Roald Hofman(ing. Roald Hoffmann; doğ. 18 iyul 1937, , , Polşa, indiki Lvov vilayəti, Ukrayna) — amerika kimyaçısı.Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1981).
Roald Hofman | |
---|---|
Doğum tarixi | 18 iyul 1937[…](87 yaş) |
Elm sahəsi | kimya |
İş yeri | |
Təhsili |
|
Elmi rəhbərləri | Uilyam Lipskomb |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Amerika kimyaçısı Roald Hofman 1937-ci ilin iyulun 18-də (Polşa) anadan olub. 1958-ci ildə bitirib. 1965-ci ilə qədər (1960-1961-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetində təcrübə keçib) işləyib. 1965-ci ildən (1968-ci ildən professor) işləyib. Əsas tədqiqatları kimyəvi kinetikaya və kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsinə həsr olunub. 1964-cü ildə mürəkkəb üzvi molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. 1965-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. 1970-ci ildə kimyəvi çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. 1978-1980-ci illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.
Hofman 1981-ci ildə “Kimyəvi reaksiyaların getməsi nəzəriyyəsini işləyib hazırladığına görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlar
- Roald Hoffmann // (ing.).
- Roald Hoffmann // (alm.).
- ↑ (ing.). 2002.