Raya Gülbala qızı Mustafayeva 1938-ci ildə Qusar rayonunun Xuluq kəndində anadan olmuşdur. 1944–54-cü illərdə Qusar şəhər 1 saylı orta məktəbi bitirmiş, 1954–59-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Biologiya fakültəsində təhsil alaraq Universiteti fərqlənmə diplomu ilə başa vurmuşdur.

Ali təhsilini bitirdikdən sonra, AMEA-nın Zooligiya İnstitutunun aspiranturasına daxil olaraq "Şərqi Zaqafqaziya (Azərbaycan) şəraitində qaratoyuqların ekologiyası" mövzusunun təsdiqi üçün, Türkmənistan Respublikasının Aşqabad şəhərinə gedərək, həmin Respublikanın EA-nın akademiki Ə. G. Rüstəmovun elmi rəhbərliyinin razılığını almışdır.

01 avqust 1959-cu ildən etibarən təyinatla Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğuna işə qəbul edilmiş və ömrünü qoruğun fəaliyyətinə həsr etmişdir. Zaqatala qoruğunda böyük elmi işçi, aparıcı elmi işçi, son 19 il ərzində hal-hazıradək, elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifələrində işləmişdir.

1967-ci ildə elmi mövzunu başa çatdıraraq dissertasiya müdafiə edərək, biologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.

Azərbaycan Respublikasında ilk ornitoloq qadın olaraq, R. G. Mustafayeva ömrünün 60 ilini ekologiya sahəsinə həsr etmişdir. 90 il tarixi olan Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğunda 60 il əmək stajına malikdir və bunun 30 ilini yüksək dağekosistemində az öyrənilmiş nadir quş növlərinin ekologiyasının izlənilməsinə sərf etmişdir. 04.12.2019-cu il tarixində Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğun 90 ili qeyd ediləcəkdir.

1986-cı ildən Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyətinin üzvüdür. 2001–2008-ci ilər ərzində AMEA Zoologiya İnstitutunun Dissertasiya Şurasının ornitologiya ixtisası üzrə, müdafiəyə qoşulmuş namizədlik dissertasiyalarına opponent təyin edilmiş və elmi işlərə rəyçi olmuşdur. İllər ərzində Moskva, Sankt-Peterburq, Aşqabad şəhərlərində keçirilən Ornitoloji Konfranslarda iştirak etmişdir.

Raya Gülbala qızı Mustafayevanın üç qızı, bir oğlu, səkkiz nəvəsi və bir nəticəsi var.

Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğunun 50 illiyi ilə əlaqədar olaraq "Təbiəti mühafizə işində xidmətlərinə görə" 1979-cu il 4 dekabr tarixində, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur.

23 may 2008-ci il tarixində ekologiya işçilərinin peşə bayramı münasibətilə Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Fəxri Fərmanı, həmçinin 2009-cu ildə Zaqatala Qoruğunun 80 illiyinə həsr edilmiş konfransda Zaqatala rayon İcra Hakimiyyəti Başçısının Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.

1985-ci ildə Moskva şəhərində çap edilmiş "Zaqatala Qoruğu" kitabının müəlliflərindən biridir.

Elmi məqalələri AMEA-nın Zoologiya İnstitutunun "Elmi əsərləri", "Azərbaycan Qoruqlarının əsərləri" məcmuələrində dəfələrlə nəşr edilmişdir. Son illər, 2006-cı ildə "Zaqatala qoruğunda sərçəkimi quşların qidasına dair materiallar", 2007-ci ildə Rusiya Federasiyasının Nalçik şəhərində "Nəcib Qafqaz maralının qorunması" adlı məqalələri, 2007-ci ildə "Zaqatala qoruğunun maralları", 2009-cu ildə "Zaqatala qoruğunun cütdırnaqlı heyvanlarının sistematikası və sayğı metodikası", 2009-cu ildə Qoruğun 80 illiyi ilə əlaqədar 3 dildə tərtib edilmiş "Zaqatala Dövlət Təbiət qoruğu", 2011-ci ildə "Zaqatala Qoruğunun Köpkəri", 2018-ci ildə nəşr edilmiş "Zaqatala qoruğunun ayıları" kitablarının müəllifidir. Azərbaycanın faunasına dair 30-a qədər elmi əsərin müəllifidir.

• Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğu
• Ornitologiya
• Zoologiya İnstitutu