonra o, fəaliyyəti Krımda siyasi məhbus ailələrinə hüquqi, maddi və informasiya yardımı göstərməyə yönəlmiş Krım Həmrəyliyi təşkilatına qoşulub.[1]
2018-ci il mayın 21-də səhər saatlarında Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti əməkdaşları Mustafayevin evində axtarış aparıb. Bu zaman bəzi sənədlər və elektron cihazlar götürülüb.[2] Mustafayevin özü saxlanılaraq Simferopola göndərilib, orada mayın 22-də Kiyev Rayon Məhkəməsinin qapalı iclasında “terror təşkilatının fəaliyyətində iştirak” (Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 205.5.2-ci maddəsi, 20 ilədək) ittihamı irəli sürülüb. Həmçinin ona qarşı “hakimiyyəti zorakılıqla ələ keçirməyə cəhd” (Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 278.1-ci maddəsi, 10 ilədək həbs) maddəsi ilə ittiham təqdim olunub.[3]
Mustafayevin vəkili bildirib ki, onun əleyhinə yeganə sübut kimi bir neçə dəlil, o cümlədən Sərvərin 2016-cı il dekabrın 2-də məsciddə keçirilən iclasda verdiyi sualın olduğu səs yazısı var. Mustafayev sualında bir insanı “ümumiyyətlə” bəyənməyin mümkün olub-olmadığını öyrənmək istəyirdi. Eyni zamanda konkret bir hərəkətə görə insana nifrət hissinin yaranması və bu nifrətin getdikcə çoxalması sualı provokativ sayılıb. Təxminən 70 nəfərin iştirak etdiyi görüş əvvəlcədən açıq elan edilmişdi, lakin buna baxmayaraq, istintaq Mustafayevin Rusiyada terrorçu kimi tanınan “Hizb ut-Təhrir” islamçı təşkilatının gizli toplantısında iştirak etdiyi qənaətinə gəlib.[2]
2020-ci il sentyabrın 16-da Rostov-na-Donu Cənub Dairə Hərbi Məhkəməsi Sərvər Mustafayevi həbsini ciddi rejimli koloniyada çəkməklə 14 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib.[4]
Rusiyanın “Memorial” hüquq-müdafiə mərkəzi Sərvər Mustafayevi “Siyasi Məhbuslara Dəstək Proqramı” siyahısına daxil edib.[3]
"Amnesty International" və "Front Line Defenders" kimi nüfuzlu insan haqları təşkilatları Mustafayevin dərhal azad edilməsini tələb edir.[2][4] "Human Rights Watch" təşkilatına görə, ona və daha altı Krım tatarına verilən həbs cəzaları siyasi motivli təqiblərin bir hissəsidir. Təşkilatın rəyinə görə bu təqiblər Krımın Rusiya Federasiyası tərəfindən ilhaqından sonra baş verən siyasi proseslərin bir hissəsidir.[5]
2018-ci ilin iyununda Avropa Parlamenti Rusiya hakimiyyətindən qanunsuz olaraq həbs edilmiş Ukrayna vətəndaşlarını, o cümlədən Sərvər Mustafayevi dərhal və qeyd-şərtsiz azad etməyi tələb edən qətnamə qəbul edib.[6]
ABŞ-ın Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı yanında Nümayəndəliyi Krım tatar siyasi məhbuslarının, o cümlədən Sərvər Mustafayevin səhhətindən narahatlığını ifadə edib və onun və onunla birlikdə həbs olunanların azadlığa buraxılmasına çağırıb.[7]
2022-ci il dekabrın 10-da Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzinin rəhbəri Aleksandra Matviyçuk 2022-ci il Nobel Sülh Mükafatının təqdimetmə mərasimindəki çıxışında Sərvər Mustafayevin adını çəkib.[8]
21 sentyabr 2020-ci ildə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Mustafayevi III dərəcəli “Xidmətə görə” ordeni ilə təltif edib.[9]
- ↑ 1 2 "Мустафаев Сервер" (rus). ru:Крымская солидарность. 2023-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-26.
- ↑ 1 2 3 "Потребуйте освободить Сервера Мустафаева: крымский правозащитник переведён в Ростов-на-Дону" (rus). Amnesty International. 2019-12-03. 2020-02-22 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "Мустафаев Сервер Рустемович" (rus). Мемориал. 2020-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-26.
- ↑ 1 2 "Арест Сервера Мустафаева" (rus). ru:Front Line Defenders. 2020-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-26.
- ↑ Yulia Gorbunova. "Russian Repression a Persistent Reality in Crimea" (ingilis). Human Rights Watch. 2020-09-22. 2022-10-18 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "European Parliament resolution on Russia, notable the case of Ukrainian political prisoner Oleg Sentsov" (ingilis). en:European Parliament. 2018-06-12. 2023-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-27.
- ↑ "On Russia's Ongoing Aggression against Ukraine and Illegal Occupation of Crimea" (ingilis). U.S. Mission to the OSCE. 2020-04-02. 2023-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-27.
- ↑ "The Nobel Lecture given by Nobel Peace Prize Laureate 2022 Center for Civil Liberties [EN]" (PDF). Nobel Prize (ingilis). 2022-10-12. 2023-05-29 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-27.
- ↑ "УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №335/2020". Офіційне інтернет-представництво Президента України (ukrayna). 2023-03-31 tarixində arxivləşdirilib.