Raqıb Zarakolu (türk. Ragıp Zarakolu; 1948, Böyükada, İstanbul ili) — Türkiyəli insan haqqları müdafiəçisi, jurnalistnaşiri.

Raqıb Zarakolu
türk. Ragıp Zarakolu
Doğum tarixi 1948
Doğum yeri
Fəaliyyəti jurnalist, naşir, tərcüməçi, yazıçı

Həyat yoldaşı Ayşə Nur Zarakolu ilə birlikdə qurduqları Bəlgə nəşriyyatının dəstəyi ilə təşkil etdikləri konfranslarda ümumilikdə "Türkiyədəki azlıqlar" məsələsini müzakirə ediblər. Bunla bağlı olaraq onlara qarşı 50-dan çox məhkəmə işi açılıb.

Həyatı və fəaliyyəti

Raqıb Zarakolu 1948-ci ildə atası Rəmzi Zarakolunun (1902-1968) mahal valisi olduğu Böyükadada anadan olub. Kabataş liseyində təhsilini başa vurduqdan sonra Raqıb bəy 1965-ci ildə daxil olduğu İstanbul Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsini bitirib.12 mart Memorandumu (Türkiyədə dövlət çevrilişi (1971)) və müəllimi Cavid Orxan Tütəngilin öldürülməsi səbəbindən doktorantura təhsili iki dəfə yarımçıq qalıb.

Raqıb Zarakolu yazıçılıq fəaliyyətinə 1968-ci ildə "And" və "Yeni üfüqlər" jurnallarında başlayıb. 1971-ci ildə Amnesty İnternational təşkilatı ilə əlaqəsinin üzə çıxmasından sonra 5 ay müddətinə həbs olunan Raqıb bəyə səyahət qadağası qoyuldu (1991-ci ilə qədər). 1972-ci ildə Ho Şi Min haqqında yazdığı məqaləyə görə həbs olunmuş, 1974-cü ildə azadlığa buraxılmışdır.

1977-ci ildə həyat yoldaşı Ayşə Nur Zarakolu ilə Bəlgə nəşriyyatını qurdu. Həmtəsisçisi olduğu və 1979-cu ildə nəşr olunmağa başlayan Demokrat qəzeti 12 sentyabr çevrilişindən sonra qadağan edildi, bu səbəblə də Zarakolu bir müddət həbs cəzası aldı. O, 1986-cı ildə yaradılmış İnsan Hüquqları Assosiasiyasının yaradıcılarından olub. Raqıb bəy Türkiyə Nəşriyyatçılar Birliyi (TYB) Nəşriyyat Azadlığı Komitəsinin sədri vəzifəsində də çalışıb. Qurucusu olduğu Bəlgə nəşriyyatının ofisi 4 dekabr 1994-cü ildə bombalanıb.

28 oktyabr 2011-ci ildə Kürdüstan İcmalar İttifaqı işi çərçivəsində həbs edilən Raqıb Zarakolu 2012-ci il aprelin 10-da azad edildi. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2020-ci il 15 sentyabrda elan etdiyi qərarla Zarakolunun həbsdə saxlandığı üçün hüquqlarının pozulduğuna və ona 6 min 500 avro mənəvi təzminat ödənilməsinə qərar verdi.

2013-cü ildə İsveçə köçən Zarakolu bir müddət sonra ölkənin vətəndaşlığını aldı. İstanbul 3-cü Ağır Cəza Məhkəməsində mühakimə olunduğu iş çərçivəsində 7 iyun 2018-ci ildə barəsində məcburi həbs qərarı çıxarıldı. Məhkəmə Zarakolunun həbsi üçün 2018-ci ilin sentyabrında İnterpola müraciət edərək, Beynəlxalq Ekstradisiya müqaviləsinə əsasən onun ekstradisiyası üçün İsveç hakimiyyət orqanlarına sorğu da göndərdi. 2019-cu ilin iyununda İsveçdə ifadə verən Zarakolunun Türkiyəyə ekstradisiya tələbi rədd edildi. 5 may 2020-ci ildə yazdığı məqaləsində keçmiş baş nazir Adnan Menderesi Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana bənzətdiyi, çevrilişə yönümlü ifadələrin olduğu əsas götürülərək haqqında istintaq işi açıldı.

O, uzun müddət "Azad Gündəm" qəzetində jurnalist və məsləhət şurasının üzvü kimi fəaliyyət göstərib. "Evrensel" qəzetində yazıları bu gündə dərc olunur.

Şəxsi həyatı

Raqıb Zarakolu məşhur türk yazıçı və tərcüməçisi Cəmil Meriçin sevgilisi Lamiyə Çataloğlunun qızı Ayşə Nur Sarısözenlə evli idi. Onların bu evlilikdən Cihan Dəniz (1975) və Sinan Savaş (1977) adlı iki oğlu dünyaya gəlmişdi. 2002-ci ildə Ayşə Nur Zarakolunun ölümündən sonra 2004-cü ildə o, ABŞ vətəndaşı, fotoqraf Katerin Holl ilə evlənib.

Raqıb Zarakolunun böyük bacısı siyasətçi Mehmed Rıza Çərçellə evli olub.

O, 2013-cü ildən İsveçdə yaşayır.

Mükafatları

  • 2007 Türkiyə Jurnalistlər Cəmiyyəti Mətbuat Azadlığı mükafatı
  • 2007 Türkiyə Nəşriyyat İttifaqı Fikir və İfadə Azadlığı mükafatı
  • 2008 Beynəlxalq Nəşriyyat İttifaqı Nəşr Azadlığı mükafatı
  • 2012 PEN Jeri Laber Beynəlxalq Nəşr Azadlığı mükafatı
  • 2012 Assuriya Mədəniyyəti mükafatı
  • 2012 Ayrı-seçkiliyə qarşı Evrim Alataş mükafatı

İstinadlar

  1. Gündemi, Ötekilerin. (Türkçe). 12 Mayıs 2021 tarixində .
  2. (en GB). 12 Nisan 2008. 5 Temmuz 2022 tarixində .
  3. . BİA Haber Merkezi. 15 Eylül 2020.
  4. . www.yeniakit.com.tr (Türkçe). 5 Temmuz 2022 tarixində .
  5. (ingilis). 5 Temmuz 2022 tarixində .
  6. Şafak, Yeni. . Yeni Şafak (türk). 20 Mayıs 2022. 5 Temmuz 2022 tarixində .
  7. Duvar, Gazete. . www.gazeteduvar.com.tr (türk). 21 Aralık 2019. () tarixində .
  8. . KARAR (Türkçe). 5 Temmuz 2022 tarixində .
  9. Gazetesi, Evrensel. . Evrensel.net (türk). 11 Temmuz 2022 tarixində .
  10. odatv4.com. . www.odatv4.com (Türkçe). 5 Temmuz 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 5 Temmuz 2022.
  11. . T24 (Türkçe). İstifadə tarixi: 6 Temmuz 2022.
  12. 2016-03-06 at the Wayback Machine. Milliyet. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.
  13. 2016-03-08 at the Wayback Machine. Türkiye Yayıncılar Birliği. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.
  14. . Radikal. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.
  15. 2012-09-13 at the Wayback Machine. NTVMSNBC.com. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.
  16. [ölü keçid]. Agos. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.
  17. [ölü keçid]. Agos. En son 7 Haziran 2013 tarihinde erişildi.

Xarici keçidlər

  •  (ing.)
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023