Qoruyucu yetişdirmə — Qoruyucu yetişdirmə bir çox bitki və heyvan yetişdiricilərinin növlərin, ya nadir cinslərin, ya da bir cins daxilində nadir qan xətlərinin qorunub saxlanılması cəhdidir.
Hədəf
Qoruyucu heyvandarlığı bir neçə məqsədə xidmət edə bilər:
- Bir növ və ya cins daxilində genetik müxtəlifliyin qorunması;
- Hal-hazırda populyar olmayan, lakin gələcəkdə böyük əhəmiyyət kəsb edə biləcək dəyərli genetik xüsusiyyətlərin qorunub saxlanılması;
- Növlərin əvvəllər mövcud olduğu ərazinin məskunlaşdırılması
- Əhalinin ümumi sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün sağlam fərdlərin yetişdirilməsi.
Mexanizm
Qoruyucu heyvandarlığı aşağıdakı formaları ala bilər:
- Nadir cinslərin selektiv yetişdirilməsi,
- Xüsusən müxtəlifliyin mümkün qədər qorunub saxlanmasını təmin etmək üçün kiçik populyasiyalarda damazlıq genetikasının monitorinqi;
- Həyati təhlükəsi olan genetik qüsurlardan əziyyət çəkən nadir cinslər gələcəkdə nadir cinsin qorunub saxlanması üçün qəsdən kritik genə malik olan digər cinslərlə çarpazlaşdırıla bilər.
Tarixi
"Qoruyucu yetişdirmə" termini ilk dəfə 2000-ci illərin əvvəllərində it yetişdiriciləri üçün seleksiyaçıların seminarlarında məşhur Amerika Kennel Klubunun hakimləri Duqlas Conson və Bill Şelton tərəfindən istifadə edilmişdir. İt cinslərinin qorunması və it genetikasının qorunması 2010-cu illərin ortalarında sürətlənməyə başladı.
İstinadlar
- . The Institute of Canine Biology (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-04-17.
- Bowling, Michael. (PDF). Arabian Horses. 2020-09-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-26.
- Babicz, Marek. (PDF). J. Appl. Genet. 44 (4). 2003: 497–508. PMID .
- . is.mendelu.cz. İstifadə tarixi: 2020-04-17.
- . BLACKROSE NORWEGIAN BUHUNDS (ingilis). 2022-03-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-17.
- Tessier, Natalie Green. . BetterBred.com (ingilis). 2022-01-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-17.