Səid ibn Abdullah əl-Hənəfi
Səid ibn Abdullah əl-Hənəfi (ərəb. سعید بن عبد الله الحنفی) — Kərbəla döyüşündə şəhid olmuş Hüseyn ibn Əlinin səhabəsi. O, görkəmli şiə və Kufə əsilzadəsi kimi İmam Hüseynin Kufəyə dəvət olunmasında mühüm rol oynamışdır. O, kufəlilərin bir neçə mühüm məktubunu İmam Hüseynə çatdırdı. Onun çatdırdığı son məktub Müslüm ibn Əqilin İmam Hüseynə məktubu oldu. Həmin andan o, İmam Hüseyni Məkkədən Kərbəlaya qədər müşayiət etdi. Səid Aşuradan əvvəlki gecə Əhli-beytə sevgisini və İmam Hüseyni dəstəklədiyini sübut edən çıxışı ilə də yadda qalıb.
| Səid ibn Abdullah əl-Hənəfi | |
|---|---|
| سعید بن عبد الله الحنفی | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Kərbəla, İraq |
| Vəfat səbəbi | Kərbəla döyüşündə şəhid |
| Milliyyəti | ərəb |
| Dini | İslam |
Səid (və ya Səd) ibn Abdullah əl-Hənəfi Adnan qəbiləsindən Bənu Bəkr ibn Vail nəslindən olan Bəni Hənifə ibn Lacim qəbiləsindən idi.[1] O, cəsarəti və təqvası ilə məşhur olan Kufənin məşhur zadəganlarından idi.[2]
Müaviyə ibn Əbu Süfyanın vəfatından sonra Kufə şiələri Hüseyn ibn Əliyə bir neçə məktub yazıb onu öz şəhərlərinə dəvət etdilər. Üçüncü məktubu isə Səid ibn Abdullah əl-Hənəfi ilə Hani ibn Hani əs-Sabii çatdırdı.[3] Səid o qədər tanınan biri idi ki, Hüseyni Kufəyə gəlməyə razı sala bildi.[4] Həmin məktubu Şabat ibn Rib'i, Həccar ibn Əbcər, Yezid ibn əl-Haris əş-Şeybani, Yezid ibn Ruveym, Üzra ibn Qeys, Əmr ibn Həccac və Məhəmməd ibn Umeyr yazmışdır.[5]
Məktub belə başlayırdı:
Bağışlayan və mehriban Allahın adı ilə! Şiə müsəlmanlarından Hüseyn ibn Əliyə. Xahiş edirəm, tez gəlin, çünki, xalq sizi gözləyir və ürəkləri sizinlədir. Zəhmət olmasa tələsin. Əssəlamu aleykum. Hər yer yaşıl, meyvələr yetişmiş, su quyuları doludur. Zəhmət olmasa gəlin; ordunuz hazırdır, sizə salam olsun.
Hüseyn bu məktuba cavab yazdı və Səid onu Kufəlilərə çatdırdı. O, Müslüm ibn Əqili Kufəyə nümayəndə təyin etdi. Müslüm Kufəyə daxil olduqdan sonra Muxtar Səqəfinin evində qaldı və insanlar üçün nitq söylədi. Müslüm ibn Əqil İmam Hüseyni Kufəyə çağırmağı Səidə tapşırdı. Səid Məkkəyə qayıtdı və Müslüm ibn Əqilin məktubunu Hüseynə çatdırdı. Hüseyni Məkkədən Kərbəlaya müşayiət etdi.[6]
Hüseyn bütün səhabələrini düşərgənin arxasına toplaşmağa çağırdı və nitq söylədi və onlardan dostlarının əlindən tutub gecənin qaranlığında qaçmalarını istədi. Hüseyn dedi: “Bu adamlar mənim arxamca gəlirlər, ona görə də sizi narahat edəcək bir şey yoxdur və mən sizin hamınızı bağışlayacağam.”
Səid ayağa qalxıb Hüseynə cavab verdi:
Ey Peyğəmbərin oğlu! Allaha and olsun ki, biz peyğəmbərin nəsli ilə bağlı vəsiyyətinə əməl etməsi üçün yardım etməkdən heç vaxt əl çəkməyəcəyik. Allaha and olsun ki, əgər öldürülsəm və sonra dirilsəm, meyitim 70 dəfə yandırılıb külümü külək səpələsə, heç vaxt səndən əl çəkməyəcəyəm. Sənə qurban olum.[7]
Səid Aşura günü günorta namazından sonra Hüseynin hüzuruna getdi və ondan döyüş meydanına getmək üçün icazə istədi. O, dini nəğmə oxuyarkən döyüş meydanına getdi və şəhid olana qədər düşmən ordusuna xeyli itki verdi.
Fərqli bir rəvayətdə deyilir ki, Səidin günorta namazından sonra Hüseyni qoruyarkən şəhid olduğu bildirilir.[8] Hüseyn günorta namazını qılan zaman düşmən qoşunu ona yaxınlaşdı. Səid Hüseynə və namaz qılan digər səhabələrə atılan oxlara qarşı özünə qalxan düzəldərək onu qorudu. Onun üzünə, sinəsinə, yanlarına və əllərinə oxlar dəydi.[9] O, yerə yıxılıb ölüm ayağında olanda belə dua etdi: "İlahi! Ad və Səmud qövmünü lənətlədiyin kimi, bu camaatı (yəni Kufə ordusunu) lənətlə. Ya Allah! Peyğəmbərinə salamımı çatdır və sənin savabına çatmaq üçün peyğəmbərinə kömək etdiyim üçün bədənimdə çəkdiyim ağrıları və xəsarətləri ona xəbər ver."[10]
Deyirlər ki, Səid Hüseynə üz tutub dedi: "Ey Peyğəmbərin oğlu! Mən öz beytimi yerinə yetirdimmi?"
Cavab verdi: “Bəli, sən cənnətdə mənim qarşımdasan”.[10]
Deyilənə görə,şəhid olanda bədənində qılınc və nizə yaralarından başqa 13 ox da olmuşdur.[11]
- ↑ Shams al-Dīn. Anṣār al-Ḥusayn. 76. 2023-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Majlisī. Bihar Al-anwar. 45. 70. 2021-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh Tabari. 4. 262.
- ↑ Kamaraʾī. ʿUnṣur-i shujāʿ. 1. 158. 2023-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Kamaraʾī. Unṣur-i shujāʿat. 1. 158–160. 2023-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Samāwī, Muḥammad ibn Ṭāhir. Ibṣār al-ʻayn fī inṣār al-Ḥusayn. Najaf, Iraq.: al-Maṭbaʻah al-Ḥaydarīyah. 1922. 216. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh Tabari. 4. 216. 2021-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari. Tarikh Tabari. 4. 318. 2021-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Abu Mikhnaf. Maqtal al-Husayn. al-Kharsan Foundation for Publications. 266. 2021-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ 1 2 Abd Allah Mamaqani. Tanqīḥ al-maqāl fī aḥwāl al-rijāl. 2. Qom, Iran.: Al al-Bayt li Ihya' al-Turath. 28. 2023-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.
- ↑ Amīn. Aʿyān al-Shīʿ. 7. 241. 2023-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-24.